УИХ-д янз, янзаар л орж ирцгээдэг. Ж.Эрдэнэбат гэхэд шоронд байхдаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдож байлаа. Атал зарим нь нас, намтрынхаа талыг нэр дэвшихэд зориулдаг. Жишээ нь, Б.Батбаатар гэхэд 2004 онд 30 настайдаа анх АН-аас нэр дэвшиж УИХ-ын гишүүнээр сонгогдож байлаа. Амтшаад 2008, 2012 онд АН-аасаа дэвшсэн ч угсраа унасан. 2016 оны сонгуулийн өмнөхөн АН-аасаа хөөгдөөд нэр дэвшиж чадалгүй өнжсөн. Арга ядаад 2020 онд МАХН-ын “Та бидний эвсэл”-ээс нэр дэвшсэн ч бас л унасан. Ингээд өнгөрөгч 2024 оны сонгуульд ИЗНН-ын жагсаалтыг тэргүүлэн дэвшээд 20 жилийн дараа 51 настайдаа УИХ-ын гишүүнээр дахин сонгогдсон байдаг.

      Зарим нь мөнгийг баруун, солгойгүй цацаж сонгогдоно. Б.Түвшин гэхэд өнгөрөгч сонгуулиар 1.1 тэрбум төгрөг зарлагадаж байж УИХ-ын гишүүн болсон. Харин зарим нь угаас УИХ-ын гишүүн байх тавилантай мэт л байдаг. Ц.Даваасүрэн гэхэд “10 хувь” гэх АТГ-ын хаалга татах болзол хангасан хочтой мөртөө л УИХ-ын гишүүнээр улираад байдаг. Одоо тав дахь удаагаа сонгогдчихоод сууж буй.

       Тэгвэл өнгөрөгч 2024 онд гадаадаас “уригдаж” ирээд УИХ-ын гишүүн болсон олон хүн бий. Урьд өмнөх УИХ-ын сонгуулиудад байгаагүй шинэ жишиг. Таван удаа нэр дэвшиж, түрийвчээ сэгсэрч байж сая нэг Төрийн ордны бараа харсан хүн байхад “уригдаж” ирээд шууд УИХ-ын гишүүн болох нэг талаасаа шударга бус. М.Энхцэцэг гэхэд Австралид ажиллаж, амьдарч байгаад “уригдаж” ирээд УИХ-ын гишүүн болсон. Г.Лувсанжамц гэхэд Японоос эх орон руугаа ниссэн онгоцноос буугаад л ордонд хүрч ирсэн. Ч.Лодойсамбууг АНУ-д хэлний бэлтгэлд сурч байхад нь АН-ын дарга Лу.Гантөмөр дуудаж авчраад УИХ-ын гишүүн болгосон. Бас л “урилга”-аар ирсэнд тооцогдоно.

     Харин хамгийн холоос “уригдан” ирж УИХ-ын гишүүн болсон нь Д.Ганмаа. Тэр 1997 оноос аав Д.Даваасамбуугийнхаа даргаар нь ажилладаг Цэргийн төв эмнэлэгт их эмчээр ажиллаж байгаад, 2006 онд АНУ-ын Харвардын Анагаах ухааны их сургуульд багш, судлаачаар ажиллахаар явсан. Ингээд 18 жил АНУ-д амьдарч, Харвардад ажиллаж байгаад өнгөрөгч 2024 онд “урилга”-аар ирээд, МАН-ын жагсаалтын тавд бичигдэж, шууд УИХ-ын гишүүн болсон байдаг. Америк дахь ажил, амьдралаа цэгцлэлгүй яаруу, сандруу ирснийх үү, УИХ-ын гишүүний тангарагаа өргөчихөөд Америк руу буцаж, лавтай аравдугаар сар гартал УИХ-ын чуулганд нэг ч суугаагүй. Чуулган таслалтынхаа тоогоор тэргүүлсэн эл “амжилт”-аараа ард түмэнд бага ч атугай танигдаад авсан. 

     Гол нь, Харвардаас ирсэн болохоор нь Д.Ганмааг МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнийн “урилга”-тай хүн гэж дүгнэж байсан. Атал Д.Ганмаа эсрэгээрээ Л.Оюун-Эрдэнийн хөөж явуулсан МАН-ын экс дарга М.Энхболдын хүн байх ажээ.

УИХ-ЫН ГИШҮҮН Д.ГАНМАА, УИХ-ЫН ДАРГА АСАН М.ЭНХБОЛДЫН ЭХНЭР Ж.ТУЯАЦЭЦЭГ ХОЁРЫН ХҮҮХДИЙН ЦУС ХУУЛЬ БУСААР ЦУГЛУУЛСАН ГЭХ ХЭРЭГ БА Д АМИНДЭМИЙН “БИЗНЕС”

        УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа МАН-ын дарга асан М.Энхболдын эхнэр Ж.Туяацэцэг, АШУҮИС-ийн Дэд захирал Г.Батбаатар, Эрүүл мэндийн дэд сайд асан Ж.Амарсанаа, одоогийн Нийслэлийн эрүүл мэндийн газрын дарга П.Эрхэмбулган нар “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” ТББ-ыг хамтран байгуулж, хамтран эзэмшиж, удирдаж ирсэн. Тэгээд болоогүй Д.Ганмаагийн нөхөр С.Болдбаатар нь М.Энхболдын эхнэр Ж.Туяацэцэгтэй “Хүнс үйлдвэрлэгч инженер технологчдын холбоо” ТББ-ыг хамтран эзэмшиж ирсэн. Д.Ганмаа, С.Болдбаатар хоёр М.Энхболдын эхнэр Ж.Туяацэцэг, М.Энхболдын 10 жилийн ангийн найз С.Бямбасүрэн, М.Энхболдын хамаатан УИХ-ын гишүүн А.Ундраа нарыг АНУ руу авч явж, Харвардын Анагаах ухааны их сургуулиар аялуулж ч байлаа. Товчхондоо, УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа гэр бүлээрээ М.Энхболдын гэр бүлтэй тун дотно. Тиймдээ ч М.Энхболд МАН-д үлдсэн “багахан” нөлөөгөө ашиглан Д.Ганмаад УИХ-ын гишүүн болох “урилга” илгээснийг үгүйсгэх аргагүй.

Гол нь, Д.Ганмаа, Ж.Туяацэцэг, Г.Батбаатар, Ж.Амарсанаа, П.Эрхэмбулган нар “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” ТББ-аараа 2015 оноос Харвардын их сургуулийн санхүүжилтээр “Сургуулийн насны хүүхдүүдийг сүрьеэ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд Д аминдэмийн нөлөө” нэртэй судалгаа явуулж, Ерөнхий боловсролын 200 гаруй сургуулийн 9000 гаруй хүүхдээс цусны шинжилгээ авч, АНУ-д үйлдвэрлэсэн Д аминдэмийг уулгаж эхэлсэн байдаг.

      Хамгийн ноцтой нь, Д.Ганмаа, Ж.Туяацэцэг нар Харвардаар халхавчилсан “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” ТББ-аараа дамжуулан судалгаа нэрийн доор 9000 гаруй хүүхдээс цусны дээж авахдаа, АНУ-д үйлдвэрлэгдсэн гэх Д аминдэм уулгахдаа ч эцэг эхчүүдээс нь зөвшөөрөл аваагүй байж таарсан. Ингээд болоогүй, тухайн Д аминдэмийг нь уусан хүүхдүүдэд гаж нөлөө илэрсэн гэх ноцтой асуудал ч гарч ирсэн. Тиймээс 2018 оны хавар эцэг, эхчүүд нэгдэн, Д.Ганмаа, Ж.Туяацэцэг нарын “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” ТББ-ыг хүүхдүүдийн цусны дээжийг эцэг, эхчүүдийнх нь зөвшөөрөлгүй буюу хууль бусаар цуглуулсан, АНУ-д үйлдвэрлэсэн гэх Д аминдэм  уулгаж хууль бусаар “туршилт” явуулсан үндэслэлээр шалгуулахаар хууль хяналтынханд хандсан байдаг. Тухайн үед “Харвардын санхүүжилттэй төсөл гэх халхавчийн доор сүрьеэгээр ашиг олдог гадаадын компаниудын захиалгаар эмийн гаж нөлөөг турших судалгаа явуулж байсан”, “Монголчуудын генийн бүтцийг нарийвчлан тогтоох зорилгоор Хятадын санхүүжилтээр хүүхдүүдийн цусны дээжийг цуглуулж байсан” гэх мэт ноцтой хардлагууд ч гарч байлаа.

      Ингээд Сүхбаатар дүүргийн Цагдаагийн газар болон МХЕГ-аас Ажлын хэсэг гарч Д.Ганмаа, Ж.Туяацэцэг нарын “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” ТББ-ыг шалгасан. Ингэхдээ Д.Ганмаа, Ж.Туяацэцэг нар 9000 гаруй хүүхдийн цусны дээжийг АШУҮИС-ийн лабораторит хоёр хөргөгчинд хадгалж байсныг нь МХЕГ-аас лацдаж битүүмжилж байв. Улмаар энэ хэрэг хүндэрдгийн даваан дээр прокуророос “гэмт хэргийн шинжгүй” гэдэг дүгнэлт гаргаснаар асуудал намжсан түүхтэй. Тухайн үед М.Энхболд УИХ-ын дарга байсан учраас мөрдөн байцаалтад “нөлөөлж”, хэрэгсэхгүй болгуулсан байхыг ч үгүйсгэх аргагүй. Уг нь бол ямар ч зөвшөөрөлгүйгээр 9000 гаруй хүүхдээс цус аваад, хоёр хөргөгчинд хуваан хадгалж байсан нь зүгээр өнгөрөөх асуудал биш л баймаар.

УИХ-ЫН ГИШҮҮН Д.ГАНМААГИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАР ДАХЬ АШИГ СОНИРХОЛ

     Дээр дурдсанчлан, УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа өөрөө АШУҮИС-ийн Дэд захирал Г.Батбаатар, Эрүүл мэндийн дэд сайд асан, алдарт “Хаппи-Веритас” эмнэлгийн эзэн Ж.Амарсанаа, НЭМГ-ын дарга П.Эрхэмбулган нартай хамтарсан ТББ-тай, нэгдмэл ашиг сонирхолтой. Тэд бол эрүүл мэндийн салбартаа луугарууд нь.

     Харин УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагийн нөхөр Сономын Болдбаатар нь 2015 онд Батбаатарын Энэрэл, Батаагийн Алтангэрэл, Батаагийн Гэрэлмаа, Японы иргэн Күно Шёожи дөрөвтэй “Тоорюүмон” ХХК-ийг хамтран байгуулсан байдаг. Ноцтой нь, С.Болдбаатарын эдгээр хамтрагч нь өдгөө эрүүл мэндийн салбарын бүх л том төсөвтэй тендерийг түүж буй компаниудын эзэд байж таарах ажээ.

Тухайлбал,

- Б.Энэрэлийн аав нь АШУҮИС-ийн Дэд захирал Г.Батбаатар. Харин Г.Батбаатар нь УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа, МАН-ын дарга асан М.Энхболдын эхнэр Ж.Туяацэцэг нартай “Монголын эрүүл мэндийн үүсгэл” ТББ-ыг хамтран эзэмшиж ирснийг дээр танилцуулсан. Өөрөөр бол, Д.Ганмаа, түүний нөхөр С.Болдбаатар хоёр Г.Батбаатар, түүний хүү Б.Энэрэл хоёртой хамтарсан ТББ, хамтарсан ХХК-тай буюу нэгдмэл ашиг сонирхолтой гэсэн үг. Тэгвэл Г.Батбаатар, Б.Энэрэл хоёр “Антинен” ХХК-ийг эзэмшдэг. “Антиген” ХХК нь улсын эмнэлгүүдэд эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж бодис, оношлуулах, тоног төхөөрөмж нийлүүлэх 53 тендерт шалгараад байгаа. Ялангуяа “Ковид-19” цар тахлын үед хамгийн ашигтай ажилласан компаниудын нэг нь “Антиген” ХХК бөгөөд улсын эмнэлгүүдэд 3.9 тэрбум төгрөгийн оношлуур нийлүүлсэн байдаг. Зөвхөн 2025 он гарснаас хойш гэхэд л Булган, Увс, Сэлэнгэ аймгийн нэгдсэн эмнэлгүүд болон Баянгол дүүргийн Эрүүл мэндийн төвийн 200 орчим сая төгрөгийн дөрвөн тендерт шалгараад байна.

  Цаашилбал, Б.Энэрэл нь ХСҮТ-ийн Ерөнхий захирал Н.Эрдэнэхүү, түүний эхнэр Ж.Гүндэгмаа, ХӨСҮТ-ийн Дэд захирал Э.Одмаа, МАН-ын дарга асан М.Энхболдын бэр Б.Номундарь нартай “Реженератив медикал сентр” ХХК буюу “RMC” Үр шилжүүлэх суулгах эмнэлгийг хамтран эзэмшдэг. Ингэхээр УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа Б.Энэрэлээр дамжуулж дахиад л М.Энхболдтой холбогдохоос гадна ХСҮТ болон ХӨСҮТ-ийн захирлуудтай ч холбогдож байгаа юм. Сонирхуулахад, Б.Энэрэл ингэж ХСҮТ-ийн Ерөнхий захирал Н.Эрдэнэхүү, ХӨСҮТ-ийн Дэд захирал Э.Одмаа хоёртой хамтарсан компанитай, халаас нэгтэй мөртөө аав Г.Батбаатартайгаа хамтран эзэмшдэг “Антиген” ХХК-аараа өнгөрөгч 2024 онд ХСҮТ болон ХӨСҮТ-өөс 3.7 тэрбум төгрөгийн тендер авсан байдаг.

- Батаагийн Алтангэрэл нь “Мэдикал ресурс” ХХК-ийг эзэмшдэг. “Мэдикал ресурс” ХХК нь улсын эмнэлгүүдэд ЭХО-ны аппарат, тоног төхөөрөмж нийлүүлэх 24 тендерт шалгараад байгаа. Жишээ нь, өнгөрч 2024 онд Хан-Уул дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгт 1.0 тэрбум төгрөгөөр эмчилгээний аппарат, ХСҮТ-д 288 сая төгрөгөөр ЭХО-ны аппарат гэх зэргээр нийлүүлсэн. 2025 он гарсаар Эх, нярай, эмэгтэйчүүдийн үндэсний төвд 870 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмж нийлүүлжээ.

-  Батаагийн Гэрэлмаа нь “Си Ай Ти” ХХК-ийг эзэмшдэг. “Си Ай Ти” ХХК нь улсын эмнэлгүүдэд томографийн аппарат, рентген аппарат, бусад багаж хэрэгсэл нийлүүлэх 113 тендерт шалгараад байгаа. Зөвхөн өнгөрөгч 2024 онд л гэхэд 30 тендерт шалгарсан бөгөөд Халдвараас урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авах төслийн нэгжид 1.9 тэрбум төгрөгөөр зөөврийн рентген аппарат, Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэгт 5.5 тэрбум төгрөгөөр томографийн аппарат зэргээр нийлүүлжээ.

 Японы иргэн Күно Шёожи нь Батаагийн Гэрэлмаатай “Сакура мэдикал” ХХК-ийг эзэмшдэг. “Сакура мэдикал” ХХК нь Эх, нярай, эмэгтэйчүүдийн үндэсний төвд 271 сая төгрөгөөр тоног төхөөрөмж нийлүүлээд байна.

Товчхондоо, эрүүл мэндийн салбарыг төлөөлж МАН-ын жагсаалтаар УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагийн нөхөр С.Болдбаатарын үүсгэн байгуулсан “Тоорюүмон” ХХК-ийн ард эрүүл мэндийн салбарын том тендерүүдийг түүдэг дөрвөн том компанийн эзэд бий гэсэн үг юм.

ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАРЫН ХАМГИЙН ХӨРӨНГӨЛӨГ ДАРГА НАРЫН НЭГ НЬ Д.ГАНМААГИЙН ТӨРСӨН ДҮҮ

        УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа өөрөө жилдээ 500 гаруй сая төгрөгийн орлоготой, 1.2 тэрбум төгрөгийн орон сууц, зуслангийн хаустай, 120 сая төгрөгийн Lexus жийптэй, хурдан удмын 50 адуутай, 1.1 тэрбум төгрөгийн гурван газартай, 250 сая төгрөгий үнэт эдлэл, 700 гаруй сая төгрөгийн хадгаламж, 500 сая төгрөгийн авлагатай. Энэ хөрөнгөөрөө Д.Ганмаа УИХ-ын гишүүд дундаа нэлээд дээгүүр бичигдэж буй.

Тэгвэл УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагийн төрсөн дүү Д.Энхмаа нь түүнээс дутахгүй нэгэн ажээ. Тодруулбал, төрсөн дүү Д.Энхмаа нь ЭХЭМҮТ-ийн Эрдэм шинжилгээ эрхэлсэн дэд захирал бөгөөд Эрдэм шинжилгээний нэгдсэн хүрээлэнгийн захирлаар ажилладаг. Д.Энхмаа нь 1.9 тэрбум төгрөгийн дөрвөн орон сууцтай, нэг хаустай, нэг оффистой, 156 сая төгрөгийн Land cruiser 200 загварын жийптэй, 695 сая төгрөгийн хадгаламжтай, товчхондоо эрүүл мэндийн салбарын хамгийн хөрөнгөлөг дарга нарын нэг. Харин Д.Энхмаагийн нөхөр нь Байгаль орчны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, УИХ-ын гишүүнээр ажиллаж байсан Ц.Шийрэвдамба агсны хүү, “Рилайнс” ББСБ-ын эзэн Ш.Батболд гэж залуу байдаг ажээ.