-УУЛАНД АВИРАХДАА БУСДЫГ ДУУРАЙЖ АЛХАХ ЮМ БОЛ ҮХНЭ-

     Дэлхийн дээвэр гэгддэг Эверестийн оргилд “Цэгц” клубын уулчин Б.Батхишиг, “Хоризон” клубын уулчин А.Баттогтох нар амжилттай авчирч, Монголынхоо далбааг мандуулсан билээ. Б.Батхишиг уулчин 2023 онд Түвдийн Лхоце оргилд гарч байжээ. Лхоце оргилд гарсны дараагаар дахин нэг 8000 метрийн өндөр оргилд гарна гэсэн зорилго өөртөө тавьж, Гималайн нурууны 8163 метр, дэлхийн найм дахь өндөрлөг Манаслу оргилд амжилттай гарч чадсан бол энэ жил Эверестийн оргилд гарсан Цэгц клубын уулчин Б.Батхишигтэй ярилцлаа.

-Энэ удаагийн оргилоос та өөрийгөө шинээр таних, нээх, амьдралын мөн чанарыг дахин ухаарах ухаарал, гэгээрэл, эдгэрлийг олж авсан байх. Оргил дээр гараад танд ямар мэдрэмж төрж байсан бэ?

      -Эврестед оргилдохын тулд маш удаан хугаацааны бэлтгэл хийсэн. Аавын нутаг болох Завхан аймгаар явсан. Бясалгал хийсэн, алхсан, гүйсэн тэдний үр дүнд өөрийгөө ойлгосон, мэдэрсэн. Тийм ч учраам би Эврестед гарах сэтгэл зүйгээ 100 хувь бэлдчихсэн байсан. Өмнө нь Лхоце, Манаслуд гарахдаа ч би өөрийгөө бүх талаар нь бэлдсэн байсан. Оргилд гарсан, гарч чадсан бүхэн миний хувьд эдгэрэл, ялалт байсан. Эверестийн оргилд гарчихаад би уйлчих гээд байсан. Хэрвээ уйлчих юм бол бие сулраад тэр өндрөөс бууж чадахгүй. Шуудхан хэлэхэд үхэх эрсдэлтэй байдаг. Хэрвээ би уйлчих  юм бол тэр өндрөөс хэн намайг аврах вэ. Аврлаа ч гэсэн маш их хэмжээний зардал хэрэг болдог. Хэдийгээр миний сэтгэл, зүрх огшиж, Эверестийн оргилоос хайртай хүмүүсдээ хайртай гэж хэлмээр байсан ч би тэссэн. Сэтгэл зүйн бэлтгэлтэй байхад, өөрийгөө тайвшруулж сурахад, биеэ барьж сурахад хүртэл өөрийгөө бэлдсэн учир амжилттай сайхан буусан. Монголчуудынхаа итгэлийг улсынхаа далбаатай өвөртлөөд гарсан болохоор оргил дээр далбаагаа мандуулаад би өөрийгөө чадсан гэдгийг баталсан.

-Дэлхийн долоон тэрбум хүнээс тун цөөн нь Эверест болон бусад оргилуудад амь нас, эрүүл мэндээ золиослон байж гардаг юм шиг санагддаг. Таны хувьд?

     -Тийм ээ. Маш цөөн хүн тэдгээр оргил дээр гарч чаддаг. Зарим нь гарах гээд авирч байхдаа, бууж байхдаа харамсалтайгаар амиа алддаг. Монголын уулчдад ч тийм харамсалтай явдлууд тохиолддог. Тэгэхээр ууланд авирна гэдэг тэр чигтээ золиос, эр зориг байдаг. Бас оргилд гардаг, гарахаар зүтгэдэг цөөн хүн л над шиг тэнэг байна гэсэн үг шүү дээ.

-Энгийн хүмүүс уулчдын ууландаа, оргилдоо хүрчихлээ гэж хардаг. Оргилд гарсан байх нь чухал ч таныг чухам ямар зан чанар тэр оргилуудад гаргаж чаддаг вэ?

     -Ууланд алхахын зориг, тэсвэр тэвчээр, итгэл найдвар, хүсэл мөрөөдөл гээд олон сайхан чанарууд нөлөөлдөг. Түүнийхээ хүчээр ууланд, оргилд гарч чаддаг. Миний хувьд хэнийг ч дуурайхгүйгээр, хэнтэй ч уралдахгүйгээр алхах нь тэгж алхаж чаддаг нь тэдгээр өндөр оргилуудад намайг хүргэдэг. Өөрөөр хэлбэл, Батхишиг Батхишигээрээ л алхана гэсэн үг. Би хэн нэгэнтэй уралдаж, өрсөлдөж, хэн нэгнийг дуурайж хурдан алхах юм бол бахардана, ядарна, өндөр авна бараг ууланд үхнэ гэсэн үг. Тэгэхээр миний баримталдаг хамгийн чухал зүйл бол өөрийнхөөрөө алхах, алхахдаа чин үнэн сэтгэлээ зориулах, үнэн байх нь гол нь байдаг. Түүний дараа тэсвэр, тэвчээр зориг шаардагддаг. Өөрийнхөөрөө алхаж чадах юм бол би хамгийн сайхан бүхнийг мэдэрч чадна гэсэн үг.

-Ууланд алхахад хүмүүсийн хэн бэ гэдэг нь танигддаг болов уу гэж боддог?

     -Тэгэлгүй яах вэ. Тэр өндөрт алхаж байгаа хүмүүс ядарна шүү дээ. Өндөр оргилд гарахад нь уулчдын хэн нь хэн бэ гэдэг нь дорхноо танигддаг. Тэр эрсдэл дунд бид бие биенийгээ хянаж, шаардлагатай бол тусламж дэмжлэг үзүүлдэг байх хэрэгтэй.

-Та ууланд хүн аварч байсан уу?

      -Би хоёр удаа хүний амь аварч байсан санагдаж байна. Нэг нь манай найз өндөр авчихсан, өндрийн 3-4 шинж тэмдэг илэрчихсэн байсан. Тэгээд хариуцаж байгаа хүмүүст хэлтэл тоогоогүй. Баян-Өлгий аймаг явах унаа хайж найзыгаа эмнэлэгт хүргэж байсан. Бас гүйж байхдаа нэг хүний ухаан алдаад унаж байхад нь тосож авсан гээд спортын үеэр гарах эрсдлүүдэд бусдад тусламж, дэмжлэг үзүүлэх юм сан гэж боддог. Бусад шиг хараад сууж чаддаггүй.

-Энэ удаагийн авиралт таны хувьд бас нэгэн эдгэрэл, итгэл найдвар боллоо. Та өөртэйгөө адилхан өвдсөн хүмүүст хандаж юу хэлэх вэ?

       -Тэгэлгүй яах вэ. Энэ удаагийн авиралт миний хувь д хамгийн том эдгэрэл, эрч хүч байлаа. Одоо ч би сэтгэл хангалуун байна. Хавдраар өвчилсөн хүмүүсийн 60 хувь нь эдгэдэггүй гэх судалгаа байдаг юм билээ. Харин би тэр өвчнөөр өвчилсөн хүмүүсийн 60 хувь нь эдгэдэг шүү гэдгийг өөрийн биеэр харуулахыг зорьсон. Хавдрыг өөрийгөө ялан дийлэх зориг, тэвчээртэй хүн бүхэн эдгээж чаддаг юм билээ. Хавдар эдгэдэггүй өвчин биш гэдгийг дахин хэлмээр байна.

-Та 2023 онд өөрийгөө хавдраар өвчилсөн гэдгээ мэдчихээд хэсэг сэтгэл санаагаар унасан гэсэн. Харин таны босож ирсэн хүч юу байсан бэ?

      -Хүний дотоод хүч, сэтгэлийн тэнхээ маш чухал. Өөрийгөө хавдартай гэдгийг мэдчихээд уйлаад хэвтэж байсан үе надад бий. Гэхдээ маргааш нь би босож чадсан. Тэр хүч миний сэтгэлд байсан. Түүнийгээ би бясалгал хийж, ууланд гарч, байгальд өдрийг өнгөрүүлж уламн бүр тордож, өөрийгөө хүчтэй, сэтгэлийн тэнхээтэй эмэгтэй гэдгээ мэдэрч, өдөр өдрөөр өөрийгөө олж, ойлгохыг хичээж яваа. Тийм ч учраас би өөрийгөө хавдрыг ялна гэж шийдсэн, бодсон.