Х.БАТТУЛГАД БАРИХ БЭЛЭГ БУЮУ ҮХЦ-ИЙН ШИЙДВЭР

Б. Бадралмаа:
Улс төр- Тоймчийн үг

2021-04-16, 1039

Одоогийн Ерөнхийлөгч Х.Баттулгыг 53 өдрийн дараа болох Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших үү, үгүй юү гэдгийг шийдвэрлэх Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаан өнөөдөр болно. Өөрөөр хэлбэл, Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт хэрэгжиж эхэлснээс хойш хуульчдыг талцуулаад буй асуудлыг өнөөдөр шийднэ гэсэн үг. Гол нь Цэцийн дээр хөх тэнгэр бий юү, эрх мэдэлтэн бий юү гэдгийг монголчууд өнөөдөр харна. Хуульд захирагдах ёстой Үндсэн хуулийн цэц эрх мэдэлтэй, аль нэг улстөрч, бүлэглэлийн талд үйлчлэх вий гэсэн хардлага олны дунд бий.

Үндсэндээ бүтэн жилийн хугацаанд хуульчид Үндсэн хуулийг өөр өөрийнхөөрөө тайлбарлаж, МАН-ын ба Ерөнхийлөгчийн тал гэж хуваагдсан. Нэг хэсэг нь “Ерөнхийлөгч Х.Баттулга нэр дэвших эрхтэй” гэсэн бол нөгөө хэсэг нь “нэр дэвших эрхгүй” гэнэ. Хуульчид хуулийнхаа гаргалгааг зөв тайлбарлаж чадахгүй байгаа юм чинь энгийн иргэд үүнийг яаж ойлгох билээ хэмээн олон нийт шүүмжилж буй. Хэдийгээр эрх баригч намынхан энэ асуудалд шууд оролцоогүй ч олны нүднээс далд, хамаг “хорыг” найруулж байгаа гэх. Угтаа бол ирэх жилийн Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн гол өрсөлдөөн МАН, АН-ын дунд өрнөх бөгөөд тэр тусмаа Ерөнхийлөгч Х.Баттулга улиран сонгогдох магадлалтай учир хуулийн “цоорхой” дээр эрх баригч намынхан тоглолт хийж байгаа хэмээн үзэж байгаа билээ.

Гол маргаан УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд тэргүүтэй зарим хуульч Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн тодорхой заалтыг Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хуульд тусгаагүй, Үндсэн хуулиараа ирэх Ерөнхийлөгчийн сонгуульд одоогийн болон өмнөх Ерөнхийлөгчид нэр дэвших боломжгүй гэж үзэн Үндсэн хуулийн Цэцэд мэдээлэл гаргаснаар эхэлсэн. Уг мэдээллээр маргаан үүсгэх боломжтой гэж Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Д.Солонго үзсэнээр эргэлзээ үүссэн нь энэ. Хэдийн ХҮН-ын тэргүүтэй хэсэг гишүүд нэр дурдагдаж байгаа ч багны цаадах гол тоглогч нь эрх баригч намынхан гэх “бор шувуу нисэж” буй.

Үндсэн хуулийн гишүүн Д.Солонго маргаан үүсгэх боломжтой гэж мэдээллийг хүлээн авсан тул Цэцийн бага суудлын хуралдааныг албан ёсоор товлоод байв. Тухайн үед Ерөнхийлөгч өөрийн биеэр Цэц дээр очиж, тайлбар мэдээллээ өгсөн нь олны дунд мөн л багагүй маргаан үүссэн. Ерөнхийлөгч Х.Баттулга “Нэгдүгээрт, Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн хамгийн гол агуулга нь монгол хүн эх орныхоо баялгийг шууд хүртэх, эзэн нь байх боломж олгосон заалтууд юм. Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл дээр Ерөнхийлөгч орж зөвшилцөхгүй бол иргэд болон улс төрийн хүчнүүдийн хооронд ойлголт, ойлголцол тун муутай байсан. Энэ бол Монгол Улсын эрх ашиг гэж бодсон учраас би оролцсон юм. Гэтэл Үндсэн хуулийг бүхэлд нь гажуудуулах хэмжээний бодлого, үйл ажиллагаанууд УИХ дахь олонхын бүлэг илтээр явуулах боллоо. Үндсэн хуульд хүн бүр хуулийн өмнө тэгш эрхтэй байна, хүнийг ялгаварлан гадуурхаж болохгүй, Монгол Улсын иргэд сонгох, сонгогдох эрхийг баталгаатай эдэлнэ гэх мэт маш тодорхой зохицуулалт, суурь зарчмууд бий болсон. Энэ бүхнийг үгүйсгэж, Үндсэн хуулийг дуртайгаараа тайлбарлаад, мушгиад байж болохгүй” хэмээн мэдэгдсэн юм.

Үүний дараа Цэцийн Бага суудлын хуралдаан болж, хуралдаан хүчинтэй хүчингүй болсон гэдэг асуудал дахин сөхөгдсөн. Бага суудлын хуралдааны үеэр энэ асуудлаар маргаан үүсгэхгүй гэж гишүүдийн олонх дэмжсэн ч Цэцийн гишүүн Д.Одбаяр хуралдааны дундуур орхин гарсан нь хурал хүчинтэй болсон эсэх эргэлзээг үүсгээд байгаа юм. Ямартай ч Цэцийн дунд суудлыг хуралдаан товлогдсон нь Бага суудлын хуралдаанаас тодорхой шийдвэр гаргасан гэсэн үг. Чухам ямар шийд гарсныг нь өнөөдөр хэлэлцэж эцэслэнэ.

Цэцийн дунд суудлын хуралдаанаар Ерөнхийлөгчийн сонгуультай холбоотой жил орчим үргэлжилсэн маргааныг эцэслэнэ. Хэдийгээр хоёр талд маргаан үүсэж, нэг тал нь гомдолтой үлдэх ч иргэдийн итгэл үнэмшлийг алдчихгүй шудрага шийдвэр гараасай гэх хүлээлт хэдийнэ үүсжээ. Угтаа бол “Монгол Улс хуульд захирагддаг улс шүү” гэдгийг харуулах чухал үйл явдал өрнөж байна. Харин одоогийн Ерөнхийлөгчийн тухайд Цэцийн дунд суудлын хуралдаанаар асуудлыг хэрхэн шийдэх бол гэх хүлээлт үүсээд байгаа. Хэрвээ түүнийг Ерөнхийлөгчид нэр дэвшүүлэх боломжтой гэж үзвэл Ардчилсан нам доторх Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчдийн дунд "асуудал" үүсэх нь.

Х.БАТТУЛГАД БАРИХ БЭЛЭГ БУЮУ ҮХЦ-ИЙН ШИЙДВЭР

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид