Манай улсын эдийн засаг хөл хорионы үед ямар хохирол "амссан" бэ

Б. Отгонзаяа:
Эдийн засаг- Тойм

2021-03-05, 724

Бага, дунд орлоготой иргэд коронавирусийн сөрөг нөлөөнд “цохигдож”, ядуурлын шугам руу “гулсан” орсоор байна. Ялангуяа худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг иргэд болон хувиараа бизнес эрхлэгчдэд урт хугацааны хатуу хөл хорио “чанга даваа” болсон. Нэг үгээр, гурван удаа тогтоосон хатуу хөл хорионы улмаас иргэдийн ажил орлого тасарч, цаашлаад бизнес, худалдаа нь дампуурч “данс нь улайгаад” байна. Тэгвэл цар тахлын нөхцөл байдлын улмаас тогтоосон хатуу хөл хорио эдийн засагт ямар хохирол учруулав гэдгийг дараах байдлаар хүргэе.

ДНБ 37 ИХ НАЯД ТӨГРӨГ БОЛЖ, ӨМНӨХ ОНООС 5.3 ХУВИАР БУУРЧЭЭ

Үндэсний статистикийн хорооноос 2020 оны ДНБ-ий урьдчилсан гүйцэтгэлийг танилцуулж, өнгөрсөн онд 37 их наяд төгрөг болж, өмнөх оноос 5.3 хувиар буурсныг мэдээлсэн. Эдийн засаг агшихад уул уурхай, олборлолт, бөөний болон жижиглэн худалдаа, үйлчилгээний салбар хумигдсан нь ийн нөлөөлсөн байна. Мөн цар тахал дэгдэж эхэлсэн 2020 онд эдийн засаг жилийн дүнгээр 5.3 хувиар хумигдсан нь 2009 оны хямралаас хойш эдийн засаг огцом агшсан үзүүлэлт аж.

Монгол улсын нийт гадаад өрийн үлдэгдэл 2020 оны гуравдугаар улирлын эцсийн байдлаар 31,193 сая ам.долларт хүрч, өмнөх оны мөн үеийн гүйцэтгэлээс 1,259 сая ам.доллараар өссөн

Мөн гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын хэмжээ 435 сая ам.доллар болж өмнөх оны мөн үетэй харьцуулбал 244 сая ам.доллараар буурсан дүнтэй байна.

27.1 МЯНГАН АЖ АХУЙН НЭГЖ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГАА ЗОГСООВ

2019 онд 61.6 мянган ажил олгогч аж ахуйн нэгж татварын мэдээллээ мэдүүлж байсан бол коронавирусийн халдварыг дотооддоо алдаж, хатуу хөл хорио тогтоосон үе буюу 2020 оны сүүлийн улиралд 34.5 мянган аж ахуйн нэгж тайлан мэдүүлжээ. Энэ нь аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо хоёр дахин хумигдсан гэсэн үг юм.

Өөрөөр хэлбэл, олон удаагийн үр дүн тааруу хөл хорионы уршгаар 2020 онд 27.1 мянган компанийн үйл ажиллагаа зогссон байна.

Эргэн сануулахад, 2020 оны хоёрдугаар улиралд нийт 104.1 мянган компани татварын тайлан ирүүлж байсан. Үүний 56.1 мянга буюу 61 хувь нь X тайлан, 48 мянга буюу 39 хувь нь тайлангаа ирүүлж байв. Эдийн засаг, бизнесийн орчин давхар хөл хорионд өртсөнийг дээрх үзүүлэлтээс харж болох юм.

130 ГАРУЙ МЯНГАН АЖЛЫН БАЙР ЭРСДЭЛД ОРЖ, 63 МЯНГАН АЖЛЫН БАЙРАА АЛДАВ

Удаан хугацааны турш үргэлжилсэн хөл хорио, цар тахлаас үүдэн 130 гаруй мянган ажлын байр эрсдэлд орж, 63 мянган ажлын байраа алдсныг Ерөнхий сайд мэдэгдсэн. Тэгвэл Үндэсний статистикийн газрын 2020 дөрөвдүгээр улирлын тооцооллоор ажилгүй иргэдийн тоо 9000, бүртгэлтэй ажилгүй 25000 орчим иргэн байна. Дээр нь сул зогсолттой 50-60 мянга, улирлын чанартай ажил эрхэлдэг мөн тооны хүн байна.

НҮҮРСНИЙ ЭКСПОРТ 7.4 САЯ ТОННООР ТАСАЛДЖЭЭ

Гаалийн ерөнхий газраас мэдээлснээр өнгөрсөн 2020 оны гадаад худалдааны нийт эргэлт 12.9 сая ам.доллар хүрсэн бөгөөд энэ нь 2019 онтой харьцуулбал 6.4 хувиар буурсан дүн аж. Мөн нийт экспорт өмнөх оноос 0.6 хувиар буурсан үзүүлэлт гарсан. Түүнчлэн чулуун нүүрсний экспорт 28.6 сая тоннд хүрсэн нь өмнөх онтой харьцуулбал 7.9 сая тонноор буюу 21.6 хувиар буурсан дүн юм. Харин экспортын орлого нь үүнээс ч өндөр хувиар буурчээ. Чулуун нүүрсний экспорт үнийн дүнгээр өмнөх онтой харьцуулбал 31 хувиар буюу бараг нэг тэрбум ам.доллараар буурч 2.1 тэрбум ам.доллар хүрчээ. Харин газрын тосны экспорт 2020 онд 4.1 тэрбум баррель болж өмнөх оноос 2.5 тэрбум баррелиар буурсан байна. Мөн дэлхийн зах зээл дээрх үнийн хэлбэлзлээс шалтгаалан газрын тосны орлогын бууралт 59 хувьд хүрч 150.8 сая ам.доллар болжээ.