• Өнөөдөр 2024-05-03

ТҮҮНД БҮТЭЭЛ НАЙРУУЛААГҮЙ, ТАЙЗНАА ЗОГСООГҮЙ ОН ЦАГ БАЙХГҮЙ

          Эл хульхан нэг өдөр, нэжгээд өдөр, үгүй ээ, ер нь л хоосон боллоо энд. Эзэнгүй олон бүтээл нэртэйгээ л үлдлээ. Найруулсан жүжгийнх нь анхдагчид л гэхэд “Оршуулагдаагүй үрэгдэгсэд”, “Хаан түүх II”, “Бие хамгаалагч”, “Хүслийн трамвай”, “Сарны инээд”, “Бооцоо”, “Хаан түүх |||”, “Эрлэгийн данс”, “Саран хөхөө”, “Антигона”, “Суудал”, “Сүлчийн бүжгийг чамд үлдээе”, “Шар тэнгисийн тарчлаан”.  

         Мөн  “Цаг өөр болжээ” “Маш нууц”,“Үхэвч үнэн ялна”,“Буурай аав”, “Отелло”, “Буудлын авхай”, “Интоорын цэцэрлэг”, “Саран хөхөө”,“Хөдөөгийн хөгтэй явдлууд”, “Галилейн амьдрал”, “Ээдрээ”, “Буэнис Айресаас хийсэн сурвалжлага”, “Мартагдсан аялгуу” ,“Харц хатан”, “Алтантүлхүүр”, “Муурын байшин” зэрэг 100 гаруй дэлхийн болон үндэсний сонгодог бүтээлийг найруулан тавьсан байдаг.

             Цөм тархи, зүрхээ тэмтэрч, бодлоо элээсэн бүтээл. Үүнээс хойш ч өчнөөнийг найруулж, театрт тэр амьдарсан.

      Ариун сүмийн тайзнаа зогсох, жүжиг “төрүүлэх”, байнгын бодох түүний энэ амьдрал 1974 оноос эхэлсэн юм билээ. Цэл залуухан Б.Мөнхдорж гэх найруулагч хүү Москва хотын А.В.Луначарскийн нэрэмжит театрын дээд сургуульд А.А.Гончаровын удирдлагад сурч төгсөж ирээд Улсын театрын академик театрт найруулагчаар орж, Соёлын яаманд мэргэжилтнээр ажиллаж, дараа нь Улсын драмын эрдмийн театрт найруулагчаар ажиллаж эхэлжээ. Түүнээс ч өмнө монгол кинонд дуу хийж, Хүүхэд залуучуудын театрт “Бардам туулай” жүжигт тоглож, Хүүхэлдэйн театр, Улсын циркид хөгжмийн зохиолч, алдарт Г.Бирваа хэмээх том хүмүүний дэргэд өдлөн ургаж байсныг мэдэх биз ээ.

Аав нь түүнийг өдий дайны хүн болоход хөтөлж, зэмэлж, аргадаж, уран бүтээлч хүн ямар байх ёстойг зааж чиглүүлж, өөрөөрөө үлгэрлэн харуулж өгчээ.


       Энэ тухай “Би 1980-аад оны үед бор дарсанд хөлчүүрсэн. Тэр үед аав тэсэлгүй намайг нэг алгадсан юм. Тэгсэн ээж “Хүүе хүүхэд аллаа” гэж байна. Би чинь тэр үед 26-27 настай, том залуу байсан юм шүү дээ. Гэтэл ээжийн тэгж хэлэхийг сонсоод би уйлчихсан. Аав тэгсэн чинь “Нулимс гэдэг чинь хамаагүй газар гардаг зүйл биш. Нулимсыг хадгалж яв. Нулимс гарцаагүй урсаж байдаг зүйл ч биш. Хаана урсгах вэ гэдгээ хүн өөрөө олж авдаг юм. Чи жүжиг дээр хүнийг уйлуулах гэж байгаа бол уйлуул. Чиний жүжгийг үзэж байгаа хүн нулимсаа асгарахуулахыг харвал би мэргэжлийн ажлаа сайн хийжээ гэж бод. Хүнийг уйлуулна гээд зүтгэвэл яагаад ч уйлахгүй, инээлгэе гээд зүтгэвэл бас л бүтэхгүй. Тэр цагт чиний найруулгын хэллэг хүнд хүрсэн байна гэсэн үг. Танай найруулгыг би мэдэхгүй” гэж хэлж. Ийм л аавын хүү байж, урлагт алхаж, сайн уран бүтээлч болж чадсан. Тиймдээ ч аавдаа үзүүлсэн, аавдаа тоолгосон бүтээлдээ хайртай, “Хүү нь найруулагч болохоор ийн хичээж яваа шүү” гэдгээ багагүй харуулсандаа сэтгэл дулаан явдагаа нэг бус удаа ярьсан нь бий. Ингээд харахаар Монголын театрын урлагт хөгжмийн зохиолч Бирваа гуай өөрийн оюун ухаант, уйгагүй зүтгэгч, үргэлж бодож, эрж, бүх он цагт бүтээлээ төрүүлэх сайн хүүгээ үлдээж.

                   Түүнд бүтээл найруулаагүй, тайзнаа зогсоогүй он цаг байхгүй юм билээ. Үүнийг олон уран бүтээлчид баталж, найруулагчаар ажилласан бүхий л орон зайтай бүрэн дүүрэн ажиллаж, амьдарсан. Монголын театрын урлагийн нэрт зүтгэлтэн, Ардын жүжигчин, Урлагийн Гавьяат жүжигчин, Улсын драмын эрдмийн театрын найруулагч, Соёл урлагийн их сургуулийн багш Б.Мөнхдорж гэж ийм л хүмүүн байлаа. Тэр тайзнаа монголын болоод дэлхийн сонгодог зохиолыг өөрийн оюун бодолдоо “барьж”, эмгэнэл, инээдэм, уянгын гээд төрөл төрлөөр нь найруулан дэлгэж, зохиолынхоо дүрүүдтэй хат гуньж, баярлаж, уйлж дуулж, шархирч өмөрч, сэтгэлээ сэргээж, зохиолчдын бичсэн тэр олон хуудас бүтээлийг “ууж”, тэндээс өөрийнхөөрөө татан амилуулж, ханахдаа ханаж, дутуухан оргисондоо халуурч, үзэгчид алга ташихаар сая нэг санаа амарч гэрийн үүднээс хоймор хүрэх шиг өглөөнөөс үдэш хүртэл улаан театр руугаа алхаж, өөрийгөө театрын төлөө бүтэн зорсон харандаа байв. 
 
    Нүдний шилээ дээш нь нэг өргөөд, алгаа дэлгэн ярихад нь тайз, дэлгэцийн олон шавь нар нь чимээгүй болдог сон. Эрхэм багшаасаа үг дуулж, хэлэх үгийг нь анхааралтай сонсож авах гэж хичээж, нэгэнтээ ярианд нь автаж, шимтэн сонсох нь тэр цаг хугацаа хэчнээн үнэтэй, нөхөшгүй болох нь илт. Аргагүй том найруулагчаас авч үлдэх үг, зүйлс өчнөөн. Авч үлдсэн дээ тэгээд. Түүний энд үлдээсэн юмс даанч их байна. Гэвч гэрт нь орохоор эзэнгүй айл шиг л мэдрэмж төрсөөр байна. 

ТҮҮНД БҮТЭЭЛ НАЙРУУЛААГҮЙ, ТАЙЗНАА ЗОГСООГҮЙ ОН ЦАГ БАЙХГҮЙ
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188