ТЭМДЭГЛЭЛ: "ЭМЭГТЭЙ ХҮН ЯГ ЯМАР БАЙХ ЁСТОЙ ЮМ БЭ"

Д. Бямбасүрэн:
Соёл урлаг

2024-10-25, 1035

Хэн нэгэнд хэрэгтэй хүн байж, бусдыг чин сэтгэлээсээ хайрлаж амьдрах сайхан. Тийн яваа хүн жигүүртэй шувуу шиг л эрх дураар дүүлэн нисдэг байх.

Гэхдээ хормын дотор хэн ч биш байснаа мэдэж, хайрлаж, хамаг бүхнээ зориулж байсан нь юу ч үгүй үгүйсгэгдэх шиг нуралт байдаггүй болов уу.

Магадгүй би Норагийн оронд байсан бол тийм муухай мэдрэмж доороос сэвхийтэл босоод, зоригтойхон үгээ хэлээд гарч явах тэнхэлгүйгээр хий дэмий шаналж өвдөхөөс өөрөөр юу ч хийж чадахгүй сул дорой нэгэн л байх байлаа. Эсвэл уучилж хайрлаад, үр хүүхдээ бодоод л үлдэх байх. Тэгээд л хүүхэлдэйн амьдралаа үргэлжлүүлж, бүхний өмнө бөхөлзөн тонголзож, тэднийг аргадан хайрлаж, өмнөөс нь шаналан шархирсаар л амьдралаа төгсгөх байх.

Үнэндээ эмэгтэй хүн зөөлөн, сайхан сэтгэлтэй, тэвчээртэй, ухаалаг, юухнаас ч нь өндийн босдог чадал тэнхээтэй байсныхаа хэрээр улам их өвдөж, бие, сэтгэлээ шархлуулж, эцэст нь энэ амьдралд элэгдсээр байгаад дуусах өрөвдмөөр хүмүүс гэдгийг Норагийн амьдрал харуулдаг.

-"Эмэгтэй хүн ямар байх ёстой юм бэ"-

Жүжиг үзсэнээс хойш Норагийн "Эмэгтэй хүн ямар байх ёстой юм бэ" гэх үгийг удаан бодлоо. Тэр энэ нийгмээс, хүмүүсээс ингэж асууж байв. Уг нь хэнээс ч асуух шаардлагагүй шүү дээ. Тэгээд би хувьдаа ийм хариулт бодож олсон юм. "Хүн ер нь ямар ч байж болно. Эмэгтэй, эрэгтэй болохоор ийм, тийм байх ёстой гэсэн тогтсон дүрэм хэн ч гаргаагүй. Зүгээр л бид, нийгэм өөрөө хүнд ийм байх ёстой гэсэн хэм хэмжээ стандарт тогтоож, түүндээ хүргэх гэж, хүрэхгүй бол өөлөн гоочилж, дураар гутааж, бие, сэтгэлээр нь нугачин дардаг. Тэр дундаа эмэгтэй хүн заавал хөөрхөн сайхан, ухаалаг, гоё биетэй, бүгдийг ойлгодог, бүхнийг тэсвэрлэдэг байх ёстой гэж хэн ч хэлээгүй. Тухайн хүн өөрөө ямар баймаар байна, түүгээрээ л оршвол арай дээр мэт." Арай дээр хувилбар энэ юм уу л гэж бодож байгаа хэрэг шүү дээ. Түүнээс би ч бас энэ бодлоороо хэн нэгэнд ийм, тийм байя гэж тулгаагүй юм.

Харин хэрвээ бид нэгнээ эцэст нь бүхнийг орхин явахад хүргэсээр байх юм бол Нора шиг эмэгтэй олширч, олон ч айл хүүхэлдэйн байшин болно. Өнөөдөр ч хэдийнэ хүүхэлдэйн байшин болчихсон айл ч олон байгаа. Тэгэхээр бид өөрсөд рүүгээ өнгийж, гэр бүл, эргэн тойрноо нэг ажиглан харах цаг болжээ гэдгийг "Bее" театрын уран бүтээлчид Норвегийн алдарт жүжгийн зохиолч Х.Ибсений "Хүүхэлдэйн байшин" жүжгээр сануулж байна.

"Хүүхэлдэйн байшин" жүжгийг хамгийн анх Монголын тайзнаа Ардын жүжигчин Г.Доржсамбуу найруулагч тавьж байсан бөгөөд Норагийн дүрийг Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн шагналт, Ардын жүжигчин Н.Сувд, Торвальд Хельмерийн дүрийг Ардын жүжигчин П.Цэрэндагва бүтээж байжээ. Дараа нь харин УДЭТ-д дахин тавьж, СТА, жүжигчин Н.Баярмаа Норагийн дүрд ажиллаж байсан билээ.

Харин өчигдөр "Bее" театрыг зорьж, залуу жүжигчин П.Энхжаргалын бүтээсэн Нораг үзсэн нь энэ ээ.

Арван жилдээ зохиолыг нь уншаад Нораг хачин их өрөвдөж, "Гэрээсээ явах нь Нора биш Хельмер л юм биш үү дээ. Бүгдийг хайрлаж, түүний төлөө бүгдийг хийснийхээ хариуд яагаад гэрээсээ, хөөрхөн хүүхдүүдээсээ явна гэж вэ" гэж бодож, тэр гэхдээ түр л явсан байх. Фру Линнегийнд хоночихоод л ирэх байх" гэж бодоод, бүрмөсөн явсан гэж итгэхийг ч хүсдэггүй байв. Харин дараа нь оюутан байхдаа дахин нэг уншаад, түүнийг ер бусын зоригтой эмэгтэй гэж эргэлт, буцалтгүй хүлээн зөвшөөрсөн юм. Харин жүжиг үзээд бодсон зүйлээ энэ бичвэрийнхээ эхэнд өгүүлэхийн сацуу найруулагчаас нь цөөн асуултад хариулт авсныг хүргэж байна.

-"Хүүхэлдэйн байшин" жүжгийн зохиолыг задлаад уншвал мэдээж олон санаа бий. Тэдгээрээс жүжигт ямар санааг илүүтэй товойлгон гаргахыг зорьсон бэ?

-Миний дэвшүүлж буй гол санаа бол зөвхөн энэ Торвальд Хельмер гэх айлынх хүүхэлдэйн байшин болчихоод байгаа юм биш. Нийгмийн хэм хэмжээ, баримтлал, зарчим, стандартад хүн бүр таарч зохицож амьдрах гэж яваад эцэст нь хүүхэлдэйн амьдралаар амьдраад байгаа юм байна гэдгийг л нэн түрүүнд барьж авахыг зорьсон.

-Норагийн дүрийг бүтээх уран бүтээлчийг хэрхэн сонгосон бэ?

-"Хүүхэлдэйн байшин" жүжгийг найруулна гэдгээ мэдээд хамгийн анх бодсон хүн бол жүжигчин П.Энхжаргал. Учир нь, гадаад төрх байдлаас илүү дотоод сэтгэлийн их хөдлөлтэй, өсөлт, бууралттай, сэтгэл зүйн их тээштэй хүн Норагийн дүрийг бүтээх байсан юм. Энэ ч үүднээс Нора болон бусад бүх дүрдээ сэтгэл хангалуун байгаа. Жүжигт ажилласан уран бүтээлчдээ харахаар үнэхээр хайр хүрдэг.

Үнэхээр ч үзэгчээ дүрдээ хөтлөн оруулж, Норагийн ертөнц, түүний дотоод сэтгэлийн цонхоор харуулж чадаж байсан. Мэдээж Торвальд Хельмер, Ранк эмч, Крогстад, Фру Линнегийн дүрийг өөр өөрсдийн өнгө аяс, хичээл зүтгэлээрээ амилуулж ажилласан бусад уран бүтээлчид ч баяр хүргэмээр байна.

-"Хэрвээ би Норагийн оронд байсан бол" гэж бодож бүтээлээ найруулсан болов уу гэж бодож байна?

-Нора бол 35-40 настай нөхөр, гурван хүүхэдтэй эмэгтэй. Тэднийхээ төлөө бүх амьдралаа зориулдаг. Миний хувьд тэр насанд хүрэх болоогүй, Нора шиг нөхөр, хүүхэдгүй учир надаас тэр өөр. Гэхдээ яг тэр насны хүнийг бодох ёстой болж байгаа юм. Хамгийн түрүүнд бодсон хүн бол манай ээж. Нас нь ойролцоо, адилхан гурван хүүхэдтэй. Тэгээд л ээжийгээ гадна, дотноос нь харж бодож жүжгээ найруулсан. Тэгэхэд үнэхээр эмэгтэй хүн гэдэг өөрийгөө хаяж, гэр бүл, хайртай хүмүүсийнхээ төлөө явдаг хүмүүс юм байна гэж бодсон.

- Найруулагчийн хувьд "Хүүхэлдэйн байшин" жүжгийг үзэхээр зорьж буй хүмүүст хандаж хэлэх үг бий байх?

-Бид амьдралынхаа зорилго, аз жаргалынхаа тухай, гэр бүл, хайртай хүмүүсийнхээ талаар бодох сөхөөгүй завгүй яваа шүү дээ. Тэгэхээр тархи, оюун санаагаа жаахан ч болов амрааж, өөр рүүгээ өнгийж харах хүн бүрд зориулсан жүжиг учир ирж үзээрэй гэж хүсэж байна.

Х.ИБСЕНЫ "ХҮҮХЭЛДЭЙН БАЙШИН" ЖҮЖГИЙГ "BEE" ТЕАТРЫН ТАЙЗНАА ӨДӨР БҮР 19:00 ЦАГААС ТОГЛОЖ БАЙНА.

ТЭМДЭГЛЭЛ: "ЭМЭГТЭЙ ХҮН ЯГ ЯМАР БАЙХ ЁСТОЙ ЮМ БЭ"

АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.