• Өнөөдөр 2025-05-10

Д.Дамдинжавын "Дотоод тэнгэр" түүврээс онцлох ТАВАН шүлэг

2024-10-10,   464

     Уншигчийн хувьд өдөр бүр сайхан шүлэг олж уншихыг хичээдэг. Тийн хайж байхдаа түүний шүлгүүдэд дуртай болж байсан билээ. Онцолж зарим нь бүр цээжинд явдаг. Түүний шүлгүүд надад хүний яг байгаагаар нь мэдэрч буй бүхэнтэй нь бичдэгээрээ ойр санагдсан. Энэ хүн бол сэтгүүлч, яруу найрагч Д.Дамдинжав.

          Түүний “Дотоод тэнгэр” яруу найргийн номоос шүлгүүд онцлохын өмнө Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Б.Лхагвасүрэн агсны номд нь зориулан бичсэн өмнөх үгээс дурдах гэсэн юм. Тэрээр "...Ямар ч байсан сэтгэл татсан, ухааны гижиг хүргэсэн нэгэн яруу найрагч Монголын уран зохиолд орж ирлээ. Яруу найргийн өргөө багтаамж ихтэй гэлээ ч муу яруу найрагч багтах зай багатай юм билээ. Их яруу найргийн өргөөнд энэ залуу найрагчийн суух суудал буй. Тэр байтугай баганын дээд хойморт суух байх шүү. Тэр цагийг хожмын уншигчид амсана" гэжээ.

Ингээд түүний шүлгээс тавыг онцлон хүргэж байна.
 
                         ДУРЛАЛ
 
Би анх чамайг олж харахад чи арван зургаатай байлаа
Бийр авч, үсийг чинь зурахад чи арван долоотой байлаа
Бэхэн дундаас чиний уруулыг хайхад чи арван естэй байлаа
Бэлхүүс зураад, дунд нь цэг хатгахад чи яг хорьтой байлаа...
Би чамд хайртай гэж хэлэхэд чи хорин нэгтэй байлаа
Бэлэг шиг нялх үдшийг хамт өлгийдөхөд чи хорин хоёртой байлаа
Бийрээ тавиад, галбирыг нь сийлж суухад чи хорин гуравтай байлаа
Бэлхүүсийг хоёр утгад хувилахад чи хорин дөрөвтэй байлаа...
Би чамайг хоёр дахин ихээр хайрлахад чи хорин тавтай байлаа
Бэр цэцгээр үсийг чинь гоёход чи хорин зургаатай байлаа
Бэрхийн ууланд хамт зугаалахад чи хорин долоотой байлаа
Бэлийн чулуу түүж, сэтгэлээ чам руу зөөж явахад чи хорин наймтай байлаа...
Саргүй үдшээр цөөрөмд очиход чи хорин естэй байлаа
Санаа алдалт шиг од харвахыг ажиж суухад чи гучтай байлаа
Санасан шүү гээд бүдэгхээн дуу алдахад чи гучин нэгтэй байлаа
Салхигүй намуухан цөөрөмд бийрээ дүрэхэд чи гучин хоёртой байлаа...
Сайхныг чинь дахиад л зурж эхлэхэд чи гучин гуравтай байлаа
Санаандгүй үсэнд нь ганц цагаан зураас татахад чи гучин дөрөвтэй байлаа
Сар тэргэлтэхэд чи гучин тавтай байлаа
Сайхь цөөрөмд гурван нялх ангир хөвөхөд чи гучин зургаатай байлаа...
Гурван ангир хөвсөн цөөрмийн дэргэд
Гуниг гэдгийг үүрд мартаад
Хулсан бийрээ хөдөлгөн суухуйд
Гучин зургаатай чи минь арван зургаатай хэвээр байлаа.
 
                          ***
  АНИР ГҮМХЭН АЖ ТӨРНӨ
 
Анир гүмхэн аж төрнө ~
Атаа хорслын нүд олж харахааргүй алс
Алдар хийрхэл хоёрын зэв онохооргүй гүн
Амраг минь ирдэг ганц зөрөгтэй
Аав минь зэмлэдэг ганц зүүдтэй
Анир гүмхэн аж төрнө
Бороонд ил
Болжморт ойр
Борог өвсний чимээг сонсож болохоор буйд
Бодь гөрөөсний дүрийг үзэж болохоор чинад
Бодол гэх ганц чөдөргүй морьтой
Анир гүмхэн аж төрнө
Хүсэл гэх хэдэн цагаан хоньтой
Хясал гэдэг хашаатай
Хайр гэдэг цөөрөмтэй
Атаа хорслын нүд олж харахааргүй алсад
Алдар хийрхэл хоёрын зэв онохооргүй гүнд
Анир гүмхэн аж төрнө.
 
                     ***
      ЗАЛБИРАЛ
 
Сүмийн булагт яг одоо
Сүрэг дэрс од сүвлэн ургаад
Саргүй шөнийн тэнгэрээс
Саа унжих мэт гэгээ асгаж байгаа.
Сүмийн булагт яг одоо
Сүмэн өвс сүү хөхсөн мэт торниод
Сүүдэр газрын энгэр дээр
Нар зураад дулаацаж байгаа.
Сүмийн булагт яг одоо
Загал уул минь бөхийн суугаад
Сүвэгчийн чинээ ганц өвс
Сүрлийн чинээ бүлэг дэрсийнхээ төлөө
Залбирч байгаа.
 
            ***
 
ДУРСАМЖ
 
Энэ их үүл
Өнгөрсөн намар
Үүгээр цувж одсон шувуудын тоос байх.
Энэ их бороо
Өнгөрсөн намар
Түүгээр уйлж ниссэн шувуудын нулимс байх.
Энэ их манан
Өнгөрсөн намар
Тэртээ холд шувуудаа үдсэн нуурын уйтгар байх.
Энэ их өвс ногоо
Өнгөрсөн намар
Тэнгэрт дурлалцсан хоёр шувууны дурсамж байх.
 
***
 
ААВ МИНЬ
 
Хээрийн толгод зэрэглээн дунд өндөлзөж
Хөтөлгөө морьтой хүн бодол дунд ергөнө
Хээтэй хэт цахихад дүр нь зуралзаж
Хээгүй эцгийн минь төрх сэтгэлд завилаад босно.
Залуухан ч байж дээ гэж салхи санаашрахад
Садангийн хэдэн уулс нь санаа алдана
Хажууханд л байж дээ гэж зүрхээ тэмтрэхэд
Хаа холд нутгийн уулс л зүүдэнд торно. 
Сүмийн булгийн усанд сарны гэрэл шар орхимж шиг тунараад
Сүүлчийн ганц тогоруу шөнийн цөгц мэт үзэгдэнэ.
Сүн өвсний гэгээнд тэрлэг нөмгөн аав минь
Сөн сөнгөөр бодол нэрж суух нь харанхуйд зул мэт гэрэлтэнэ. 
Хөтөлгөө морьтой хүн ергөж буй дүртэй 
Хэцийн өндөр уул аав минь биш байгаа даа.
Уулсынхаа бэлд очоод уйлж нэг хөрвөөвөл
Удаан уулзаагүй аавтайгаа учрах ч биш байгаа даа...

Д.Дамдинжавын "Дотоод тэнгэр" түүврээс онцлох ТАВАН шүлэг
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188