Намрын чуулган нээлтээ хийснээр энэ намрын улс төр “амь” орлоо. Чуулганы нээлтийн үеэр Чингис хааны иш хөргийг залах Ерөнхийлөгчийн зарлигийг хэрэгжүүлж, чуулганы танхимд Чингис хааны хөргийг залснаар намрын чуулганы албан ёсны үйл ажиллагаа эхлэв. УИХ-ын дарга Г.Занданшатар “Эцэг дээдсийнхээ бидэнд өвлүүлэн үлдээсэн Монгол эх орон, монгол төрийн гал голомтыг эгнэгт мөнх бадрааж, улс орныхоо хөгжил дэвшил, монгол түмнийхээ амар амгалан, сайн сайхны төлөө нэгэн үзүүрт сэтгэлээр хичээн зүтгэх ёстойг, Монгол Улсын Их хурлын гишүүн би ард түмнийхээ элчийн хувьд нийт иргэн, улсын ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, төрт ёс, түүх, соёлынхоо уламжлалыг хүндэтгэж, Монгол Улсын Үндсэн хуулийг дээдлэн сахиж, авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс ангид байж, гишүүний үүргээ чин шударгаар биелүүлэхээ тангараглая. Миний бие энэ тангаргаасаа няцвал хуулийн хариуцлага хүлээнэ" хэмээн Төрийн сүлдэндээ өргөсөн тангаргийг Их хааны маань эш хөрөг өглөө бүхэн бидэнд сануулж байх болно” хэмээн эш хөргийг залах үеэр онцолсон нь анхаарал татаж байлаа.

         Энэ намрын чуулганаар эдийн засгаа сэргээхээс эхлээд хийх ажил, сайжруулах хуулийн төсөл бишгүй их бий. Харин улс төрийн тоглолт яаж өрнөх вэ гэдэг нь анхаарал татаж байна. МАН-ынхан улс төрийн давцанд хэдэн жил том байх вэ гэдгээ энэ намрын чуулганаар ч шийдэж мэднэ. Өөрөөр хэлбэл, чуулганы нээлтийн үеэрх гишүүдийн байр байдал, биеийн алахаа гишгээ, цаашлаад Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын харц, УИХ-ын даргын чуулганы нээлтэд хэлсэн үг, сөрөг хүчний гишүүдийн дуугарч байгаа өнгө аясаас эхлээд л энэ намрын улс төр халуун байх нь анзаарагдлаа. Өнгөрсөн зургаан жил буюу МАН-ынхан үнэмлэхүй олноороо төрийн эрхэнд гарч, Засгийн эрхийг авснаас хойш лав ийм халуун уур амьсгал мэдрэгдээгүй.

       Ялангуяа шинэ парламент бүрдсэн сүүлчийн хоёр жилийн гурван удаагийн чуулганы нээлт лав нам гүмхэн болоод өнгөрдөг байв. Харин энэ удаагийн чуулганаар улс төрийн өнгө аяс арай өөр болсон нь мэдэгдэж байх шиг.

          Наанадаж л УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Ганбат УИХ-ын даргыг чуулганы нээлтийн үг хэлж байх үеэр гишүүнийхээ картыг спикерийн ширээн дээр хөлд дөнгөж орж байгаа хүүхэд шиг бүдчиж явсаар тавьчихаад гараад явсан. Үнэндээ согтуу ч юм шиг, солиотой ч юм шиг энэ үйлдэл унтаа улс төрд бага ч атугай салхи сэвэлзүүлж, МАН ганцаараа засаглаагүй шүү гэдгийг анхааруулах шиг боллоо. Мэдээж Д.Ганбат гишүүний ил байдал нийт ард түмний ашгийг төлөө юү, эсвэл нэг хүний эрх ашиг уу гэдэг нь эргэлзээтэй. магадгүй сөрөг хүчин гээд Их хуралд сууж л байгаа бол гишүүд энэ мэт үйлдлээр унтаа улс төрийг сэргээх болсон нь анзаарагдлаа. Тэрбээр энэ үйлдлээ “Ханшийн өсөлт, ард түмний амьдрал хэцүү байгааг харж байгаа байх. “Цагаан сар ба хар нулимс” гэж зохиол бий. Өнөөдөр ард түмний амьдрал хар нулимс болж, эрх баригчдын амьдралд өдөр бүр цагаан сар болж байна. Үүнээс гадна ээлжит бус чуулганы хуралдаан зарлаж, Үндсэн хуульд эрх баригчид өөрчлөлт орууллаа. Ингэхдээ манай намын хэдэн нөхдийг худалдаж аваад энэ нөхцөл байдлыг бий болгосон. Өнөөдөр УИХ, Их хурал биш болчихсон. Засгийн газар 20, 30 сайдтай байна. УИХ ёс зүйгүй болсон. МАН-ынхан "ЖАН"-гийнхан нийлж эдийн засгийг унагаалаа. АН-ын бүлэг эрх баригчидтайгаа нийлсэн. Даварсан эрх баригчдыг ард түмэнтэйгээ дарж авах болсон. Ардчилсан намынхан хийж байгаа юм алга. Олон жил хуулийг гартаа барьсан Увсын бүлэглэл юу дуртайгаа хийж байна.  Энэ байдлыг эсэргүүцэж, УИХ-ын чуулганы нээлтэн дээр гишүүний картаа УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт аваачиж өглөө. Хууль тогтоох байгууллага хяналт тавих боломжгүй болсон байна. Авлига албан тушаалд живж байна" хэмээн тайлбарлаж хардана лээ.

            Мэдээж Д.Ганбат гишүүний хэлсэнчлэн УИХ дахь Ардчилсан намын гишүүд эрх баригчидтай нийлж Засгийн эрхийг хамт барих уу гэдэг асуудал ч чуулганы нээлтийн үеэр яригдав. Энэ талаар УИХ-ын дахь Ардчилсан намын гишүүн Б.Пүрэвдорж “МАН сайд болгоно гэж манай намын нэлээд олон хүнийг хошхируулчихсан байгаа. Тэр үгэнд нь автаж болохгүй. Үнэхээр АН-ыг гишүүдийг сайдаар урьж байгаа бол асуудлыг нь аман яриагаар биш албан ёсоор тавих хэрэгтэй. Ингээд хоёр намаас ажлын хэсэг гаргаад, хоёр намын мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж ажиллах талаар ярих нь зүйтэй гэсэн бол Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалан “Монгол улсын Засгийн газар болон МАН Ардчилсан намтай хамтран ажиллах талаар нэг ч удаа албан ёсоор хүсэлт тавиагүй. МАН 62 суудалтай эрх барьж байгаа. Тиймээс үүрэг хариуцлагаа дангаараа үүрнэ” гэсэн тайлбар хийв. Ийн Засгийн газрын бүтцийн асуудал энэ намрын чуулганаар дахин сөхөгдөх нь бололтой.

              Мэдээж чуулганы нээлтээр спикерийн үг хамгийн чухал нь. Энэ чуулганаар манай парламент хэрхэх, ямар асуудлыг анхаарч байгааг нээлтийн үгнээс харж болдог уламжлалт тогтолцоо бий. УИХ-ын дарга Г.Занданшатар чуулганыг нээж үг хэлэхдээ улс орны эдийн засгийн нөхцөл байдал, дэлхийн геополитикийн нөхцөл байдлыг онцлон сануулав. Тэрбээр “Манай эдийн засгийн өсөлт 2022 оны эхний хагаст 1.9 хувь болсон нь цар тахлын өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад харьцангуй сул байгаа бөгөөд инфляц улсын хэмжээнд сүүлийн арван сар дараалан хоёр оронтой тоонд хадгалагдаж, үнийн өсөлтөөс шалтгаалж ард иргэд, өрхийн бодит орлого, цалин буурч байна. Үүн дээр төлбөрийн тэнцлийн алдагдал оны эхний найман сарын байдлаар 1.5 тэрбум ам.долларт хүрч, гадаад валютын нөөц 2.4 тэрбум ам.доллар болж буурсан нь харанга дэлдэж байна. Мөн өвөлжилтийн бэлтгэлийг эрчимжүүлж, өвөлжилт хүндрэх эрсдэлтэй 11 аймагт өвлийг өнтэй давах “Хамжихгүй бол амжихгүй” бүх нийтийн аян өрнүүлнэ” гэх мэдэгдлийг чуулганы индэр дээрээ мэдэгдэв.

Ийн намрын чуулган нээлтээ хийснээр улс төр дэх томчуудыг тоглолт эд өрнөх нь ээ.