• Өнөөдөр 2024-09-11

НАМРААР Л ТЭД ТОРОЙГООД ҮЛДДЭГ ДЭЭ

2024-09-07,   444

     Бор толгод шаргалтаж, борог сул өвс ганхаад эхэлжээ. Ингээд л намар ирдэг дээ. Хөхүүрийн айраг шиг амтат “ундаа” өдийд лав байхгүй дээ. Ингэж бодох төдийд л арааны шүлс асгарч, чимчигнэсэн сайхан айраг уумаар бодогдоно. Аянч шувууд одоо бараг аялалдаа гарах дөхсөн байх аа. Тэнгэрээр нэг зэллэж нисэхэд нь сэтгэл үймэн тогтохоо больж, тэртээ, өнөөгийн дурсамжаа нэхэн дурсаж, өдөржин бодол болдог сон. Яагаад ч юм нэгийг ухаарч, хоёрыг бодог гэж шувууд буцдаг шиг санагдана. Ер айргийн амт, зэллэн ганганах шувуудгүйгээр намрын налгар өдрүүдийг төсөөлөшгүй. Ингэхэд өнөө “Энэ орж буй бороо хэд дэх бороо билээ” гэдэг шиг энэ чинь хэд дэх намар билээ. Хэзээ чухам ийм нэг гэгэлзэж, долгисуулсан улирал төрөө юм бол. Намрын тухай бодох төдийд л ийнхүү олон зүйл урган төрж, нэг мэдэх нь ээ бодол холын холд “бэлчсэн” байх юм. Араас нь "гүйцэж", "хурааж" авах гэж хөөх тусам улам холдоно. Тийм нэг бодлын нэг нь хүү, охиноо эрдмийн харгуйд мордуулж буй аав, ээжүүдийн төрх. Хөх чулууд шигээ болтол хөдөө хөхөрч, он цагийн оройд гарсны тэмдэг гэлтэй үрчлээс болсон аавууд огших баярын нулимсаа халтардаж, үнгэгдсэн дээлнийхээ ханцуйгаар нэг шудраад л, "За хийморьтой яваарай, миний хүү" гээд духан дээр нь үнэрлэнэ. Саалийн үнэр өөрт нь бүрнээ шингэсэн ээж нь харин нэг хацрыг нь үнсээд, эргэж ирэхээр нь үнсэнэ гэж нөгөө хацрыг нь хадгалж үлддэг. Ийм нэг агшныг бодох бүр Арлааны Эрдэнэ-Очир найрагчийн шүлгээр бүтсэн "Эх үрийн дуу"-ны үг санагдана. Тэр дуунд

"...Налгар өдрүүд салхилаад буцахаар

Намрын шувуудын дуунд хүүгээ санана...

Элгэн түмэн олныхоо дунд
Эрдмийн гэгээ түүж л яваа даа, миний хүү..." гэх мөртүүд бий. Нээрээ л намрын шувуудын дуунд хүү, охиноо санаж, эрдэм сурч яваа гэж бодох төдийд л танхи багын төрх нь бодогдож, "Жаахан бор үр минь өлсөж байгаа болов уу, яагаа бол. Хойд өндөр дээр гарч утас нэг цохьё" гэж адгадаг байх. Өдийд гарцаагүй л гэртээ тогтохгүй талдаа мордож, үдэш л нэг цуглан ганц, хоёр үг сольж уулзаж байгаа тэд. Улирал улирал дотроос намар л тэдний хувьд хамгийн их "эзгүй оргиж", хөндийхөн санагддаг байх. Үймрүүлж, үйрүүлж дуусдаггүй энэ бэрх улирлыг аавууд малдаа явж, ээжүүд аргалаа түүж давдаг байх. Намхан гүвээ толгодынхоо дунд хонио хариулж, аргал түүхдээ тэд бодлоо "хариулж", бас "түүдэг" байх. Ёстой л нөгөө
"Гандуу дээлтэй аав минь
Гаднаа ч нэг, гэртээ ч нэг байх юм аа..." гэдэг шиг орж нэг, гарч нэг л өдрийн гэгээг барж, гандуухан дээлтэйгээ чимээгүйхэн л цогиулж яваа байх. Өвөө, эмээ хоёр минь ч намайг багад намраар ингээд л хоцордог байсан даа. Өвөө хүрэн улаан, эмээ хөх торгон дээлтэй. Сумын төвөөс сургуульд хүргэхээр ирсэн машины цонхоор харахад бөмбөгөр бор гэрийнхээ гадна бөртийн үлдэх тэдний дүр төрх одоо ч сэтгэлээс гардаггүй. Тэр л намайг намар болохоор дотроос хатгаж, бужигнаж байгаа их хотын чимээнээс эрхгүй өвст талд бодол хөтөлнө. Сургууль руугаа алхан яваа залуусыг харахад өөрийн эрхгүй хөдөөгийн талд яваа аав, ээж нь бодогдож, намраар тэд л торойж үлддэг дээ гэж санана. Нэг удаа найздаа би навч шарлах, цас, бороо ороход дуртайгаа хэлэхэд, "Намар болох, цас, бороо орох сайхан л даа. Гэхдээ байгалийн тийм үзэгдэл болох бүрд хөдөө үлдсэн аав, ээж хоёр минь бодогддог" гэсэн юм. Нээрээ л над шиг хот суурин газар аав, ээж нь байдаг хүн тийм ч юм ухаарах сөхөөгүй, гоё сайхныг л боддог байх. Бараг найзтайгаа өрнүүлсэн тэр ярианаас үүдэж, намар болохоор тийм нэг аав, ээжүүд бодогдож, болдог сон бол очоод хүү, охиных нь тухай зөндөө хуучлаад, хонож өнжөөд, хөөр баяртай байлгах сан гэж хүснэ. Гэвч ажил, амьдралын өрнүүн өдрүүд хэдийнэ буцалсан энэ цагт яах аргагүй л тэд эль хульхан суух нь. Намрын уулнаа өдийд буга урамдаад, саяхан өнгөө засаад ногоорч байсан тал шаргалтаж халиураад, тэнгэрт нисэн эргэлдэх шувууд ч цөөрч, тунгалаг горхи чимээгүйхэн урсаж, моддын навчис нэг хоёроор унан байгаа байх даа. Ай намар гэдэг ийм тансаг атлаа уйтгартай, аялагхан атлаа аниргүй, аав, ээжүүдийг хөдөөгийн талд хүнгүйхэн үлдээх гэж ирдэг шиг. Өдийд хэрэв хөдөөгүүр яваа бол уншигч та тийм нэг аав, ээжийн гэрт зориуд зам салан очиж мэнд мэдээд, хэд гурван үг солиод гараарай. Тэд "Манай хүүхэд хотод сурдаг" гээд л нүд нь гэрэлтэж ирээд л яриа дэлгэх вий. 

НАМРААР Л ТЭД ТОРОЙГООД ҮЛДДЭГ ДЭЭ
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188