Амны хаалтаас нь өөр хамгаалалт үгүй ЦАГДАА халдвар тээгч болчих вий дээ

Б. Цогтбаяр:
Эрэн сурвалжлах- Хөндөх сэдэв

2020-11-26, 1265

Улсын онцгой комиссын дарга, Шадар сайд Я.Содбаатар, Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч, Цагдаагийн хурандаа Ж.Болд нараас эхлээд нэг зүйл асууя.

- Хөл хорионы өдрүүдэд гудамж, талбайд үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаа нар халдвар авбал яах вэ?

Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжиж, хөл хорионы хатуу дэглэм тогтоосноос хойш 14 хонож байна. Энэ хугацаанд нийслэл болон таван аймагт коронавирусийн халдварын голомт илэрч, батлагдсан тохиолдол 699 болоод байна. Энэ тоо цаашид ч гүйсээр л байх болно. Хэзээ батлагдсан тохиолдлуудын ойрын болон дам хавьтлуудыг бүрэн хязгаарлаж, голомтуудыг хумиж авна, тэр цагт л энэ тоо зогсоно. Товчхондоо, коронавирусийн халдвар тээгчид одоо ч бидний дунд нууц хэвээр байгаа учраас хэн ч аюулгүй биш гэсэн үг.

Гэтэл нийгмийн анхаарлын гадна үлдээд байгаа нэг асуудал байна. Иргэдийг цар тахлын аюулаас хамгаалахын тулд 24 цагаар үүрэг гүйцэтгэж, хөл хорионы дэглэм сахиулж байгаа цагдаа “халдвар тээгч” болбол яах вэ, тэднийг халдвараас хэрхэн хамгаалах вэ гэдэг асуудал. Цагдаа тангараг өргөсөн төрийн алба хаагч ч гэлээ хувь хүн, Монгол Улсын иргэн. Хүн л юм чинь халдвар авах эрсдэлтэй гэсэн үг.

Сүүлийн 14 хоног автозам, гудамж талбай, орцны үүдэнд 24 цагаар жижүүрлэж байгаа цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчид өнөөх л өвлийн дүрэмт хувцас, савхин бээлийтэйгээ, давхар амны хаалтнаас өөр халдварын эсрэг ямар ч “зэвсэггүй” зогсож харагдана. Тэгсэн хэрнээ өдөрт хэдэн арван хүнтэй харилцаж, шаардлага тавьж байгаа. Үүрэг гүйцэтгэж байхдаа харилцсан 10 хүн тутмын хоёр нь халдвар тээгч байх бүрэн боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, өөрсдөө халдвар авах, авсан халдвараа цааш тараах эрсдэлт бүлэг гэсэн үг. Гэтэл яагаад тэднийг халдвар хамгааллын иж бүрэн хувцас, хэрэгслээр хангахгүй, давхар амны хаалтанд нь л найдаж өдийг хүрч байна вэ.

Өргөсөн тангараг нь тэднийг хамгаалдаг хэрэг үү, үгүй бол энгийн иргэд л халдвар авахгүй байвал цагдаа халдвар авах эсэх нь хамаагүй юм уу. Эсвэл бүр давхар амны хаалт зүүчихвэл л цагдаа коронавирусээр огт халдварладаггүй юм уу, ойлгохгүй байна. Хэрвээ давхар амны хаалт коронавирусээс бүрэн хамгаалдаг юм бол хэн ч хөл хорионд ажилгүй суухыг хүсэхгүй.

Ялангуяа айл өрхүүдийн ахуй амьдрал эрс доройтож байгаа энэ цаг үед амны хаалтыг гурав, дөрвөөр нь давхарлаж, өдөржин салгахгүй зүүгээд ч хамаагүй ажлаа хийж, мөнгө олохыг хүсэх хүн олон бий.

Цагдаагийн ерөнхий газрын өгсөн мэдээллээс харвал, Сангийн яамнаас цар тахлын үед хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагчдын халдвар хамгааллын хувцас хэрэглэл, хоолны зардлыг батлагдсан төсөвтөө багтаан шийдвэрлэх, үүрэг чиглэл өгчээ. Энэ дагуу цагдаагийн алба хаагч тэтгэвэрт гарахад олгодог нэг удаагийн тэтгэмжийн зардлаас цар тахлын үед хамгаалалтад ажиллах алба хаагчдын хоолны зардалд 422.5 сая төгрөг, хамгаалах хувцас, халдваргүйтгэлийн бодис, хамгааллын хэрэгсэл худалдан авах зардалд 657.1 сая төгрөг гаргаж, зарцуулаад байгаа аж. Тухайлбал, халдвар хамгааллын хувцас хэрэглэл буюу нэг удаагийн комбинзон, нүдний шил, нүүрний болон амны хаалт, малгай, улавч, бээлий, гар ариутгагч, зайнаас биеийн халуун хэмжигч, шүршигч, зэргийг худалдан авч нөөц бүрдүүлж, нэгжүүдэд олгож байгаа гэнэ.

Үүн дээр Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын онцгой комиссоос 13 мянган ширхэг даавуун амны хаалт, 21 мянга 200 ширхэг “N95” нэг удаагийн амны хаалт, хамгаалалтын гутал 30, гарын авлага 50, нэг удаагийн бээлий 560, амин дэм, хүнсний бүтээгдэхүүн 530 ширхэг, 12 литр гар ариутгагч, сая төгрөгийн шатахууны талон зэрэг 86.6 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлжээ.

Харин халдвар хамгааллын иж бүрэн хувцас, хэрэгслийн хэрэглээний талаар Цагдаагийн ерөнхий газрын Санхүү, аж ахуйн албаны дарга, цагдаагийн хурандаа П.Батбаатар “Цагдаа, дотоодын цэргийн алба хаагчид нисэх буудал, ХӨСҮТ-ийн эрсдэлтэй бүсэд эмч, эмнэлгийн ажилчдын адил иж бүрэн хамгаалах хувцас хэрэглэж байгаа. Харин гадна хамгаалалтын дөрөвдүгээр зэрэг буюу тусгаарлах цэг, ачаа тээврийн хамгаалалтад ажиллаж байгаа алба хаагчид амны хаалт, бээлий, ариутгал, халдваргүйтгэлийн бодис хэрэглэж байна. Гэхдээ тухайн хамгаалалтын бүх цэгт халдвараас хамгаалах иж бүрэн хувцас, хэрэглэл нөөцөлсөн бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд хэрэглэхээр бэлэн байдлыг хангасан” гэж мэдээлжээ.

Эндээс харвал халдвар хамгааллын хувцас хэрэгслийн нөөц байгаа юм байна. Шаардлага гарвал хэрэглэх юм байна. Гэхдээ халдвар хамгааллын хувцас, хэрэглэлүүдийн дийлэнх нь тусгаарлах байрууд, ХӨСҮТ, хяналтын цэгүүд, ачаа тээврийн хамгаалалтад ажиллаж байгаа цагдаа нарт зориулагддаг аж. Тэд хамгийн эрсдэлтэй, онцгой нөхцөлд ажиллаж байгаа учраас зайлшгүй хэрэглэх ёстой нь үнэн.

Харин автозам, гудамж, талбай, орцны үүдэнд үүрэг гүйцэтгэж буй цагдаа, дотоодын цэргийнхэнд даавуун болон “N95” амны хаалт л оногддог бололтой юм. Гэтэл коронавирусийн халдвар дотоодод тархчихсан, халдвар тээгчдийг бүрэн илрүүлж амжаагүй байгаа энэ цаг үед гудамж, талбайд үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчид ч аюул, эрсдэл дунд байгаа гэсэн үг биш үү. Өөрөөр хэлбэл, тэд дээр дурдсанчлан үүрэг гүйцэтгэх хугацаандаа хэдэн ч халдвар тээгчтэй таарч байж болно, тоолох аргагүй. Одоо ХӨСҮТ, тусгаарлах байр л зөвхөн эрсдэлтэй бүс биш, голомт илэрсэн нийслэл хот, таван аймаг тэр чигтээ эрсдэлтэй болоод байна. Тэгэхээр бүх алба хаагчдаа иж бүрэн хувцас хэрэглэлээр хангаж болохгүй юм уу. Энэ та бүхний томъёолсон “Шаардлагатай нөхцөл” биш юм уу. Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэг гэдэг нь бэлэн байдалд үүрэг гүйцэтгэж байгаа цагдаа бүрийг халдвар, хамгааллын онц дэглэм сахиулахыг хэлдэггүй юм уу. Тэд хэдий хүртэл өвлийн норм, савхин бээлий, давхар амны хаалттайгаа аюулын эсрэг тэмцэх вэ.

Өнөөдөр Цагдаа, Дотоод хэргийн их сургуулийн сонсогч, нийт 5000 гаруй алба хаагч 24 цагаар үүрэг гүйцэтгэж байна. Тэд 1100 чиглэлд явган эргүүл, 107 чиглэлд машинт эргүүл хийж, халдвар, хамгааллын дэглэм сахиулж, хөл хорионы дэглэм мөрдүүлж, халдвар тархах бүх нөхцлийг хаахаар зүтгэж байгаа юм.

Тэд бүгд ар гэртэй. “Ажил нь сайн л байдаг байгаа даа” гэж цаг тутам санаа зовинож суугаа эхнэртэй, нөхөртэй, “Хэзээ ирэх юм бол” гэж хошуу дэвсэн хүлээж байгаа хүүхэдтэй, “Хүүгээс минь муу юм бүхэн холуур байгаасай” хэмээн залбирч, эрхээ эргүүлэн суугаа ээж, аавтай.

Бас цагдаа бол төмөр робот биш. Тэд өвддөг, өлсдөг, ядардаг, бас халдвар авах ч боломжтой. Хэрвээ нэг л цагдаа халдвар авбал цаашид юу болохыг төсөөлөхөд ч бэрх. Тэд гудамж талбай, гудамжны булан, орцны үүдэнд хамгаалалтад зогсохдоо хооллох, нүдний хор гаргах хэдхэн цагийн л амралттай ажиллаж байгаа. Умгархан өрөөнд 20,30-уулаа “гөөхийлдөн” амарч, нийтийн хоолоор өл залгаж, эргүүлийнхээ машинд хэд хэдээрээ хальт хультхан дулаацаж буцаад л аюулын эсрэг тэмцэж байгаа нь тэдний бодит байдал. Халдвар тэдний дунд нэг л орвол өвсөнд тавьсан гал шиг л зүйл болно гэсэн үг. Тэгвэл нийгмийн өчүүхэн хэсэг нь цагдаагийн зохицуулалтгүйгээр нөөцийн маханд ч оочерлож чадахгүй байхад цагдаа нар халдвар аваад, ажлаа хийж чадахгүй болчихвол энэ улс юу болох вэ.

Төгсгөлд нь, Улсын онцгой комиссын дарга, Шадар сайд Я.Содбаатар, Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Дотоодын цэргийн командлагч, Цагдаагийн хурандаа Ж.Болд нараас дахиад асууя.

- Хөл хорионы өдрүүдэд гудамж, талбайд үүрэг гүйцэтгэж байгаа эгэл бор цагдаа нараа хэрхэн дархлаажуулж, эрсдэлгүй байдлыг нь хангаж байгаа вэ?

Амны хаалтаас нь өөр хамгаалалт үгүй ЦАГДАА халдвар тээгч болчих вий дээ