Эрдэнэт хотын А.Амарын талбайд цэнхэр контейнер байршжээ. Алсаас харахад энгийн нэг контейнер мэт боловч дотроо бидний ирээдүй болсон хүүхдүүдэд зориулсан тухтай орчныг бүтээсэн байв. Цэлгэр дулаан орчны булан тохой бүрийг хүүхдийн төлөө хийсэн гэдэг нь ханыг нь хүүхэд санаандгүй мөргөсөн ч гэмтэхгүй, даарч жиндэхгүй байхаар зөөлөвчтэйгөөр дулаалснаас нь харагдана. Номоор дүүргэх тавиурууд, хүүхдийн сэтгэхгүйг хөгжүүлэх, хичээлд нь туслах тоглоом цөм бүрдсэн энэ газар бол “Magic box” буюу контейнер номын сан юм. Ид шидтэй ах, эгч нар нь тав дахь контейнер номын сангаа Орхон аймгийн Баян-Өндөр сум буюу Эрдэнэт хотод нээж байгаа нь энэ билээ.

                “Энд юу болж байгаа юм бэ. Яасан гоё газар вэ” гэх үгсийг номын сангийн хажуугаар явах хүмүүс, түр ороод гарах иргэд хэлнэ. Нээлтээ хийхээр бэлдэх номын сангийн санаачлагч, зохион байгуулагчид бүх зүйл нь бүрэн эсэхийг шалгаж, сандрах хооронд шинэхэн номын сандаа зочилж, хүлээж авахаар талбайд цугларсан хүүхдүүд догдолно. Нээлтийн туузыг дарга нар хайчилдаг тогтсон ойлголтыг энд эвдэж номын сангийн жинхэнэ эзэд болох сурагчид улаан туузыг баяртайгаар хайчиллаа. Ийнхүү Эрдэнэт хотын багачууд чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх зөвхөн тэдэнд зориулсан номын сантай болж байгаа юм. Хүүхдүүд номын санд хандивлахаар бүгд гартаа ном барьсаар иржээ. Олон хүүхдийн гар дамжин уншигдах учир урагдаж, муудахгүй байлгахыг хичээж сэтгэл шингээн скочдож, хавтасласан байв. “Хамтдаа ирж хичээлээ хийнэ шүү. Тэр номыг заавал авч уншина аа. Энэ сандал ямар хөөрхөн юм бэ” гэсэн үгс номын сантай танилцахаар орж ирсэн хүүхдүүдийн дундаас сонсогдоно. Тавиур, өрсөн ном, хана гээд бүх газарт хүүхдүүд гараа хүргэж, илж үзнэ. Ингэхдээ яг л шаазан эдлэлд хүрч байгаа мэт хайрлангуй хүрч байлаа.

Э.ЭНХ-УНДРАЛ: ГОЁ НОМЫН САНТАЙ БОЛСОН УЧРААС ХИЧЭЭЛЭЭ САЙН ХИЙНЭ

      Номын сантай танилцаж дуусаад үүдэнд нь найзуудыгаа хүлээж зогсох охиныг Х.Номин гэдэг. Арванхоёрдугаар ангийн сурагч бөгөөд номын сантай болсондоо баяртай байгаагаа хэлэхдээ “Сум маань ийм гоё номын сантай болсонд баяртай байна. Төгсөх шалгалтдаа бэлдэх тохирсон газартай боллоо. Манайд хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаа зохион байгуулах газар байхгүй учраас хэцүү байдаг юм. Номын сан байгаа ч чөлөөтэй байж болохгүй, кофе шоп төлбөртэй учраас хэцүү. Дүү нар минь үнэ төлбөргүйгээр  өөрсдийгөө илүү хөгжүүлэх газартай боллоо гэж харж, баярлаж байна” гэв. Номын сан Эрдэнэт хотын А.Амарын талбай дээр хэд хоног байрлаж номын хандив авсны дараа Хоёрдугаар сургуулийн хажууд байрших юм. Хүүхдүүд “Халаалттай учраас өвөл хичээл нь тарсны дараа ороод суусан ч даарахгүй” гэх багшийнхаа үгэнд итгэхгүй байлаа. Багшийнх нь үг үнэн гэдгийг мэдсэн даруй доороо үсрэн баярлах нь тэдэнд чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх газар ямар их өгүүлэгдэж байсныг харуулж байв.

Баярлах хүүхдүүдийн дунд зогсох Хоёрдугаар сургуулийн наймдугаар ангийн сурагч Э.Энх-Ундрал “Гэрээс өөр газар найзуудтайгаа хамт сууж хичээл хийх газар байдаггүй байсан. Халаалттай, үнэгүй интернэттэй газар байгуулж өгсөн учраас сайн сурах болно оо. Биднийг Монголын ирээдүй гэж ярьдаг учраас бүх аймаг, сумын хүүхдүүдийг ийм гоё номын сантай болгоход нь томчуудыг туслаасай гэж хүсэж байна” хэмээн хэрсүү гэгч нь хэлчхээд найзуудтайгаа дахин номын сангаар зочлохоор явсан юм.

                Нэг “Magic box” номын санг бүтээхэд 60-67 сая төгрөг шаардлагатай. Иж бүрэн контейнер номын санг хийхэд сарын хугацаа хангалттай. Гэхдээ гурван жилийн хугацаатай үргэлж буй энэ ажлыг удаашруулж байгаа шалтгаан нь санхүүгийн асуудал аж. Нэг хөшөөнд хэдэн зуун сая, заримдаа тэрбумаар нь зарцуулдаг ч хүүхдийн хөл хөдөлгөөн тасардаггүй номын сангаас тус мөнгийг хармалдаг хүн цөөнгүй байдаг гэнэ.

                Ид шидтэй ах эгч нар нь номын сан байгуулаад орхичихдоггүй. Байгуулсан газар бүрдээ номын санг хариуцсан эзэнтэй үлдээж, байнга эргэж тойрно.  Тэдний хувьд тоо бус чанар чухал. Энэ удаагийн номын санг Говил багийн Хоёрдугаар сургуулийн захиргаа хүлээн авч байгаа.  Тэд цаашид номын санг арчлах, хөгжүүлэх үүрэгтэй. Арчилж, гамнаж байна гээд хааж, түгжих бус үргэлж нээлттэй хүүхдүүдийн хамгийн аюулгүй, амар тайван байх орчныг бүрдүүлэх үүргийг ч мөн хүлээв. Сэтгэл зүйч, номын санчийг байнга ажиллуулахаас гадна сургуулиас гадуурх хүүхэд хөгжлийн үйл ажиллагааг тогтмол зохион байгуулах боломжийг тэд хангана.

Хоёрдугаар сургуулийн захирал Н.Нямхүү “Хүүхдүүдийн маань эрэлт хэрэгцээг хангасан номын сантай боллоо. Зөвхөн хичээл хийхээс гадна хөгжих шаардлага хүүхдүүдэд бий. Зөвхөн номын сан бус хүүхэд хөгжүүлэх төвтэй боллоо гэ харж байна. Сургуулийн зүгээс номын санг баяжуулж, байнга хүүхдүүдэд нээлтэй байлгах төв болгоно. Хүүхдүүдийн хичээл тарсан ч асран хамгаалагчийнх нь ажил тараагүй байх үе олон. Ийм үед хүүхдүүд аюулгүй газар өөрийгөө хөгжүүлээд асран хамгаалагчаа хүлээх боломжтой боллоо” гэв. Өнгө алаглан харагдах цэнхэр контейнер орчиндоо нэгэн тод өнгө болж байлаа. Хажуугаар нь өнгөрөх хүүхдүүд ээж, аавынхаа гараас нь хөтөлсөөр номын санд орж үзэхээр яарна. Хүүхдэдээ чирэгдэх шахуу ирсэн эцэг эхчүүд доторхыг нь хараад хүүхдүүдэд зориулсан аюулгүй орчин бий болсныг хараад баярлаж ном авчирч өгөхөө амлана. Насанд нь тохирсон ном, хайрцгаас дөнгөж гарсан тоглоомыг хараад гэртээ харихаа мартсан багачуудыг эцэг эхчүүд нь номын сангийн гадаах цонхоор харуулдана. Харин зарим хүүхэдтэйгээ хамт ном уншиж, шатар тоглож байлаа.

ИРЭЭДҮЙДЭЭ ЗОРИУЛАН АСААЖ БУЙ ГЭРЭЛ

                Ингээд харвал контейнер номын сан зөвхөн хүүхдүүдэд зориулагдсан газар биш ажээ. Өмнө нь байгуулсан дөрвөн “Magic box” номын сан ид шидээ үзүүлсээр байгаа гэнэ. Хүүхдээ хараад ажил хийх боломжгүй байсан ээж, аавууд хүүхдүүд нь аюулгүй суралцах, хичээлээ тараад суух сургалттай болсон учраас ажил хийж, өрхийн амьжиргаа сайжирсан эерэг жишээ хэд хэд байгаа талаар төслийн санаачлагч багийнхан хэлж байлаа.

                “Magic box” төслийн санаачлагч Б.Цолмон кофе шопод нь орж ирээд кофе авах мөнгөгүй ч суугаад хичээлээ хийж болох эсэхийг асуудаг хүүхдүүдээс тэдэнд зориулан номын сан байгуулах санаа төржээ. Бодлоо бодит болгон бүтээхийн тулд олон байгууллагын үүд сахиж суусан гэнэ, түүний багийнхан. Амаа чилтэл санаа, төслөө танилцуулах бүрд “Ёстой гоё санаа байна, дэмжиж ажиллана. Дансаа үлдээчих” гэсэн хоосон амлалтыг олон авч байжээ. Гэхдээ муугийн хажуугаар сайн зүйл ч олон байдгийн адил тэднийг дэмжиж, хандив өгдөг хүмүүс олон аж. Тэрбээр “Нийгэм гэдэг хүмүүс хамтарч амьдрахыг хэлнэ. Хэсэг нь тэнд сайхан амьдарч  байж болох ч орхигдож байгаа хэсэг бий. Орхигдож байгаа хэсэгт нь эрүүл, аюулгүй орчин бий болгохыг хичээж байгаа. Контейнер нь зөөврийн хэрнээ маш бат бөх. Цементээр барьсан барилгын газар дээр өөр барилга баригдахаар болоход өмнөх барилга нь нураагдаж хог болдог. Гэтэл контейнер бол зөөж болох  учраас зөв арчилбал арван жилийн дараа ч байж л байна. Хамгийн том зорилго бол хүүхэд бүрийг номд дуртай болгох. Контейнер номын сангаар үйлчлүүлдэг хүүхэд жилд 100 номыг бүрэн ойлгоод уншчихдаг болоосой гэж хүсдэг. Хүчирхийлэлд өртөхгүйгээр хичээлээ хийж, амар тайван суух орчныг бүх хүүхдүүдэд нээлттэй болгохыг зорьж байна” гэв.

                Монгол Улс сүүлийн нэг сарын хугацаанд олон хүүхдээ харамсалтайгаар алдлаа. Харанхуй, харгис нийгэмд бяцхан зүрх бүрийг дулаацуулж, хамгаалах өргөө нь энэхүү “Magic box” контейнер номын сан болно гэдэгт итгэлтэй байна. Учир нь, тус шидэт хайрцгийг бүтээдэг ах эгч нар нь өдөр бүр “Бид байхгүй ч “Magic box” номын сан үргэлжилж, хүүхдүүдийн ирээдүйг гэрэлтүүлэх итгэл найдвар нь байх ёстой” гэх бодолтойгоор “Баярлалаа” гэж хэлсэн хүүхэд бүрийн төлөө, хаана ч юм даарч байж мэдэх хүүхэд бүрийн төлөө тэдний итгэдэг үлгэрийн ид шидийг бүтээхээр ажилласаар байх болно.