ТЭД БИДНИЙ ТУХАЙ: Монгол Улс дефолт болох эрсдлээс “зугтаж” чадсан ч Засгийн газрыг нь найман тэрбум ам.долларын гадаад өр хүлээж байна

А. Азсайхан:
Дэлхий дахинд- Тэд бидний тухай

2023-05-08, 699

Эргэлт.мн мэдээллийн сайт “Тэд бидний тухай” буландаа олон улсын хэвлэл мэдээллийн сайт, агентлагуудад Монгол Улсын тухай бичсэн нийтлэлүүдийг хөрвүүлэн хүргэдэг. Тэгвэл энэ удаагийн дугаартаа Солонгосын “NewsVision” сайт манай орны гадаад өр, дефолт зарлах эрсдэлээ давсан талаар онцлон бичсэн нийтлэлийг хөрвүүлэн хүргэж байна.

-МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ӨРӨӨ ДАРАХАД АШИГЛАЖ БУЙ ХОЁР АРГА-

Монгол Улсын Засгийн газар 1990 оноос хойш олон улсын санхүүгийн байгууллага, Дэлхийн банк, Олон улсын валютын сан, Азийн хөгжлийн банктай харилцаа тогтоон ажиллаж байгаа. Улмаар 2012 оноос хойш олон улсын зах зээлд “Засгийн газар” гэсэн кодоор өөрийн гэсэн бондтой болж, санхүүгийн өр, зээлийн харилцаанд орсон байдаг.

Монголын Засгийн газар өнгөрсөн хугацаанд нийт долоон бонд гаргажээ. Тэдгээрээс 2012 онд гаргасан Чингис нэртэй бондоор улсын төсвийн хөтөлбөрүүдээ санхүүжүүлж байв. Гэсэн ч Чингис бондоос хойш гурван ч бонд гаргаж, төсвийн алдагдлыг нөхөхөд ашигласан. Бүр өмнөх бонд, гадаад өрөө дахин санхүүжүүлж, нэгтгэх зорилгоор Хуралдай, Гэрэгэ, Номад гэсэн бонд гаргасан юм.

Одоогийн тус улсын Засгийн газрын тэргүүн буюу Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ албан тушаалдаа томилогдож, улсынхаа гадаад өрийн тайлан, балансыг хүлээж авахад нийт зургаан багц бондын өр байжээ. Гэсэн ч их хэмжээний гадаад өртэй Монгол Улс өрөө дарахгүй бол дефолт зарлах эрсдэлтэй тулсан. Улмаар өнгөрсөн хэдэн жилийн хугацаанд бондын өрөө хоёр төрлөөр зохицуулсан байна. Тухайлбал, хүүгийн зардлыг бууруулж, боломжтойг нь төсвөөс дару төлж, төлөгдөөгүй, хүлээлтийн байдалтай байгаа өрийг хойшлуулах буюу урт хугацааны санхүүжилт оруулах стратегийг ашиглажээ.

Өнгөрсөн 2022 оны зургадугаар сараас эхлүүлсэн төсөл нь амжилттай хэрэгжиж, олон улсын зах зээлд тэрбум ам.долларын бондын эх үүсвэр бий болгосон. Улмаар Мазаалай бондын үлдэгдэл 132.7 сая ам.долларын эргэн төлөлтийг хийжээ. Мөн улсынхаа төсвөөс өнгөрсөн оны сүүлчээр Чингис бондын үлдэгдэл 136.8 сая ам.долларын төлөлт хийсэн. Улсынхаа төсвөөс “илүүчлэх” замаар гадаад өрнийхөө асуудлыг шийдэж байгаа ч бонд гаргаж, үйлдвэрлэл дэмжих зорилгоор олгосон 1.5 тэрбум ам.долларын тал орчим хувь нь буюу Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас олгосон зээл чанаргүй зээл болсон юм.

-МОНГОЛ УЛС ОЛОН УЛСЫН ЗАХ ЗЭЭЛД “ХАРИУЦЛАГАТАЙ” ГЭДГЭЭ ХАРУУЛЖ ЧАДСАН Ч...-

Монгол Улс өнгөрсөн 2022 оны III, IV улиралд дефолт болох эрсдэл өндөр байв. Харин экспорт нь аажмаар өсөж, амжилт үзүүлсэн нь гадаад өрийн дефолтоос зайлсхийх гол нөхцөл болсон аж.

Өнгөрсөн долоо хоногт гаргасан албан тайланд тусгаснаар Монгол Улс 2023 он гарснаас хойш 18 сая тонн нүүрс экспортолжээ. Эргэн сануулбал, тус улсын нүүрсний экспортын хэмжээ 2022 оны есдүгээр сард 18 сая тонн, оны сүүлчээр 32 сая тонн болсон байдаг. Ийн нүүрсний экспортын өсөлтөө тогтвортой хадгалж чадсан нь ч тус улс зээлжих зэрэглэлээ хадгалах боломж болсон.

Өөр нэгэн авууштай мэдээ нь, Монгол Улсын Хөгжлийн банк ч зээлжих зэрэглэлээ амжилттай барьж үлджээ. Үүний дүнд энэ оны эхээр буюу 2023 оны нэгдүгээр сарын 19-нд зах зээлд гаргасан шинэ бондууд амжилттай байх хүлээлт үүсээд байгаа юм. Монгол Улс нийт дөрвөн тэрбум ам.долларын бонд гаргаж, 11.12 хувьтай байх төлөвтэй байсан хүүг 8.65 хувь болгон бууруулсан. 8.65 хувийн хүү өмнө нь гаргаж байсан долоон бондтой харьцуулахад хамгийн бага болсон нь сайшаалтай.

Монгол Улсын нүүрс экспорт /сараар/

Монгол Улс гадаад өрийн менежментийг амжилттай хэрэгжүүлсний дүнд Гэрэгэ бондын үлдэгдэл 368.4 сая ам.долларыг бүрэн төлж, барагдуулсан. Өөрөөр, тус улс дефолт болох эрсдэлээс бүрэн гарч чадсан. Монгол Улс олон улсын зах зээлд “хариуцлагатай” гэдгээ бондын үлдэгдлүүдээ эргэн төлөхөөс эхлэн харуулж байгаа ч Засгийн газрынх нь найман тэрбум ам.долларын өр хүлээгдэж байна.

Эх сурвалж: “NewsVision”