Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Үндсэн хуулийн цэцэд нөлөөлөхийг үнэхээр оролдсоор байна гэж үү

Б. Бадралмаа:
Улс төр- Ерөнхийлөгч

2021-02-26, 1037

ҮХЦ-ИЙН ЗАРИМ ГИШҮҮН “БИДНИЙ ШИЙДВЭРТ НӨЛӨӨЛӨХИЙГ ХҮСЭЖ, БАЙН БАЙН ДУУДАЖ, ӨӨРӨӨ ХЭД ХЭД ИРЖ БАЙГАА НЬ ӨӨРИЙГ НЬ Л МУУХАЙ ХАРАГДУУЛЖ БАЙНА. ҮНЭНДЭЭ БИДЭНД Ч ТААТАЙ БИШ БАЙНА” ХЭМЭЭЖЭЭ

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга гурав хоногийн өмнө Үндсэн хуулийн цэц дээр очсон нь өрсөлдөгчдөд нь гоё шалтаг болж, түүнийг “Эрх мэдлээ далайлган Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүдэд нөлөөлөхөөр оролдож байна” гэж шуугихад хүргээд байгаа билээ. Гэхдээ 14 хоногийн дотор хоёр удаа Цэц дээр очсон нь түүнийг үнэхээр арга мухардаж, суух байх аргаа олохгүй сандарч явааг нь илтгэх шиг.

Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр “Ерөнхийлөгчийн сонгуульд УИХ-д суудалтай намаас 50 нас хүрсэн хүнийг нэр дэвшүүлэх бөгөөд зургаан жилийн хугацаатай нэг удаа сонгоно” гэх шинэ заалт оруулсан. Тухайн үедээ Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өөрт нь халтай энэ заалтыг эсэргүүцсэн ч эрх баригчидтай тохиролцоонд хүрснээр асуудал нэг тийш болсон гэгддэг. Тодруулбал, эрх баригчид Үндсэн хуульд Ерөнхийлөгчийн хэд хэдэн саналыг тусгаж, Ерөнхийлөгчийн сонгуультай холбоотой дээрх заалтын хуулийн үйлчлэлийг 2025 оноос хэрэгжүүлнэ гэх тохироо хийсэн удаатай.

Гэвч тухайн үед Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсан З.Энхболд хэлэлцүүлгийн үеэр хуулийн хугацааг 2020 оны тавдугаар сарын 25-наас дагаж мөрдүүлэхээр наашлуулчихсан гэгддэг билээ. Үүнээс болж, тэд түнжин хагарч, З.Энхболдыг Ардчилсан нам руу “дэвшүүлэн”, өөрийнхөө хажуунаас “зайлуулсан” түүхтэй. Хэдийгээр З.Энхболд өнөөдрийг хүртэл “Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Х.Баттулга дахин нэр дэвших боломжтой” гэх тайлбар өгсөөр байгаа ч учир мэдэх хүмүүс “Х.Баттулга болон бусад бүх Ерөнхийлөгч асан нэр дэвших боломжгүй” хэмээж байгаа билээ.

Ерөнхийлөгчийг дахин нэр дэвшүүлэх, үгүйтэй холбоотой асуудал иргэд төдийгүй хуульчдыг талцуулаад байгаа. Энэ асуудлыг эцэслэх цорын ганц эрх бүхий байгууллага нь Үндсэн хуулийн цэц. Ийм ч учраас Ерөнхийлөгч цэцийн үүдийг сахиж буй нь ойлгомжтой.

Ерөнхийлөгч Цэцийн гишүүдтэй сүүлд уулзах үеэрээ “Үндсэн хуульд хүн бүр хуулийн өмнө тэгш эрхтэй байна, хүнийг ялгаварлан гадуурхаж болохгүй, Монгол Улсын иргэд сонгох, сонгогдох эрхийг баталгаатай эдэлнэ гэх мэт маш тодорхой зохицуулалт, суурь зарчмууд бий болсон. Энэ бүхнийг үгүйсгэж, Үндсэн хуулийг дуртайгаараа тайлбарлаад, мушгиад байж болохгүй. Үндсэн хуулийн цэц өөрийнхөөрөө эцэслэн шийдвэрлэж, жишиг тогтоосон асуудлаа дахин дахин авч хэлэлцээд байдаггүй гэж бодож байна.

Жишээ нь, 1997 онд Пунсалмаагийн Очирбат гурав дахь удаагаа нэр дэвшсэн. Үндсэн хуулийн цэц дээр ийм маргаан үүсэж, улмаар П.Очирбат нэр дэвших эрхтэй, Үндсэн хууль зөрчөөгүй гэж шийдвэрлэж, энэ асуудалд цэг хатгасан. Үндсэн хуультай төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар авах, авахаар завдахыг хориглох заалттай, маргаангүй асуудлаар маргаан үүсгэж байгаа хэсэг бүлэг хүмүүс байна. Тэднийг өөгшүүлж болохгүй. Маш тодорхой, ардаа захиалгатай хүмүүс ажиллаж байна” хэмээсэн.

Түүний энэ уулзалтын дараа ҮХЦ-ийн зарим гишүүн “Бидний шийдвэрт нөлөөлөхийг хүсэж, байн байн дуудаж, өөрөө хэд хэд ирж байгаа нь өөрийг нь л муухай харагдуулж байна. Үнэндээ бидэнд ч таатай биш байна” хэмээсэн гэх яриа Саарал ордонд гараад буй. Нэг үгээр Ерөнхийлөгчийг өөрсдийнх нь шийдвэрт нөлөөлөхийг оролдож байгааг тэд шууд биш ч, илчилж байгаа нь энэ бололтой.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Үндсэн хуулийн цэцэд нөлөөлөхийг үнэхээр оролдсоор байна гэж үү