Монгол Улсын Төрийн шагналт, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, нэрт зохиолч Дарма Батбаяр “Мөнхөөр савласан мөнх бус” номынхоо утга санааг гүнзгийрүүлэн баяжуулж, хэд хэдэн номын эх бичиж, хойч үедээ үлдээжээ.

Өдгөө нэрт зохиолчийн гэр бүл, төрөл төрөгсөд 2004 онд хэвлэгдэж, уншигчдын хүртээл болсон “Мөнхөөр савласан мөнх бус” номын нэмсэн хэвлэлийг бие даасан сэдэв, агуулга, найруулгатай боловч өөр хоорондоо холбоотой гурван номыг нэгэн хавтсан дор нэгтгэн эмхтгэж, уншигчдын хүртээл болгож байгаа юм.

           Төрийн шагналт зохиолч Дарма Батбаяр “Мөнхөөр савласан мөнх бус” номоо гэргий Ж.Мөнхтөмөртөө зориулан бүтээсэн бөгөөд уг номын эхэнд “Харагдаад байгаа хэрнээ хэн ч харахгүй байгааг, сонсогдоод байгаа хэрнээ хэн ч сонсохгүй байгааг, мэдэрэгдээд байгаа хэрнээ хэн ч мэдэрэхгүй байгааг, харах, сонсох, мэдэрэх ч хүсэлгүй байгааг өөрийн чинээгээр харсан, сонссон, мэдэрсэнээ үгүүлэхийг зорилоо” хэмээн тэмдэглэсэн байдаг.

           Философийн энэхүү номын эхний ном болох “Мөнхийн эдүгээ”-н оршилд “Би энэ номоороо ямар нэгэн юмыг батлах, ямар нэгэн замаар хүмүүст ойлголт ухагдахууныг бий болгож түүгээрээ үүнээс өөрөөр байж болохгүй юм уу, байхгүй гэсэн хил хязгаар тогтоох гэсэн юм биш ээ. Би зүгээр л хэн нэгнийг хаасан хашсан, боогдсон хүлэгдсэн хүлээснээс нь ангижирахад л дөгөөх гэж энэ номыг бичлээ” гэсэн бол, хоёр дахь ном болох “Эрх чөлөөний ном”-доо “Эрх чөлөөтэй болох гэж хүн эрх чөлөөг хүсдэг бус төгс төгөлдөр болох гэж эрх чөлөөг хүсдэг юм байна. Эрх чөлөө бол зорилго бус, эрх чөлөө бол хэрэгсэл. Төгс төгөлдөрт хүргэх унаа. Төгс төгөлдөрт хүрмэгц эрх чөлөө хэрэггүй болох болно.

           Эрх чөлөө олно гэдэг цоо шинэ ертөнц нээнэ гэсэн үг. Тэрхүү шинэ ертөнцөд хүн төгс төгөлдөржих боломж байдаг”. гэжээ. Харин гурав дахь ном болох “Оюуныхаа ундаргад хүрэхүй”-дээ “Ухааныхаа ундарганд хүрэхэд юугаар ч илэрхийлэн гаргаж болдоггүй тийм мэдэрэмж төрдөг юм гэсэн. Тэр бол баяр хөөр ч үгүй, уйтгар гуниг ч үгүй, амар амгалан бөгөөд тийм амар амгаланд хүрсэн хүн аниргүйн анир, өнгөгүйн өнгийг, үнэргүйн үнэр, амтгүйн амтыг үздэг юм гэсэн. Дотоод ертөнц тэр аяараа гийн гэрэлтэж, уужимсан цэлийдэг юм гэсэн. Чухамхүү ер бусын гэрэл гэгээ, ер бусын мэдэрэмж учираас хүнд илэрхийлэн хашгарч болдоггүй юм гэсэн. Би оюуныхаа ундарганд хүрчихлээ хэмээн бодох агшинд тэрхүү гэрэл гэгээ унтардаг юм гэсэн. Илэрхийлэгдэшгүй илэрхийлэл гэдэг энэ” гэжээ.

“Эгэл энгийн үг үгүүлбэрийн нийлэмж цогцлоос гайхалтай “бүхэл бүтэн” үүсдэгийг, бичигдсэн үг, үгүүлбэрээс бичигдээгүй үг үгүүлбэр уншиж болдогийг энэхүү номноос уншигчид мэдрэх буй за” хэмээн номын эмхтгэгч хэлсэн юм. Энэ номд юу үгүүлж байгаа, юун тухай ямар учиртай ном бэ гэдэгийг зарим ишлэлээр танд хүргэж буй  нь “Тайлбараас оновчтой болуужин” хэмээснийх билээ.