Шатахуун түгээгчээс УИХ-д заларсан М.Бадамсүрэн сайдын суудлаар “шагнуулаад” хэлэх үгээ олж ядан хөөрч явна. Хөдөө өсөж, хэрүүл хийснийхээ хүчинд ХХААХҮЯ-ыг удирдахаар болсон гэсэн үг л дээ. Угтаа бол шатахуун түгээх станцын түгээгч байсан, аймгийн Засаг даргаас УИХ хүртэл “чирүүлсэн” шинэхэн гишүүнд Засгийн газарт багтах, салбар яам толгойлох гэдэг адаглаад найман жилийн мөрөөдөл байлаа. Гэвч тэр сайдын суудал руу хоёр жилийн дотор “чирүүлчихлээ”. Үнэндээ, өнгөрсөн намаржин намынхаа ах, нарын хэрүүл тэмцэлд идэвхийлэн оролцож, хэвлэлийн хурал хэдэнтээ хийснийх нь “шагнал” юм. Сайдын суудлаар шагнуулсан гэдгийг нь бид ч биш, олон нийт, журмын нөхөд нь, УИХ-ын дэд дарга Ж.Бат-Эрдэнэ хэлсэн хэрэг л дээ.

М.БАДАМСҮРЭН САЙД АА, ЭХНЭРИЙН ТАНЬ БЭЛЭГЛЭСЭН 400 МЯНГАН ТӨГРӨГИЙН АЛТАН БӨГЖ ҮНЭТ ЭДЛЭЛДЭЭ ОРОХГҮЙ ЮУ, АРВАН ЖИЛ АТГ-ЫГ ХУУРЛАА

      УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэн Дорнод аймгийн Засаг даргаар ажиллаж байхдаа алтан бөгжөө ард түмнээс нууж, бүлтэлзэж явлаа. Хэвлэлд хоёр өгүүлбэр хэлэх хоорондоо л бөгжөө тайлчихаад, халаасалж байсан удаатайй. Үүнийг нь манай сайтын сэтгүүлч тодруулахад, М.Бадамсүрэн тухайн үедээ “Хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө би угаасаа л бөгжөө тайлдаг. Тухайн үед мартаад ярилцлагаа эхлүүлсэн байна лээ.  Тийм үнэтэй эд биш. Жирийн төрийн албан хаагчийн хэрэгцээнд зориулагдсан мөнгөөр л авч байсан. Эхнэр маань авч өгсөн учраас байнга зүүх ёстой байдаг. Хэвлэлд яриа өгөхөд хүмүүс буруугаар ойлгож магадгүй гээд биедээ байгаа үнэт эдлэлээ авдаг. Бөгж, үнэт эдлэл зүүсэн байна гэж шүүмжилдэг учраас авчихдаг гэсэн үг. Эхнэр маань 4-5 жилийн өмнө 400 мянган төгрөгөөр авч өгч байсан. Хүнээс нуугаад байх үнэтэй эд биш” гэж ярьж байсан юм.

Гэхдээ хамгийн хачирхалтай нь, 400 мянган төгрөгийн бөгжөө хэдэнтээ тайлж, хэвлэлд яриа өгсөн М.Бадамсүрэн УИХ-ын гишүүн болохдоо үнэт эдлэлгүй гэж ХОМ-тээ мэдүүлжээ. Тодруулбал, тэрбээр 1.2 тэрбум төгрөгөөр үнэлэгдэх орон сууцтай, жилийн нийт орлого нь 98 сая төгрөг, 300 сая төгрөгийн үнэлгээтэй малтай гэж хамгийн сүүлд мэдүүлсэн байна. Үүнээс өмнө буюу 2015-2024 оны хугацааны ХОМ-тээ тэр нэг ч төгрөгийн үнэт эдлэлгүй гэж мэдүүлж байсан баримт нь байна. Тэгэхээр тэрбээр ХОМ-ээ дутуу мэдүүлж, АТГ-ынхныг ардт түмэнтэй хамт хуурдаг байсан байж болзошгүй гэсэн үг л дээ. М.Бадамсүрэн сайд аа, эхнэрийн тань бэлэглэсэн 400 мянган төгрөгийн алтан бөгж үнэт эдлэлдээ орохгүй юу гэж нэгдүгээрт асуух байна.

М.БАДАМСҮРЭН ДЭРГЭВЭР ЖИРГЭРҮҮ УРГАМЛЫГ УРД ХӨРШИД ДАМЛАЖ, ХӨЛЖСӨН ҮҮ

   Шинэхэн сайд  М.Бадамсүрэн анх “НИК” болон “Магнай трейд” ХХК-ийн Дорнод дахь шатахуун түгээх газрын түгээгч байсан. Улмаар 2008 онд Дорнод аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч, 2013 онд Дорнод аймгийн Засаг даргын орлогч болж, 2015 онд Засаг даргаар хэл ам, хэрүүл шуугиантай томилогдсон. Түүнээс хойш Засаг даргын зөөлөн сэнтийгээсээ босоогүй. Үндсэндээ, орлогч байсан хоёр жилийг нь оруулж тооцвол, М.Бадамсүрэн Дорнод аймагт 11 жил засагласан нэгэн.

        М.Бадамсүрэн 2023 онд АТГ-т хөрөнгө, орлогоо тайлагнахдаа 228 сая төгрөгийн нэг орон сууц, нэг хашаа байшин, 33 сая төгрөгийн “Prius”, 138 толгой мал, банканд 55 сая төгрөгийн хадгаламжтай, хувьцаа эзэмшдэг компанигүй, хувьдаа бизнесгүй гэж мэдүүлжээ. Харин нэр дээрээ нэлээд газартай буюу нэг га нэг газар, 699м2 нэг газар, 700м2 долоон газар, 750м2 хоёр газартай гэж тайлагнасан байна. Газрыг нь эс тооцвол М.Бадамсүрэн ямба эдлээд 11 жил болж буй ч тун ядуу харагдахыг зорьжээ. Тэгвэл М.Бадамсүрэн АТГ-т тайлагнасан шигээ, ард түмэнд харагдаж буй шигээ “ядуу” нэгэн биш ажээ.

    Өөрөөр хэлбэл, УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэнгийн нэр дээр “Их ташгай” гэж компани бий. М.Бадамсүрэн “Иш ташгай” ХХК-ийг 2005 онд өөрийнхөө нэр дээр байгуулж, төрсөн эгч М.Наранжаргалынхаа нөхөр Д.Мягмарсүрэнг гүйцэтгэх захирлаар нь ажиллуулж байсан. Улмаар 2021 онд эхнэр Бибишийн Одгэрэлийгээ гүйцэтгэх захирлаар нь томилжээ.

         Тэгвэл “Их ташгай” ХХК нь Дорнод аймгийн Булган сумаас зүүн урагшаа Өндөр хошуу багийн нутагт 231 га газрыг газар тариалангийн зориулалтаар эзэмшдэг. Мөн Дорнод аймгийн Халх гол сумын Ташгай багийн нутаг буюу Буйр нуурын зүүн эрэг дээр 5000м2 газрыг шатахуун түгээх станцын зориулалтаар эзэмшдэг.

             М.Бадамсүрэн “Иш ташгай” ХХК-аараа Дорнод аймгийн Халхгол суманд 2008 онд дэрэвгэр жиргэрүү ургамлын 30 тонн үндэсийг түүж, ашиглах улаан буудай тариалах зөвшөөрөл БОАЖ-ын яамнаас авч байжээ. Гэтэл дэрэвгэр жиргэрүү ургамал нь алт, нүүрснээс дутахааргүй урд хөршийнхөнд үнэлэгддэг ховор ургамлын жагсаалтад ордог тул чамгүй өндөр өртөгтэй байгалийн баялаг юм.

         Угтаа бол эмийн ургамлаар ашигладаг нэн ховор дэргэвэр жиргэрүү ургамлыг  их хэмжээгээр түүж, урд хөршид дамладаг цаг үед уг ургамлыг М.Бадамсүрэн “Их ташгай” компаниараа дамжуулан ашиглах зөвшөөрөл авч, түүнийгээ дамласан байж болзошгүй. Цаашлаад М.Бадамсүрэн гол бизнесээ буюу Буйр нуурын эрэгт 5000м2, Булганы талд 230 га газартай “Иш ташгай” ХХК-аа АТГ-аас ч, ард түмнээс ч нуусныг хууль хяналтынхан хараагүй өнгөрөөгүй нь лавтай.

       УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэн 10 гаруй жил Дорнодод засаглахдаа төрөл төрөгсдөө төрийн албанд татсан түүхтэй. Тодруулбал, түүний аав Л.Мягмарсүрэн Дорнод аймаг дахь Ялалтын музейн захирлаар ажиллаж байгаад хоёр жилийн өмнөөс тэтгэвэртээ гарсан. Харин төрсөн эгч М.Наранжаргал Дорнод аймгийн Хэрлэн сумын ерөнхий боловсролын VIII сургуулийн захирлаар 2014 оноос хойш ажиллаж байгаа. Үндсэндээ Л.Бадамсүрэнг Засаг даргын орлогчоор томилогдсноос нь хойш төрсөн эгч нь захирал болсон гэсэн үг. Харин төрсөн дүү М.Бадамжав нь 2016-2024 он хүртэл Дорнод аймгийн Хэрлэн сумын ИТХ-ын төлөөлөгчөөр сонгогдон ажилласан. Төлөөлөгчөөр суухдаа М.Бадамжав төрийн тендерээс “тоншоод” авсан баримт бий. Тодруулбал, М.Бадамжав “Талын амт” ХХК-аараа Халх гол сумынхаа ЗДТГ-т малын вакцин тарилгын хашаа, угааврын ванн нийлүүлэх тендерийг авч байсан. Халх гол сумынхаа ЗДТГ-т нүүрс нийлүүлэх тендерүүдэд оролцдог ажээ.

    Ийн УИХ-д анх гишүүнээр суухдаа төрийн албанд мерит зарчмаар шат ахисан гэх имиж бүрдүүлсэн М.Бадамсүрэн 10 гаруй жил Дорнодод засаглаж, төрийн албанд төрлийнхнөө төвхнүүлж, нэн ховор ургамал дэргэвэр, жиргэрүүг түүх зөвшөөрөл авч, түүнийгээ дамлаад  түрүүвчээ түнтийлгэж амжжээ.

М.БАДАМСҮРЭН ХХААХҮЯ-ЫГ ХӨГЖҮҮЛЭХ ҮҮ, ХООСЛОХ УУ

Ийм хүний гарт ХХААХҮЯ очлоо гэсэн үг. Монгол төрийн салбар, яам хэн нэгний халаасанд шагналаар очдог “эд хөрөнгө” биш. Маш хариуцлагатай, Монголын мянган мянган тариаланч, малчдыг удирдан чиглүүлэх салбар. Гэтэл эхнэр, хүүхдийнхээ өгсөн өгсөн алтан бөгжийг ард түмнээс төдийгүй АТГ-ынхнаас нуугаад арван жил болсон эрхэм удирдах болчихлоо. Нэгдүгээрт, Улаанбаатараас Дархан-Уул аймаг руу нүүлгэн шилжүүлэлт хийхдээ л 2.4 тэрбум төгрөг зарцуулсан салбар яамаа буцаагаад нүүлгэх юм гэнэ. Дахиад дор хаяж 2.4 тэрбум төгрөг зарцуулагдана гэсэн үг. Нүүж, суусаар байтал ХХААХҮЯ хөгжих үү, хоосрох уу гэдэг нь асуудал боллоо.