Эргэлт.мн мэдээллийн сайт “Тэд бидний тухай” буландаа олон улсын хэвлэл мэдээллийн сайт, агентлагуудын Монгол Улсын тухайн бичсэн нийтлэлийг хөрвүүлэн хүргэдэг. Тэгвэл ээлжит дугаартаа “The Conversation” сэтгүүлийн редактор Жо Адетунжигийн Монгол Улсын талаар цаг үеийн асуудлаар бичсэн нийтлэлийг хөрвүүлэн хүргэж байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ саяхан хэвлэлдээ өгсөн ярилцлагадаа “ОХУ, БНХАУ, барууны орнууд, тэр дундаа НАТО-той харилцаа муудаж, дэлхий шинэ хүйтэн дайны үе рүү шилжиж байна” хэмээн эмээж байгаагаа илэрхийлжээ. Тэрбээр “Улс, орнуудын хагарал салалттай адил. Эцэг, эх нь салахад хүүхдүүд хамгийн их хохирдог” гэсэн байна.

                       Тус улс ОХУ, БНХАУ-ын дунд далайд гарцгүй оршдог бөгөөд хоёр хөршийнхөө хэнтэй ч дайсагнахаас айдаг. Монгол эрчим хүчнийхээ олонхыг ОХУ-аас авдаг бөгөөд БНХАУ экспортынхоо дийлэнхийг Монголын хөдөө аж ахуйн бүтээгэдхүүн, зэс зэрэг ашигт малтмалаас авдаг гэнэ. Монгол Улс 1990-ээд оны эхээр олон намын тогтолцоонд шилжсэнээс хойш гадаад худалдааны уян хатан бодлого баримталж, тогтвортой эдийн засгийг бий болгохыг оролдож байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор Дэлхийн банкнаас хамгийн сүүлд гаргасан тайландаа Монголын талаар:

“Газар тариалан, мал аж ахуй, ашигт малтмалын асар нөөцтэй, боловсролтой хүн амтай Монгол Улсын хөгжлийн хэтийн төлөвт бүтцийн шинэчлэлийг үргэлжлүүлбэл ирээдүйтэй харагдаж байна” гэжээ.

Гэвч ОХУ, Украины дайн Монгол Улсад тусгаар тогтнолоо хадгалах, гадаад худалдааны бодлогодоо анхаарал тавих чухал давааг авчирсан байна.

-МОНГОЛ УЛС АРДЧИЛАЛД ЖИГД ШИЛЖСЭН-

1921-1990 онд Монгол Улс тухайн үеийн ЗХУ-ын удирдлага дор байгаагүй ч улсын төвлөрсөн командлал, эдийн засгаа оршин тогтнуулахын тулд бүхэлдээ Зөвлөлтөөс хамааралтай байсан гэж болно. Коммунизм бутран унасан 1990-ээд оны үеэр Монголд шилжилт жигд явагдсан гэнэ. Тухайн үеийн Монголын төрийн эрхийг барьж байсан Ж.Батмөнх ардчиллын төлөөх жагсаал, цуглааныг дарахаас татгалзаж, “Ямар ч хүч хэрэглэж бологүй. Цэрэг, цагдаа дайчлах шаардлагагүй. Үнэндээ эдгээр жагсагч бидний хүүхдүүд шүү дээ” хэмээсэн байна.

                       Улмаар 1990 онд Ж.Батмөнх огцор, Монголд “Ардчилсан холбоо” гарч ирснээр олон намтай засаглал, ардчилал хөгжих суурь тавигджээ. 1993 оны зургадугаар сард болсон Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг Сонгуулийн тогтолцооны олон улсын сангаас чөлөөтэй, шударга явуулсан гэдэг. Тухайн үед П.Очирбатыг Ерөнхийлөгчөөр сонгосон байдаг. Монгол Улс Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга гэсэн гурван төрийн тэргүүнтэй Шинэ Үндсэн хууль баталжээ. Гэсэн ч энэ бүхэн тухайн үедээ дөнгөж эхэлж байсан эмх замбараагүй ардчилал байсан бөгөөд хатуу чанга Орос, авторитар дэглэмтэй Хятадын дунд шахагдсан байсныг нуух аргагүй. Уламжлал ёсоор Монголын овог, угсаатны нэг байсан овог өдгөө БНХАУ-ын ӨМӨЗО болсон нь одоогийн Монгол, БНХАУ-ын зөрчилдөөний цэг.

-ГУРАВДАГЧ ХӨРШҮҮД-

                       ОХУ, БНХАУ нэгэндээ улам ойртож, хоёр улсын харилцаа сайжрах тусам Монголын тусгаар тогтнолд заналхийлж байгаа гэж Улаанбаатар үзэж байгаа. ЗХУ бутарснаас хойш Монгол Улсын “гуравдагч хөрш”-ийн бодлого буюу ардчиллын үнэт зүйлийг эрхэмлэж, зах зээлийн эдийн засгийг хэрэгжүүлдэг орон, тэр дундаа АНУ-тай харилцаж, нэгэн стратеги баримталж ирсэн. Одоогоор жил бүр гуравдагч хөрш АНУ-тайгаа хамтран “Khaan Quest” цэргийн сургуулилалт зохион байгуулдаг аж.

-ЭГЗЭГТЭЙ ҮЕ-

                       ОХУ, Украины дайн зөвхөн тус хоёр гэлтгүй дэлхийн олон орны геополитикийн нөхцөл байдлыг хурцатгасан. АНУ-Монголын стратегийн түншлэлийн сүүлд гаргасан хамтын тунхаглалд “Маргааныг энхийн замаар, НҮБ-ын дүрэм, олон улсын эрх зүй, тэр дундаа улс орнуудын тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг хүндэтгэх зарчмыг хүндэтгэн, энхийн замаар шийдвэрлэх ёстой” хэмээн онцолжээ. Мөн үүнийг хийхийн тулд Украины ард түмний туулж байгаа зовлон зүдгүүрт дээр дурдсан хоёр үндэстэн хоёул санаагаа зовоож байгаа гэнэ.

НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгээс ОХУ Украиныг түрэмгийлсэнд хариуцлага тооцох санал хураалга явуулахад Монголын төлөөлөгчид хариу өгөлгүй түдгэлзсэн. Тухайн үед ОХУ-ын банкуудын эсрэг авсан хориг арга хэмжээ Монголоос төлбөр төлөхөд хүндрэл учруулсан учир ийм шийдвэр гаргасан байна.

 

Гэсэн ч дэлхий даяар гадаад харилцаагаа бэхжүүлж, гуравдагч хөршийн бодлогоо сайжруулахын тулд ямар ч хичээл, зүтгэл гаргасан байх ОХУ, БНХАУ-аас хараат хэвээр байна. Одоо үүнээс илүүтэй Бээжин-Москвагийн эсрэг чиглүүлэн хүйтэн дайны төлөв маш томоохон асуудал дагуулаад байгаа. Тэгвэл саяхан дэлхийн удирдагчдын “Ахмадууд” бүлгийн гишүүн, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж:

                       “Бид ганцхан хөрштэй юм шиг санагдаж байна. ОХУ, БНХАУ Монголыг тойрсон нэг улс шиг боллоо. Бид ардчиллаа амьд байлгахын тулд өдөр бүр маш хүнд сорилтуудтай нүүр тулгарч байгаа. Бид одоо ч Монгол Улсын оршин тогтнолын төлөө тэмцэж байна” гэжээ.