Том жийптэй, торгон дээлтэй дарга нар цэнгэлдэхийн хоймроос Төрийн ордонд тухалснаар намрын улс төрийн халуун өдрүүд эхэлнэ.

     Энэ намар улс төр мөн ч их бужигнаантай байх нь гарцаагүй. Ухаандаа сонгууль болоход жил хүрэхгүй хугацаа үлдсэн нь улстөрчдөд найр, наадмаа өндөрлүүлэх том анхааруулга өгч байна гэсэн үг. Нөгөө талаараа сонгуулийн компанит ажилдаа зарим нь орчихсон наадамлах далимаараа “Намайг сонгоорой” гэх мессежийг иргэдэд, олон нийтэд сэм өгч яваа нь тодорхой байна. Эрх баригч намынхан хаврын чуулганы хаалтаа хийхдээ намрын улс төрийн том эхлэлийг тавьж хаасандаа. Тодруулбал, УИХ-ын дарга хаврын чуулганы хаалтаар нүүрсний сонсгол явуулахаа зарлаж, шинээр Түр хороо байгуулсан бол шүүхээс Хөгжлийн банкны хэргийг нэг тийш болгосноор хаврын улс төр халаагаа өгсөн.

ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ӨӨРЧЛӨЛТ БУЮУ ЖАГСААЛТАД БАГТАХ ГИШҮҮДИЙН ӨРСӨЛДӨӨН

       Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулж, гишүүдийн тоог нэмж, сонгуулийг холимог тогтолцоогоор явуулахаар хуульчилсан нь хаврын чуулганаар хийсэн том өөрчлөлт байлаа. Өөрөөр хэлбэл, ирэх жилийн ээлжит сонгуулиар 78 гишүүнийг мажоритар, 48-г нь пропорцианаль хувилбараар сонгож, 126 гишүүнтэй болох шинэ хуулийг  дагаж мөрдөхөөр болсон.

    Ингэснээр намууд аль гишүүнд мандатын эрх олгож, алийг нь намын жагсаалтаар шууд парламентад оруулах вэ гэдгээ шийдэх том шийдвэрийн өмнө очиж байгаа гэсэн үг.  Эрх баригч намынх хувьд энэ удаагийн парламентад нүүрсний хулгай, Хөгжлийн банкны гэх улс төрийн хэрэгт нэр холбогдсон нэлээд гишүүд бий. Мэдээж МАН дахин сонгогдож, парламентад олонх болох нүүдлээ бодсны эцэст Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах шийдвэр гаргаж, олонхоороо баталсан гэсэн үг.

     Нэг ёсондоо ард түмний дунд МАН-ын одоогийн гал тогоог баригчид хуучин гишүүдээсээ салах хамгийн том шийдэл нь Үндсэн хуульд гар хүрэх шийдвэр байсан гэж таамаглах хүн олон байгаа. Тиймдээ ч одоогийн намын удирдлагуудыг амлалтандаа хүрч, улс төрийн гэмт хэрэгт холбогдогсон гишүүдээсээ нэг мөр салах компанит ажлыг эхлүүлсэн гэх хүлээлт олны дунд бий. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр намын дарга нарын эрх мэдэл нэмэгдэж, гишүүдийн эрх жилийн сонгуулийн квотоо авахын тулд аль хавраас л дарга нарынхаа үүдийг сахиад эхэлсэн гэх нь ч бий. Тиймээс ирэх намар гишүүд гишүүдтэй өрсөлдөх, ирэх сонгуулийн квотоо авахын төлөөх ширүүүн өрсөлдөөнтэй, халуун улс төр өрнөх нь толорхой болоод байна.

НҮҮРСНИЙ ХУЛГАЙН СОНСГОЛ БУЮУ Т.АЮУРСАЙХАН НАРЫН ШҮҮХ ХУРАЛДААН

    Ирэх намрын улс төрөөс хүлээлт үүсгэсэн хамгийн том сэдэв мэдээж нүүрсний хулгайн сонсгол. Их хурал нүүрсний хулгайн сонсгол явуулна гэж өнгөрсөн хаваржин дуншсаар шийдэлд хүрч чадалгүй өнөөдрийг хүргэсэн. Улмаар УИХ-ын дарга Г.Занданшатар нүүрсний хулгайн сонсголыг хийх шинэ Ажлыг хэсэг томилж, ирэх намар сонсгол явуулна гэх амлалт чуулган завсарлахтай зэрэгцэн өгснөөр ард түмний дунд нүүрсний хэрэг нэг тийш болох нь гэх хүлээлт үүссээд буй. Өөрөөр хэлбэл, нүүрсний хулгайн сонсголыг сонгуулиас өмнө явуулах нь эрх баригч намынханд сонгуулийн том оноо болох нь тодорхой. Тиймдээ ч энэ намрын чуулганаар багтааж, сонсголыг хийх том төлөвлөгөөний хар зургаа гаргасан нь илэрхий байна. Угтаа бол өнгөрсөн хавраас хойш мөрдөн шалгах ажиллагааны журам зөрчиж байгаа гэх шалтгаанаар хойшлоод байсан уг сонсголоор МАН гишүүдээ шигших нь бололтой.

    Нүүрсний хулгайн сонсголыг эхлүүлэхтэй зэрэгцүүлээд тус хэрэгт нэр холбогдсон улстөрчдийн хэргүүд  ч нэг тийш цэгцрэх нь тодорхой боллоо. Тодруубал, наадам шувтарч, намрын улс төр эхлэхтэй зэрэгцээд хууль, шүүхийн байгууллагаас эхнээсээ нүүрсний хулгайн хэрэгт холбоотой улстөрчдийг хэргийг шүүх рүү шилжүүлсэн гэдгээ мэдэгдэв. Энэ талаар АТГ-аас өчигдөр “УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан болон “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал асан Б.Ганхуяг нарт холбогдох хэргийг шүүхэд шилжүүлэх саналаа манайхаас өнгөрсөн долдугаар сард прокурорт хүргүүлсэн. Нийслэлийн прокурорын газраас өчигдөр буюу наймдугаар сарын 1-нд тэдэнд холбогдох хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдээд шүүхэд хэргийг шилжүүлсэн байна лээ. УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан нарыг гэмт бүлэг байгуулах түүнд элсэх, хахууль авах, өгөх, мөнгө, угаах, эрх мэдэл албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах, худал мэдүүлэг өгсөн, гэрчид хууль бусаар нөлөөлөх гэсэн зүйл ангиар татаж, шалгаж байна" хэмээн мэдээлсэн. Өөрөөр хэлбэл, нүүрсний хулгайн хэрэгт нэр холбогдон УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан нарын хэрэг өндрөө авч, сонгуулиас өмнө нүүрсний хулгайн хэргийг нэг тийш болгох том ажлыг тэд эхлүүлэх бололтой.

НАМРЫН УЛС ТӨРИЙН ШИНЭ СЭДЭВ НӨХӨН СОНГУУЛЬ БАЙХ УУ

       Энэ удаагийн парламентаас гурван ч гишүүн бүрэн эрхээсээ чөлөөлөгдөж, гурван тойрогт нөхөн сонгууль болох эрх зүйн орчин бүрдсэн. Өөрөөр хэлбэл, УИХ-ын гишүүн асан Ж.Мөнхбат нүүрсний хулгайн хэрэгт нэр холбогдож, шалгагдах үеэрээ “Ээжийнхээ биеийг эмчлүүлнэ” гэх шалтгаанаар өөрийн хүсэлтээр гишүүний бүрэн эрхээсээ түдгэлзэж, Архангайн аймагт нөхөн сонгууль явуулах нөхцөл бүрдсэн гэсэн үг. Мөн УИХ-ын гишүүн асан Б.Бат-Эрдэнэ, Т.Аюурсайхан нарыг нүүрсний хулгайн хэрэгт холбогдуулан шалгаж эхэлсэнтэй холбоотой Улсын ерөнхий прокуророос гишүүнээс түдгэлзүүдэх санал оруулж, гишүүдийн олонх дэмжснээр УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлсэн билээ.  

     УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн 9.9-т УИХ нөхөн сонгуулийг санал авах өдрийн хамт санал авах өдрөөс 70-аас доошгүй хоногийн өмнө нөхөн сонгууль явуулах нөхцөл байдал үүссэнээс хойш 50 хоногийн дотор энэ хуульд нийцүүлэн товлон зарлана гэх хуулийн зохицуулалт бий. Тиймээс УИХ-ын ээлжит сонгуулиас өмнө нөхөн сонгууль явах нь тодорхой болоод байгаа юм. Тиймээс ирэх намрын чуулганаар нөхөн сонгуулийн товыг зарлах уу гэдэг нь энэ намрын шинэ сэдэв байх нь.

Ийн намрын улс төр наадмын дараа эд халуурч, унтаа улс төр амь орох нь ээ.