ӨДРИЙН СУРВАЛЖИЛГА: Монголын анхны түүхэн кино театр Догмидын Сосорбарамын гарт сүйрч байна

2022-07-20, 740

1930 онд нээлтээ хийж байсан “Ард” кино театрыг хууль зөрчин нурааж байгаа нь Соёлын яаманд хамаагүй юм уу, Ч.Номин сайд аа

Ард кино театр нь Монголын анхны кино театр бөгөөд 1930 онд байгуулагдаж байжээ. Тус кино театрыг МУГЖ, Төрийн шагналт Д.Сосорбарам 1996 онд менежментийн хувьчлалаар авсан. Урлагийн хүн авсан учраас зориулалтын дагуу сэргээн, хөгжүүлж ажиллана хэмээн найдсан ч энд кино гэх үг ч үлдээгүй. Одоо эцэст нь нураах шийдвэрт тулаад байна.

-МОНГОЛЧУУД СОЁЛЫН ӨВ РҮҮГЭЭ ДАЙРДГАА ХЭЗЭЭ БОЛИХ ВЭ-

Ард кино театрын үүдэн талын сүүдрэвчээс эхлүүлээд дээвэр хэсгийн хүрээг ховхлоод орхижээ. Нураах үйл ажиллагааг зогсоохоос өмнө нь хэд хэдэн газар “хөндсөн” нь 90 жилийн түүхтэй соёлын биет өвийг “эрэмдэг” болгосон харагдах юм.

-АРД КИНО ТЕАТРЫГ ТОЙРУУЛАН ХАШААЖУУЛАЛТ ХИЙЖ БАЙНА-

Ард кино театрын ашиглалтын хугацаа дууссан учир нурааж эхэлсэн талаарх мэдээлэл цахим сүлжээнд түгээд олон хоног өнгөрлөө. Ашиглалт нь дууссан Ард кино театрыг нурааж, шав дээр нь бизнес төв барих гэж байгаа гэх. Тэгвэл тус кино театрыг нураах ажиллагааг таван хоногийн өмнө буюу долдугаар сарын 15-нд “Нураах зөвшөөрөлгүй” гэх шалтгаанаар НМХГ-аас зогсоожээ.

Нар дээр гарах алдад Ард кино театрын гадна яваад очтол үзэгдэх юм алга. НМХГ-аас нураалтыг зогсоосон учир хүн нэвтрүүлэхгүйн тулд гурван метр хэртэй өндөр төмөр хашаа эгнүүлэн тавьж, нэвтрэх хаалгыг таглажээ. Зарим хэсгийнх нь төмөр хашааг зөөж, авчирч дуусаагүй байгаа бололтой хоёр залуу нэг нэгээр нь дамжлаад авчирч байх. Халуунд хөлс нь ч цувж, өнөө хоёр байшингийн булангийн сүүдэр бараадаад хэсэг завсарлаад суулаа.

Ард кино театрыг тойруулан босгосон өндөр төмөр хашаан дотор дахиад хэдэн хүн байна. Сайн ажвал хажуудаа 220 вольтын цахилгаан мотор, цохилтот өрөм тавьжээ. Улмаар хашаажуулахдаа цохилтоот ормоор сөөм хэрээний өргөнтэй нүх ухаж, шивлер төмөр хийн багана болгоод хашааг тогтоох аж. Төмөр хашааг нүхэнд суулгаж, бэхэлсэн төмөр баганад хүлж, хашаажуулж байгаа залуус дээр очин нураалтын талаар асуухад “Нураах ажлыг хэдийнэ зогсоочихсон шүү дээ. Цаашид яах эсэхийг нь мэдэхгүй л байна. Одоохондоо хашаажуулалтаа хийх ёстой” гэв.

НМХГ: АРД КИНО ТЕАТРЫГ НУРААХ ЗӨВШӨӨРӨЛГҮЙ БАЙСАН НЬ ТОГТООГДВОЛ ДАХИН СЭРГЭЭН ЗАСВАРЛАХ ШААРДЛАГА ХҮРГҮҮЛНЭ

Ард кино театрыг нурааж эхлэх үеэр тус газрын эзэмшигч Төрийн шагналт Д.Сосорбарам “Ард кино театрыг нурааж, оронд нь театр бүхий олон улсын жишиг санхүү, бизнесийн төв барина” гэж мэдээлээд байсан. Гэсэн ч нураах зөвшөөрөлгүй гэх шалтгаанаар зогсоосон.

Тэгвэл энэ талаар НМХГ-ын дэд дарга С.Даваасүрэнгээс тодруулахад “2022 оны долдугаар сарын 15-ны өдөр Ард кино театрыг буулгаж байгаа талаар шуурхай дуудлага ирсэн. Дуудлагын дагуу шалгахад Ард кино театрыг зүүн талаас нь буулгаж эхэлсэн байв. Аливаа барилга, байгууламжийг буулгах буюу нураах үйл ажиллгагааг явуулахдаа ХБХГ-аас зөвшөөрөл авах ёстой байдаг. Үүний дагуу манай НМХГ-ын улсын байцаагч нар холбогдох зөвшөөрлийг шалгаж, тусгай зөвшөөрөл аваагүй байсныг тогтоосон. Тиймээс үүнтэй холбоотойгоор НМХГ-аас нураах ажиллагааг зогсоох шийдвэр өгсөн.

Мөн гаднаас нь үзэхэд барилгын цонх, хаалга онгорхой байсан нь хүн чөлөөтэй нэвтэрч эд хогшлыг эвдэн сүйтгэх зэрэг гэмт хэргийн шинжтэй зүйл болох өндөр эрсдэлтэй байсан учир түр хашаажуулах чиглэл өгсөн. ХБХГ-аас барилгыг буулгах зөвшөөрөл авсан эсэх, цаашид барилгыг хэрхэх асуудалд албан ёсны тайлбар авна. Хэрэв барилгыг буулгахааргүй болбол дахин байсан хэвэнд нь сэргээн засварлах шаардлага хүргүүлнэ. Харин барилгыг нураахаар болбол тус газарт дараа нь хийх ажлын зөвшөөрлөө авч, үйл ажиллагааг явуулна” гэв.

-АРД КИНО ТЕАТРЫГ НУРААХААС ӨМНӨ ТҮРЭЭСЛЭГЧДИЙГ ХӨӨЖ ГАРГАЖЭЭ-

Ард кино театрыг нураах ажиллагааг зогсоосон ч авто зогсоол нь ажиллаж байгаа учир хүн зон тасрахгүй. Нэг их удалгүй л ганц нэгээрээ холхиж, төмөр хашаагаар хаасан Ард кино театрын барилгыг хараад шогширч үзэгдэх. Хүмүүс “Муу театрыг маань нураах нь. Одоо яана даа” гээд уулга алдан зөрж байхад зарим нь “Өнөр бүл” киноноос эхлээд бага насны маань түүхийг бүтээлцсэн сайхан газар байлаа” хэмээн учирлах аж.

Холбогдох байгууллагаас зөвшөөрөл авалгүй нураах ажиллагааг эхлүүлэхээсээ өмнө түрээслэгчдээ бараг “хөөж” гаргасан талаар тус барилгыг түрээсэлж, бизнес эрхэлдэг байсан Ц ярьж байна. Тэрбээр “Анх долдугаар сарын 1-нд тав хоногийн дотор байраа суллаж, гарахыг шаардсан бичиг ирсэн. Гэтэл маргааш өдрөөс нь л эхлүүлээд ус, тогоо тасалж, гарахаас өөр аргагүй байдалд хүргэсэн. Тэгээд л гарахаас өөр аргагүйд хүрсэн юм. Энэ сарынхаа түрээсийн мөнгийг бүрэн өгсөн байсан. Гэсэн ч нураана гээд л биднийг хөөгөөд гаргасан. Одоо би эд, хөрөнгө бүх юмаараа хохироод байна. Хууль, цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргах эсэхээ мэдэхгүй эргэлзээд л байгаа” гэлээ.

-ЗӨВШӨӨРӨЛГҮЙ НУРААЖ ЭХЭЛСЭН АРД КИНО ТЕАТРЫН БАРИЛГЫГ ДАХИН СЭРГЭЭН ЗАСВАРЛАХ УУ-

Ард кино театрыг Төрийн шагналт, Гавьяат жүжигчин Д.Сосорбарам 1996 онд менежментийн хувьчлалаар хувьчилж авсан гэдэг. Болж байгаа үйл явдалтай холбоотойгоор Д.Сосорбарам гавьяаттай холбогдож тодруулахад “Ард кино театр миний хувийн өмч. Цаашид нураах, нураахгүй байх эсэхийг нь мэдэх хүмүүс нь мэдэх биз. Өөр ярих зүйл алга” гэв. Харин холбогдол байгууллагын зөвшөөрөлгүй байсан болон зөвшөөрөл олгох эсэх асуудлаар ХБХГ-ын мэргэжилтэнтэй холбогдоход “Манай газраас Ард кино театрыг нураах зөвшөөрөл олгоогүй. Цаашид зөвшөөрөл олгох асуудалд удирдлагууд судалгаа явуулж байгаа. Бусад зүйлийн талаар мэдэхгүй байна” гэсэн хариултыг өгсөн юм.

Монголчуудыг анх кино урлагтай “нөхөрлүүлсэн” Ард кино театрыг нурааж байгааг иргэд буруушааж, цахим сүлжээнд шүүмжилж байна. Хэрэв НМХГ-ын дэд дарга С.Даваасүрэнгийн хэлсэнчлэн ХБХГ-аас зөвшөөрөл олгохгүй бол Ард кино театрын барилгыг дахин сэргээн засах шаардлагатай болох аж.

ӨДРИЙН СУРВАЛЖИЛГА: Монголын анхны түүхэн кино театр Догмидын Сосорбарамын гарт сүйрч байна