-ТӨГСГӨЛГҮЙ ҮЛГЭР-

“Төрсөн гэр шигээ дасал болсон

Эрдмийн саруул ордноо мартахгүй ээ

Төгсөх оюутны сэтгэлийн дуу шиг

Уяхан цэнхэр хавраа мартахгүй ээ” хэмээн З.Түмэнжаргалын шүлэглэсэн дууны дахилт бий. Нэгнийхээ мөрөн дээр гараа зөрүүлэн тавьж, нэгэн хэмнэлтэйгээр хоёр тийш найгах оюутан залуус л дээрх шүлгийг “амилуулдаг” сан.  Гэвч энэ шүлэг ч, оюутан залуусын баяр хөөр ч мартагдаж үлдсэн хоёр дахь хавар ирж байна.

          Залуусын инээд хөөр, баяр баясал, нийслэл хотын өнгийг “дүүргэх” чимэг үгүй өдрүүд үргэлжилсээр. Хөл хориулсан өдрүүд үргэлжилсээр нэг л мэдэхэд мөнгөн хонх жингэнэх цаг “хаяанд ирж” зогсжээ. Мөнгөн хонхгүй, жингэнэх нь бүү хэл ганхийх ч чимээ үгүй, мөнгөн хонхны улирал. Залуусын амьдралын хамгийн баяр хөөртэй дурсамжуудынх нь нэгийг “булаасан” цар тахал дундах өдрүүд.

“Хичээлээ хийсэн үү”, “Лекцийнхээ дэвтрээ аваад ир” гэх багшийн үгээс хулчийж, “Дэвтрээ мартчихжээ” гээд л толгойгоо маажиж зогссон гэрэлт өдрүүд. Лекцээ дуусгаж чадаагүй, семинараа ч бүрэн тавиагүй ч инээд хөөрөө үл мартана. Инээмсэглэл, гомдол, тунирхал “тээсэн” оюутан цагийн дурсамжууд семинар, лекцийн тэнхим, сургуультай холбоотой. Сургуулийн анги, тэнхим, коридороос ч оюутан ахуй насны дурсамж бүхэн “үнэртэнэ”.

Их завсарлагааны үеэр бүгд л тал талаасаа өөрт байгаа мөнгөө нийлүүлж, ширхэгийн хоол руу явуулна. Зарим үед сургуулийн гуанзанд цахим үнэмлэх, оюутны үнэмлэхээ ч барьцаанд тавьж орхих. Нийслэл хотын гудамж, талбайг өнгө оруулж, чимэх “гол дүр” нь яах аргагүй оюутнууд. Орчин үеийн тод өнгөтэй хувцсыг мода болгож өмссөнөөс эхлээд үндэсний хувцсаараа ч гоёсон харагдах нь бахдал төрүүлэх мэт. Өдрийн хичээлийн цаг дуусаж, нар шингэрч байхад л Улаанбаатар хот “амь орох” мэт санагддаг сан. Хааяа хичээлээ тасалж, сураггүй болохдоо ангийнхандаа "Намайг аргалаарай" гээд л явчихна. Нэгэндээ итгэл хүлээлгэж, итгэлийг нь алдаагүй оюутан ахуйн найз, нөхөрлөл сэтгэлээс үл хагацна.

          Анхны хайр, бүтэлгүй дурлал, уйлсан, инээсэн бүхнийг бүтээж өгсөн оюутан цагийн үлгэр хаврын энэ эгэл өдрүүдэд, мөнгөн хонх жингэнэх үеэр төгсөх. Гэвч энэ төгсгөлийг нь хийгээгүй гунигт өдрүүд хоёр дахь хавартаа үргэлжлэх нь.  Амьдралд нь тохиосон хамгийн сайхан мөчүүдээ төгсгөх нь гунигтай, төгсгөхгүй байх нь бүр ч гунигтай. Тэгээд л өөрийн зохиосон үлгэрийнхээ төгсгөлийг нь үзэглэхдээ инээмсэглэл дүүрэн нулимстай зогсдог биз ээ. Магадгүй хамгийн сайхан дурсамжууддаа цэг тавихгүй байх нь нэг талаараа гоё ч нөгөө талаараа муухай.

Хэн ч төгсгөлгүй, дутуу үлгэрт дуртай биш шүү дээ.

“Уяхан цэнхэр хавар” бус уяатай, хөл хориотой хаврын өдрүүдэд мөнгөн хонхны жингэнээн алсарч, мартагдсан оюутан цагийн хамгийн гунигтай өдрүүд үргэлжилсээр оюутан залуусын амьдрал дахь хамгийн сайхан дурсамжаа бүтээсэн үлгэрийг нь амар сайхандаа, аз жаргалтай төгсгөхгүй нь бололтой.