• Өнөөдөр 2024-03-29

"Эмээлт зах"-ын шороо тоос, бохир заваан нь хэрээс хэтэрлээ

2022-09-19,   793

              Хаа сайгүй хөглөрөх мах, цусны толбыг дарж шороо шуурч байх Эмээлт захын иргэн тойронд портер, портероор нь мал ачсан малчид дүүрэн байна. Малчид ачиж яваа малаа өндөр үнээр борлуулчих санаатай, нэг нэгнээсээ өрсөлдөн “Хонь аваарай” хэмээн хашхирна. Үүнээс гадна “Эмээлт” захын мал нядалгааны газрын ихэнх нь хаалгаа барьжээ. Тиймээс амьд мал худалдаалдаг хэсэгт худалдаачид дүүрсэн байгаа нь энэ. Учир байдлыг тодруулбал өнгөрсөн хавар гарсан БНХАУ-ын хөрөнгө оруулалттай “Эм Ди Си Пи” компани манай улсын шилдэг хүнсний үйлдвэрүүдийн нэг “Мах Импекс” ХХК-ийнхантай хамтран өмхийрч муудсан их хэмжээний маханд химийн бодис хольсон, түүнийгээ боловсруулж, лаазалсан болон хиам тэргүүтэй махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, хэрэглэгчдийн гарт хүргэсэн байж болзошгүй нөхцөл байдал үүсээд байсантай холбоотой аж. Тухайлбал, энэхүү үйл явдлаас болоод иргэд мах худалдаалдаг захуудаас худалдан авалт хийх нь багассан байна. Харин амьд мал худалдан авч хажууд зогсож байгаад гаргуулдаг болжээ.

Хоёр эмэгтэй цүнхээ ухаж, түрүүвчээ гаргаж ирээд бэлэн өгөөд хоёр туранхай төлөг авч, тэргэн дээр түрээд явж өглөө.

Ер нь хүмүүс өөх багатай гэхээр л аваад байна. Энэ жил манай аймагт хамар хатгах өвсгүй байгаа тиймээс хэдэн малаа хямдхан ч гэсэн зараад мөнгө болгочих санаатай зогсож байна

             Тус захад эр хонь 220, шүдлэн хонь 170, эр ямаа 130 мянган төгрөгөөр борлуулагдаж байна. Мөн Архангай, Булган, Өвөрхангай,Баянхонгор, Дундговь, Төв аймгийн малчид зонхилон мал зарж буй юм. Тиймээс Өвөрхангай аймгаас мал зарахаар ирсэн малчнаас тодруулбал “Би өглөө ирсэн. Оройдоо малаа зарж дуусгачихаад  буцах санаатай байна. Махны үнэ өнгөрсөн хаврыг бодвол буужээ. Тиймээс махны ченжүүдэд малаа худалдвал хямдхан үнээр өгчихнө. Тэгэхгүйн тулд өөрөө зогсоод хонь, ямаагаа зарж байна. Намайг өмнө нь энд мах зарахаар ирэхэд худалдаачид цөөхөн байсан. Харин худалдан авагч олонтой байв. Тиймээс малаа хурдхан шиг л борлуулж дууссан” гэв. Мал ачсан портеруудын дэргэдүүр явж байгаад хүн тоож авах уу гэмээр туранхай төлөг борлуулахаар зогсож буй малчинтай таарлаа. Тус малчин “Би Баянхонгор аймгаас ирсэн. Энэ муусайн сарниасан хэдэн төлгийг нь хүн авахгүй байх гэж байтал харин эсрэгээрээ аваад байна шүү. Ер нь хүмүүс өөх багатай гэхээр л аваад байна. Энэ жил манай аймагт хамар хатгах өвсгүй байгаа тиймээс хэдэн малаа хямдхан ч гэсэн зараад мөнгө болгочих санаатай зогсож байна. Ийш, тийшээ отор нүүдэл хийнэ гэдэг хэцүү болсон цаг шүү дээ” гэлээ. Ийнхүү зогсож байтал гуч гаруй насны хоёр эмэгтэй ирээд “Хонь хэд вэ” хэмээн асуув. Нөгөө малчин “120 мянга гэж байгаа. Хөөх байхгүй” гэлээ. 

Архангай, Булган, Өвөрхангай,Баянхонгор, Дундговь, Төв аймгийн малчид зонхилон мал зарж буй юм

“Эм Ди Си Пи” компани хажуу хашаанд үйл ажиллагаагаа явуулдаг “Өлзийт” мал нядалгааны газар онгорхой байв

         “Эмээлт” захад үйл ажиллагаа явуулдаг мал нядалгааны газрууд 17:00 цагаас эхлэн үйл ажиллагаа явуулдаг тухай малчдаас сонслоо. Зарим малчид нядалгааны газар онгойхоор малаа гаргуулж, “Дэнжийн мянга” захад өглөө эрт худалдаана хэмээн ярина. Тиймээс бид 17:00 цагийн орчимд нядалгааны газрыг зорилоо. Ихэнх онгоогүй байх бөгөөд өнгөрсөн хавар химийн хортой мах боловсруулж хэрэглэгчдэд хүргэсэн байж болзошгүй гэх хэрэгт холбогдоод байсан “Эм Ди Си Пи” компани хажуу хашаанд үйл ажиллагаагаа явуулдаг “Өлзийт” мал нядалгааны газар онгорхой байв. Явж орвол бионы хашаагаар дүүрэн ямаа байлаа. Тус газар хонь, ямааг уламжлалт аргаар нядалдаггүй байна. Тухайлбал ямааг хоёр эвэрхийнх нь голд цохиж унагаад, нугас руу нь хутга зоож, буцалсан халуун усанд хийдэг ажээ.

-“НААД ЯМАА ЧИНЬ ҮХЭЭХГҮЙ БАЙНА. ЯАДАГ ЮМ БЭЭ. УСАНД БУЦАЛЖ БАЙХДАА ҮХНЭ”-

             Буцалсан халуун усанд ямааны үс шалзран унаж, мөлчийсөн цагаан юм болоод гараад ирнэ. Дараа нь зарим нэг үс үлдсэнийг нь сахлын татуурга шиг зүйлээр зусах юм

              “Өлзийт” мал нядалгааны газар эрүүл ахуйн шаардлага огт хангаагүй аж. Хаа сайгүй өмхийрсөн сэвс байх бөгөөд түүн дээр нь ялаа шумуул овоорно. Мөн мал нядалдаг байшинд нь цус, махны тасархай, ус, үс холилдон хөглөрнө. Хүн битгий бүү хэл сүнс, сүүдэр явахааргүй гэмээр. Гэтэл тус газар малчид олноороо малаа нядлуулдаг байна. Мөн ямаагаа цохиж унагаагаад эврийг нь хуга цохиж, сэвстэй хамт 200-гийн цэнхэр поошги руу хийнэ. Үүнээс гадна тус газрын ажилчдын ихэнх насанд хүрээгүй гэлтэй. Дандаа 15-17 насны хүүхдүүд болов уу. Тэд ямааны эвэр дунд алахаар цохиж, нугасанд нь хутга зооно. Тэгээд хоёр талаас дамжилж буцалж буй халуун усруу шиднэ. Үүнээс гадна “Өлзийт” мал нядалгааны газар өдөрт 300 гаруй ямаа нядалдаг гэнэ. Үүнийгээ зумлагаа гэж нэрийдэх аж. Буцалсан халуун усанд ямааны үс шалзран унаж, мөлчийсөн цагаан юм болоод гараад ирнэ. Дараа нь зарим нэг үс үлдсэнийг нь сахлын татуурга шиг зүйлээр зусах юм. Үүнийхээ дараа гэдэг дотрыг нь гаргах дамжлага руу явуулна. Энэхүү дамжлагыг харж зогстол “Ахаа наад ямаа чинь үхээгүй байна. Дахиад нугасанд нь хутга зоох уу” гэтэл “Яах юм бэ. Усанд буцалцаж байхдаа үхнэ. Алив хурдан шид” хэмээнэ.

           Ямар ч эрүүл ахуй шаардлага хангаагүй дээр нь амьдаар нь ямааг халуун усанд буцалгаж буй үйл явдлыг харахад нүд хальтмаар. Монгол уламжлалт аргаар мал гаргаж, боловсруулдаг нядалгааны газар “Эмээлт” захад л лав байхгүй бололтой. Тухайлбал малчдын хэлж буйгаар уламжлалт мал нядалгааны газрууд бохир, заваан, өт хорхойтой холилдон байдаг гэнэ. Мөн түүнийгээ өглөө эрт “Дэнжийн мянга” зах руу худалдаалахаар ачаад явдаг байна. Ер нь монголд эрүүл ахуй шаардлага хангасан. Зөв зохистой мах боловсруулах үйлдвэр байдаггүй бололтой.  


"Эмээлт зах"-ын шороо тоос, бохир заваан нь хэрээс хэтэрлээ
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 1
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2022-09-19 23:52:47
    zochin: Burxan mini xaluun xochuutai amitnii amiig taslaxdaa arai ingej boloxgui baix aa Mongoloo aldsan monidnuud ve
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188