Монголын улс төр энэ өдрүүдэд чихний дэргэд чанга хөгжим өдөржин нижигнүүлж байснаа гэнэт зогсоочихсон шиг тийм ажин түжин байна. Чуулганы хэрүүлгүй, чөмгөө дундартал зүтгэх амлалтгүй, өлсгөлөн суултгүй, өширхөж, муудалцсан эсвэл гомдож, ихэрхсэн хэвлэлийн хурлуудгүй, төр тоносон, түмний боломжоос хулгайлсан дуулиант баривчилгаануудгүй. Бүтэн жилийн ядаж ганцхан сард ийм нам гүм байдаг нь яасан сайхан. 

 

Гэхдээ энэ ажин түжин байдал их шуурганы өмнөх нам гүмийг эрхгүй санагдуулж байна. Ихдээ сарын дараа их хуй дэгдэх гэж байгаа аятай. Засгийг ч, зарим нэг “томчууд”-ыг ч хамаад явчихаж мэдэх тийм том хуй. 

 

 

        Хот, хөдөөд боловсруулагдсан “хор”-уудыг тойм сонсох нь ээ, энэ намрын улс төр их л сонирхолтой, гэнэтийн үйл явдлуудаар дүүрэн байна гэх. Тухайлбал, их хүсэж, ихийг зольж, хамаг Монголын “хаан” болсон У.Хүрэлсүх, ах нараараа толгой мэдүүлж, аялдан дагалдаж явсаар нэг л мэдэхэд албан тушаал, эрх мэдлийн оргилд хүрчихсэн Л.Оюун-Эрдэнэ хоёрын дунд гол “тулаан” өрнөх гэнэ. 

 

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хувьд зангиа, хослолоос салсангүй зуныг барлаа. Үүгээрээ түүнийг магтаж байгаа хэрэг биш л дээ. Цар тахал цадигаа алдаагүй, цөөхөн монголчууд мөхөл, сэхлийн заагт ирээгүй, ердийн үе байсан бол бусдыгаа дагаад хөдөө хээрээр “тэнэж”, хорхог боодог эргүүлсэн шигээ “хор” найруулалцаж явах л байсан байлгүй. Гэвч ердийн үе биш учраас Ерөнхий сайдад амрах эрх, зав байсангүй. Гэхдээ хэдий тэр хорхог, боодог эргүүлж, хөдөөгөөр тэнээгүй ч хор найруулах уулзалтуудыг “алгасаагүй” гэх. 

 

Харин Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн хувьд Хөвсгөл далайн эрэгт тухалж, эрх ямбанд “бялуурч”, уул ус тахиж, шашин төрийг хослуулсан шигээ амарсаар зуныг барав. Гэхдээ мөн л энд тэнд нууц уулзалтуудыг сэм хийсэн гэх. 

 

Тэгвэл яагаад тэдний хооронд “тулаан” өрнөнө гэж. Тодорхой хэд хэдэн шалтгаан байна. 

 

         Нэгдүгээрт, У.Хүрэлсүх Ерөнхий сайдаас огцорч, орондоо Л.Оюун-Эрдэнийг залснаас хойш зургаан сарын хугацаа өнгөрч байна. Албан тушаалд залчихсан атлаа эрх мэдлийг нь өгөхгүй “хазаарласаар” байсан нь Л.Оюун-Эрдэнэд анхнаасаа таалагдаагүй. Намын даргын эрх мэдлийг удтал өөртөө байлгаж, сая нэг ёс төдий өгсөн ч Төрийн тэргүүний сэнтийгээс Тусгаар тогтнолын ордон луу “өнгөлзсөөр” байгааг Л.Оюун-Эрдэнэ тийм ч таатай хүлээж авахаа больсон. Ингээд “Барын сүүл байх уу, батганын толгой байх уу” гэдэг асуулт толгойд нь чөлөөгүй эргэлдэх болсон. Тиймдээ ч Л.Оюун-Эрдэнэ Шадар сайд С.Амарсайхан, хотын дарга Д.Сумъяабазар нарын залуу, бийлэгжүү улстөрчдөөр хүчээ зузаалж, шаардлагатай гэвэл өөрийнх нь өмнөөс хэнийг ч “урж” чадах “боргодог” Х.Нямбаатарыг өөртөө улам л ойр байлгах болсон. Үүний зэрэгцээ Үндсэн хуулийн цэц, тагнуул, цагдаа, шүүх прокурор гээд хууль хяналтын байгууллагуудад нөлөөллөө тогтоож, бие даахад ил, далдаар бэлдэж эхэлсэн. Нэгэнт Ерөнхийлөгч болж, урт зургаан жилийг намаас хол өнгөрүүлэх ёстой болсон атлаа “салж” өгөхгүй байгаа У.Хүрэлсүхийг нэг мөр “үдэж гаргах” нь Л.Оюун-Эрдэнийн энэ намрын эхний ажил.

 

Өөрөөр бол, “Өгсөн бол өгсөн шиг өг” гэж Л.Оюун-Эрдэнэ У.Хүрэлсүхэд хэлэх цаг болсон. М.Энхболдын хайрт дүү болж, хажуу бөөрнөөс нь холдохгүй шахам явж асан Л.Оюун-Эрдэнэ гэнэт л У.Хүрэлсүхэд дагаар орж, дүн өвлийн хүйтнээр “М.Энхболд огцор” гэж хоолойгоо сөөтөл хашхирч явсан. “Урвалт” гээч зүйл түүнд чухам шинэ тутам зүйл биш гэж болно. 

 

        Хоёрдугаарт, Их үнээр төрийн тэргүүний сэнтийд заларсан У.Хүрэлсүх замыг нь зассан нөхдөдөө өрөө төлөх хэрэгтэй. Өргүй байж гэмээнэ ирэх зургаан жил тайван суух боломжтой. Улиг болтлоо яригдаж байгаа нэг жишээ нь, У.Хүрэлсүхийг Ерөнхийлөгч болоход ахмад гишүүдийн саналаар түлхэц өгсөн Н.Энхбаярыг ҮАБЗ-ийн Стратеги, судалгааны хүрээлэнгийн захирлаар томилоод буй. Гэхдээ энэ албан тушаал нь эрх баригч намын дарга, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд, Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан түүний хувьд улс төрийн карьераа дуусгахад хэтэрхий багадна. Нэгэн цагт энэ улсын “эцэг” гэгдэж явсан Н.Энхбаяр өөрийг нь хаяж байсан намын стратегийн судалгааг хийсээр дуусна гэхэд хэтэрхий үнэмшилгүй. 

 

 

        Гуравдугаарт, М.Энхболдын фракц сэргэж эхэлсэн. “Тэжээсэн бяруу тэрэг эвддэг”-ийг биеэр үзсэн М.Энхболд улс төрөөс хараахан явчхаагүй байгаа. Нам доторх байр суурь нь багассан ч нэг хөдөлбөл намаа ганхуулж мэдэх фракц түүнд одоо ч бий. Ноёрхлоо булаалгаснаасаа хойш нэлээд хугацаанд чимээгүй суусан М.Энхболдынхон энэ намраас хөдөлж эхлэх шуум гараад эхэлсэн. МАН гаднаасаа бүтэн харагдавч дотроо түмэн хагархай, жаран бутархай гэдгийг эс андах вэ. Хэрвээ Л.Оюун-Эрдэнэ одоо л эрх баригч намын дарга, Ерөнхий сайдын зангараг гаргахгүй юм бол ирээдүйд тэр хэн ч биш болж хувирна. 

 

Энэ мэт үйл явдал энэ намрын улс төрд өрнөх дүр зураг харагдаж байна. Л.Оюун-Эрдэнэ намаа, Ерөнхий сайдын суудлаа авч үлдэж чадах эсэхээс хамаарч үйл явдал цааш өрнөнө.