• Өнөөдөр 2024-03-29

Монголд амьдрах арга алга, Солонгост л амьдрал өрнөж байна

2022-04-28,   1166

                        Арван жилийн дүрэмт хувцас өмссөн 9-10-р ангийн хүүхэд болов уу гэмээр хоёр жаал хоорондоо “Монголд л биш бол хаана ч амьдарсан яахав” гэх яриа өрнүүлж буйг санаандгүй сонсов. Их сургуульд ч ороогүй байж, яагаад “Монголд л биш бол” гэсэн сэтгэлгээ суучихсан юм бол гэж хэсэгхэн зуур эргэцүүлэв. Угтаа бол бид монгол хүн, монгол цустай гэтэл сэтгэлгээ нь хаа байсан харь газарт хорогдчихсон. ЕБС-аа төгсөөгүй жаахан хүүхдүүд, эх орондоо амьдрах нь хэцүү гэдгийг мэдэрч, гадаадад л сайхан амьдардаг гэх бодолд дарагдаж,  гадагшаа тэмүүлэх зүрхтэй болсон.
                     Энэ асуудалтай холбоотой Үндэсний статистикийн хорооноос сүүлийн таван жилийн хугацаанд хийсэн судалгаагаар гадаад руу зорчих монгол иргэдийн тоо бурсан гэсэн үзүүлэлт гарчээ. Энэ нь КОВИД19 буюу цар тахлын улмаас улс орнууд хилээ хааж, хөл хорио тогтоож, виз гарах нь удааширсан зэрэг асуудлууд нөлөөлсөн байж болзошгүй юм. Хэдийгээр гадагшаа зорчсон иргэдийн тоо буурсан ч виз мэдүүлсэн, явахаар төлөвлөж буй иргэдийн тоо нэмэгдсээр байгаа нь харамсалтай. Цаасан дээрх баримт бол зөвхөн албан ёсоор бүртгэгдсэн иргэдийн тоо. Харин албан бусаар бусдын нэрийг ашиглаж, гаднын улсууд руу хууль бусаар зорчсон хэдэн иргэн байгааг таашгүй.

-МОНГОЛЧУУДЫН АМЬДРАЛАА ДЭЭШЛҮҮЛЭХЭЭР ТЭМҮҮЛДЭГ ГАЗАР БОЛ СОЛОНГОС УЛС-

                Энэ талаар дэлгэрүүлбэл, 2000-аад оны эхэн үеэс өнөөдрийг хүртэлх хугацаанд Солонгос улс руу явчихвал амьдрал дээшилж нэг ёсондоо “Сайхан амьдарч чадна” гэж ойлгодог хүн цөөрөх бус улам л нэмэгдэж, виз мэдүүлэх тохиолдол олон болжээ. Цар тахлын хүнд, хэцүү үеэс өмнө монголчууд сурах, ажиллах, амьдрах, цагаачлах зэргээр Солонгос улсыг зорих үзэгдэл нь хэвийн зүйл болсон. Эх орноосоо явахдаа томоохон зорилго тээж, түүнийгээ биелүүлэхийн тулд хууль бусаар амьдрахад ч бэлэн залуус олширсоор...

              Солонгос улсад 19 жил амьдарч буй М.Мөнхчимэгтэй холбогдсон юм.Тэрбээр “Монголд нөхөртэйгөө танилцаж, хамтдаа амьдрахаар шийдээд , 2003 онд Солонгос улсад ирсэн. Манай нөхөр Солонгос хүн. Одоо би цагаачлалаар Солонгос улсад амьдардаг. Анх ирчхээд гэрээ их санаж байсан. Намайг ирэх үед Монголчууд Солонгос руу явах хандлага дэлгэрч байсан үе юм билээ. Би хэдийн амьдрахаар шийдээд ирсэн тул буцах сонголт байсангүй. Соёл, орчин, харилцаа хандлагын хувьд эрс ялгаатай орчинд дасан зохицно гэдэг хүнээс олон зүйлийг шаарддаг юм билээ. Яагаад Солонгос улсад амьдрахаар шийдсэн бэ гэвэл, орчны хувьд Монгол улстай харьцуулшгүй, ялгаатай зүйл их байсан. Хамгийн ойрын жишээ гэвэл ажлын үнэлэмж сайн, эрүүл мэндийн салбар нь хүн төвтэй гэх зэрэг олон шалтгаанууд байдаг.

Би ирсэн цагаасаа хойш хүүхэд асрагч, гэрийн үйлчлэгч зэрэг  Монголд гологдохоор ажлууд хийдэг байсан. Хэрэв эх орондоо мэргэжлээрээ ажиллавал цэвэрлэгчээс дор цалин авна гэж бодохоор хийхээс өөр аргагүй байдалд хүрдэг байсан үе олон бий.

              19 жил Солонгост амьдрах хугацаанд олон Монгол хүнтэй уулзаж байсан. Монголчууд энд ирэхдээ бүх зүйл нь сайхан мэтээр төсөөлж ирдэг. Гэтэл бодит байдал дээр эерэг, сөрөг хоёр тал бий. Эд сурах насан дээрээ энд ирээд доод төвшний ажил хийхийг хэн хүсэх билээ дээ. Гэтэл яалтачгүй нөхцөл байдал нь залуу гэлтгүй Монголчуудыг Солонгос улсыг зорихоос өөр сонголтгүй болгож байна. Анх ирж монголчуудад адилхан л монгол хүн юм чинь дээ гээд туслахаар урам хугалах, худлаа ярих, хуурах үйлдлүүд байнга гаргадаг нь ажиглагддаг. Хамгийн харамсалтай зүйл нь ирээд жаахан мөнгө олчихлоороо, ирсэн зорилгоо умартаж, архи уух, асуудалд орох тохиолдол их бий. Энэ бол хувь хүний суурь зан чанартай холбоотой байх. Гэхдээ үнэхээр өөрийн зорилгоо биелүүлэх гэж Солонгост сурахын хажуугаар бүх зүйлээ амжуулаад сайн явж буй Монгол залуус цөөнгүй.

Монгол хүн эх орондоо сайхан амьдрах боломжгүй учраас гаднын улсад өөрийн хүслээр боолын ажил хийхийг хүсдэг болж байна.

             Монгол хүн эх орондоо сайхан амьдрах боломжгүй учраас гаднын улсад өөрийн хүслээр боолын ажил хийхийг хүсдэг болж байна. Энэ бол үнэхээр харамсалтай санагддаг. Би ирсэн цагаасаа хойш хүүхэд асрагч, гэрийн үйлчлэгч зэрэг  Монголд гологдохоор ажлууд хийдэг байсан. Хэрэв эх орондоо мэргэжлээрээ ажиллавал цэвэрлэгчээс дор цалин авна гэж бодохоор хийхээс өөр аргагүй байдалд хүрдэг байсан үе олон бий. Сүүлийн үед нийтлэг анзаарагдаж буй зүйл нь эх орноосоо өөр газарт л очиж сайхан амьдаръя гэх залуус олон болсон. Миний хувьд гадаадад амьдарна гэдэг байж болох хамгийн сүүлийн сонголт нь байгаасай гэж хүсдэг” гэв.

-ЖИЛЭЭС ЖИЛД ГАДНЫН УЛСЫГ ЗОРИХ, МОНГОЛ ЗҮРХ НЭМЭГДСЭЭР БАЙНА-

               Монголд эрх зүйч мэргэжлийг эзэмшсэн Х.Дариймаатай холбогдож яагаад Солонгос улсад сурахаар болсон талаар тодруулсан юм.Тэрбээр “Би бусдын адил арван жилээ төгсөөд их сургуульд суралцсан жирийн нэгэн боловсон хүчин. Их сургуульд сурч байхдаа цаашдаа яаж амьдарна даа гэж эмээдэг байсан. 1000, 1000-н залуус миний сурсныг сурч, ажлын байран дээр гарч байхад юугаараа ялгарч амьдрах вэ гэдэг нь тун эргэлзээтэй. Тэгээд л гуравдугаар курсээсээ гадагшаа сурах талаар судалж эхэлсэн. Гэрийнхэн маань ч дэмжиж, “Шаардлагатай хэлний бэлтгэлд яваарай гэж зөвлөсөн”. Миний үеийн олон залуус яг үнэндээ Монголд яаж амьдрахаа  мэдэхгүй, сайхан зүйл төсөөлж их сургуульд мэргэжил эзэмшдэг.Төгсөөд ажлын байр ховор, олдсон нь ажлын бус цагаар ажлуулж, мэргэжлийн бус зүйлийг шаардах зэрэг хүндрэлтэй асуудлууд дуусахгүй.
Зүгээр л энгийн жишээ гэвэл Солонгос, Англи хэлний сургалтын төвүүдээр дүүрэн залуучууд. Бүгдээрээ, болж л өгвөл гадагшаа явах хүсэлтэйгээр тэнд сууж байна шүү дээ. Эх орондоо ажилж, эрүүл, аюулгүй, сайхан амьдрах баталгаа байхгүй болохоор бүгд гадагшаа ажиллаж, амьдрахыг хүсэх болсон юм шиг санагддаг.
              Олон ч орныг судалж, сурахын хажуугаар өөрийнхөө хэрэглээний мөнгийг ажил хийж олох боломжтой болохоор Солонгос улсад сурахаар шийдсэн. Би Чонан хотын Данкүүк их сургуульд суралцдаг. Солонгост ихэнх сургуулууд батлан даагч шаарддаг. Надад батлан даагч байгаагүй. Яагаад гэвэл манай ээж, аав маань малчин учир НДШ бага төлдөг, батлан даах боломжгүй. Батлан даагчгүй учраас сургуульдаа тэнцээд, шаардлагатай шалгалтуудаа өгөөд ирсэн. Яг над шиг олон залуус Монголд байдаг. Зүгээр л энгийн жишээ гэвэл Солонгос, Англи хэлний сургалтын төвүүдээр дүүрэн залуучууд. Бүгдээрээ, болж л өгвөл гадагшаа явах хүсэлтэйгээр тэнд сууж байна шүү дээ. Эх орондоо ажилж, эрүүл, аюулгүй, сайхан амьдрах баталгаа байхгүй болохоор бүгд гадагшаа ажиллаж, амьдрахыг хүсэх болсон юм шиг санагддаг. Залуу хүний хувьд сурах зүйлээ сураад, сурсан мэдсэнээ эх орондоо хэрэгжүүлье гэхээр дэмжих газар ховор. Тийм болохоор сурсан улсдаа ажиллаж, амьдрах залуусын тоо нэмэгддэг байх гэж боддог. Миний хувьд одоогоор тодорхой болгоогүй байгаа ч Монголд амьдарснаас, Солонгос улсад байвал илүү дээр байх гэсэн бодол төрж байна” гэлээ.
              Монголд арван жилээ төгсөөд Сөүлийн эмэгтэйчүүдийн сургуульд суралцаж буй О.Үүрийнцолмонтой холбогдож, сургуулийн ширээнээс Солонгос улсыг зорих болсон шалтгаан, цаашид юу төлөвлөж амьдарч байгааг тодруулсан юм. Тэрбээр “Арванхоёрдугаар ангид байхдаа Монголд их сургуульд орох уу, Солонгос явах уу гээд нэлээд эргэлзсэн. Ямар ч байсан ЭЕШ-даа ч бэлдээд Солонгос хэлний шалгалтыг давхар бэлдэж байхдаа МУИС-д тэнцчихсэн. Шийдвэрээ эцэслэхээр нэг жил өнжиж чөлөө  аваад, удаан бодсоны эцэст Солонгос улсад суралцахаар шийдсэн. Биеэ даах чадвар, хэлний мэдлэг гээд олон давуу тал надад бий болно гэж бодсон учраас тэр юм.
Яагаад заавал Солонгос улс вэ гэвэл амьдрахад хамгийн тухтай аюулгүй, бусад улстай харьцуулахад гадаад оюутнуудад ээлтэй. Чанартай боловсролын систем, оюутнуудын хичээлийн цагт нь тохирсон ажил олдоц, ихтэй хэрэглээний зардал, сургалтын төлбөрөө өөрөө олж болохын зэрэгцээ уур амьсгалын хувьд ч манай улстай төстэй.
              Багаасаа кдрама, кпоп сонсож өссөн маань ч Солонгос улсыг сонгоход тодорхой хэмжээгээр нөлөөлсөн байх гэж боддог. Монголд Ковид19- с болоод топик шалгалт авагдаагүй бараг хоёр жил болсон байх. Тиймээс энд үргэлжлүүлэн хэлээ суралцаж Топик шалгалтын дээд төвшинд тэнцэж, тэтгэлэг авахаар бэлдэж байна. Ер нь Солонгос улс миний төсөөлсөн шиг байсан. Ирэхийнхээ өмнө амьдрах байр, зардал, ажил гээд сайн судалсан бодохоор хүндрэлтэй зүйл бараг байгаагүй. Мөн тодорхой хэмжээгээр хэлний мэдлэгтэй байсан нь их тус болсон. Соёлын хувьд цочирдох зүйлүүд цөөнгүй байсан. Хүмүүсийн харилцаа, хандлага, цаг барилт, орчин гэх мэт.
 
              Монголд их сургуульд сурч үзээгүй,  ирээд нэг их удаагүй ч гэсэн харах өнцөг их өөрчлөгдөж байгаа юм шиг санагддаг. Хэцүү санагддаг байсан юм инээдтэй санагдаж, хайртай хүмүүсийнхээ үнэ цэнийг улам мэдэрдэг. Монголд сурч байсан бол мэдээж нуруун дээрх ачаа, бодох зүйл бага, амар байх байсан. Энд үзэж, харж байгаа зүйлүүдийнхээ хэрээр туршлага мэдлэгүүдийг олж авч байгаа болохоор ирээдүйн надад их тус болно гэж боддог доо. Сургуулийн орчин нөхцөл сургалтын хувьд оюутнуудаа их мэдэрдэг, ачаалал үүрүүлэх нь бага, багш нар их ойлгож өгдөг юм шиг санагддаг. Сургуульд элсэх хугацаа нь хоёроос тавдугаар сарын дунд хүртэл үргэлжилсэн элсэлт, сургуулийн хариугаа хүлээх, ярилцлага, төлбөр төлөлт виз гаралт гээд гурван сарыг зарцуулсан. Бакалаврын зэргээ Солонгос улсад суралцаж төгсөөд магистртаа хаана сурахаа одоогоор шийдээгүй байгаа. 
Сургуулиа төгсөөд Монголдоо ажиллаж амьдрахыг мөрөөддөг.
           Гадаадад сурч байгаа оюутнууд эрт амьдрал дээр гардаг юм шиг санагдах болсон. Миний анзаарснаар Солонгост ажиллаж амьдрах нь илүү ээлтэй санагдаж байгаа. Хувь хүний тал дээр мэдлэг боловсролын тал дээр ч мөн адил. Гэр бүлийнхнээсээ хол байгаа ч гэсэн сурч мэдэж, ойлгож байгаа зүйл Монголд байсан үеийнхтэй харьцуулахад эрч өөрчлөгдөж байгаа болохоор юм. Цаашдаа бүр удаан хугацаа өнгөрөөд ирэхээр илүү олон зүйл сурч хөгжих байх гэж найддаг” гэсэн юм.

         Эдгээр залуус өөрийн хүсэл мөрөөдлийг биелүүлж, аюулгүй орчинд, чанартай боловсрол эзэмшихийн тулд Солонгос улсыг зорьсон талаар ярьсан юм. Монгол хүн болж төрснийх заавал гадаадад чанартай боловсрол эзэмшиж, аюулгүй амьдрах ёстой гэж үү. Төрийн эрх баригчид чанартай боловсролыг хүртээмжтэй болгох асуудлыг дорвитой шийдэлгүй, хойш суух зуур залуусын тэвчээрийн хязгаар тасарсаар. Эх орондоо сайхан амьдрах боломжийг бий болгож, тордохгүй бол мундаг залуус чинь харийн улсыг зорих хүсэлдээ автаж, зугтахыг мөрөөдөж байна. “Монголд л биш бол хаана ч амьдарсан яахав” гэх сэтгэлгээг төлөвшүүлэх бус Монголдоо сайхан амьдарч, ихийг бүтээгч иргэн болно гэж хэлэх  хүүхдүүд олон болоосой. Монголын ирээдүй болсон залуус харийн газарт барлаг болж амьдрах ёсгүй.

 

 

Монголд амьдрах арга алга, Солонгост л амьдрал өрнөж байна
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 2
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2022-04-29 19:51:14
    Kon: Nobshin niigemd xen xog shig amidraxig xusxiinugasa viz gj bdgui bsn bugd yvaxd bln bgshti
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2022-04-28 12:46:30
    Зочин: Монголд хүн ажил хийж сурахгүй залхуу хуурах хулгай хийхийг сурна. Гадаад яваад ажил хийж сурна. Энэ бол гол ялгаа юм.
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188