ЭХ ОРНОО ЗАРНА

Эх орноо “зарах” даалгавар өвөрлөгчдийн тоо жилээс жилд нэмэгдэж байна гэнэ. Тунчиг харамсалтай байгаа биз. Аав, ээжийнхээ хөрөнгийг биш, ах, дүүгийнхээ мэдлэг, боловсролыг биш, анд найзынхаа итгэл, сэтгэлийг биш бүхэл бүтэн тусгаар тогтносон улсаа, энгэр цээжээрээ хамгаалах ёстой эх орноо эзэдтэй нь, эд хөрөнгөтэй, ирээдүйтэй нь “зарж” байна гэдэг. Эх орноосоо урвасан хэмээн цоллогдож, буруутгагдаж, хууль хяналтын байгууллагад шалгагдаж, хорих ялаар шийтгүүлсэн иргэдийн хэргийг сэрэмжлүүлэг болгох үүднээс тоймлон хүргэе.

ТЕГ-ын гол схемийг ОХУ-ын элчинд гаргаж өгсөн

Тагнуулын Ерөнхий газар Монгол Улсын иргэн “А” гадаадын тагнуулын алба, байгууллагатай хууль бусаар хамтарч, тэдгээрт дамжуулах зорилгоор төрийн нууцад хамаарах мэдээ, мэдээллийг цуглуулж байсан үйлдлийг илрүүлж, нууц мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулснаар түүнийг гадаадын тусгай албатай нууцаар хамтран ажиллаж байгааг нотлох баримтаар тогтоосон аж.

Уг хэргийг Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны арванхоёрдугаар сарын 05-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэж, Монгол Улсын иргэн “А”-гийн үйлдэл нь Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 19.4 дүгээр зүйлд заасан “Гадаадын тагнуулын алба, байгууллага, иргэнтэй хууль бусаар хамтран ажиллах” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож найман жилийн хорих ял оноож, ялыг нээлттэй хорих ангид эдлүүлэхээр шийдвэрлэсэн байна.

Сүүлийн жилүүдэд гадаадын тусгай албадын зүгээс Монгол Улсын эсрэг явуулж буй тагнан, турших болон бусад хууль бус үйл ажиллагаандаа манай орны иргэдийг татан оролцуулах үйлдэл нэмэгдэж буй юм байна. Энэ нь эргээд Монгол Улсын төрийн нууцад хамаарах мэдээлэл гуравдагч этгээдэд алдагдах гол шалтгаан болж байгааг цаашид анхаарах шаардлагатайг эх сурвалж онцолж байна.

Ц.Жаргалсайханы “хэрэг” 2010 онд ахмад дипломатч Д.Цахилгааны хүү Ц.Жаргалсайхан тухайн үедээ  УИХ-ын Тамгын газрын Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлтсийн зөвлөхөөр ажиллаж байхдаа Төрийн нууцтай холбоотой мэдээллийг гадаадд улсад дамжуулсан буюу эх орноосоо урвасан хэргээр яллагдаж, түүнд анхан шатны шүүхээр 17 жилийн ял сонсгосон байдаг. Тухайн үед ТЕГ-ын албаны хүн “Ц.Жаргалсайхан нь Төрийн нууцад хамаарах бичиг баримтыг бусдад задалсан нь хөдөлшгүй баримтаар тогтоогдсон. Тэрээр амар хялбар аргаар ашиг олох гэсэн шунахайн сэдлээр гадаадын тусгай албатай хамтран ажиллаж байсныг тогтоосон” хэмээн мэдэгдэж байв. /Эх сурвалж. ТЕГ-ын сайт. 2011.01.25/

Хожим нь эл хэргийг Улсын дээд шүүх хянан үзээд  Ц.Жаргалсайханыг эх орноосоо урваагүй, зөвхөн төрийн нууц задруулсан гэж үзээд оноосон шийтгэлийг нь 5 жил хорих ял болгон өөрчилснөөр энэ хэрэг эцэслэгджээ. Хэргийн уг чанар нь  Ц.Жаргалсайхан нь Төрийн нууцад хамааралтай баримт бичиг гэж гэж мэдэлгүйгээр  цахим шуудангаар төрийн өндөр хэмжээний айлчлалын хөтөлбөртэй холбоотой мэдээллийг гадаадын байгууллагад дамжуулсныхаа төлөө ийнхүү таван жилийн ял авсан байдаг.

М.Батчимэг гишүүний зөвлөхийн хэрэг – УИХ-ын гишүүн М.Батчимэгийн зөвлөх З.Пагмажав, түүний хамсаатан Д.Чинбаяр нарыг Эрүүгийн хуулийн 79.1-д заасан  зүйл ангиар яллан хуулийн хариуцлага хүлээлгээд байгаа. Товчхондоо бол тэднийг “төрийн нууцыг гадаад улсын тагнуулын албанд шилжүүлэн өгсөн гэм буруутай” хэмээн үзэж шүүхээс ял оноосон байдаг.

Өнгөрсөн намар буюу 2015 оны есдүгээр сард УИХ-ын гишүүн М.Батчимэг “Манай туслахуудтай холбоотойгоор гарсан мэдээллийг би сайн мэдэхгүй байна. Сайн асууж, тодруулах хэрэгтэй байна.  Ямар ч байсан хувийн журмаар Тайваньд хийж байсан орчуулгатай нь холбоотой юм шиг байна лээ. УИХ-ын гишүүний албатай ямар ч холбоогүй. Хувийнхаа зүгээс хийж байсан орчуулга.  З.Пагмажав, Д.Чинбаяр хоёртой би олон жил ажиллаж байгаа. Стратеги, судалгааны хүрээлэнгээс эхлээд хамтарч ажилласан…” /http://www.wikimon.mn/content/63723.shtml/ хэмээн ярьж байсан байдаг. харин саяхан Хяналтын  шатны шүүхээр  тэдэнд холбогдох хэргийг хэвээр нь үлдээж З.Пагмажавт 16 жил, Д.Чинбаярт 17.6 жилийн ял оногдуулсан байна.

анай улсын иргэн А.Адъяа болон Амарсанаа нар гадаадын тагнуулын албатай хамтран ажиллаж, тэдэнд дамжуулах зорилгоор төрийн нууцад хамаарах мэдээ мэдээлэл цуглуулж байсан гэх хэргийг Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх уржигдар хэлэлцэн дахин ял шийтгэлээ. ТЕГ-ын ажилтнууд тэдний үйлдлийг илрүүлж, нууц мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулснаар харийн тагнуулынхантай нууцаар хамтран ажиллаж буйг нотлох баримтаар тогтоосон аж. А. Адъяа нарт холбогдох хэргийг Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд өнгөрсөн оны арван хоёрдугаар сарын 5-нд хэлэлцээд, Эрүүгийн хуулийн 19.4 дүгээр зүйлд заасан “Гадаадын тагнуулын алба, байгууллага, иргэнтэй хууль бусаар хамтран ажилласан” гэм буруутайд тооцон найман жил хорихоор болж, нээлттэй хорих ангид ялыг нь эдлүүлэхээр шийдвэрлэсэн юм.

Харин Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхээс уг хэргийг анхан шатны шүүхээр дахин хэлэлцүүлэхээр буцаасан. Давж заалдах шатны шүүхийн магадлалд дурдсаны дагуу зарим зүйлийг тодруулж, энэ сарын 6-нд хэлэлцээд шүүгдэгч нарт дахиад найман жил хорих ял шийтгэжээ.

ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛД ЗАНАЛХИЙЛЭГЧ БУЮУ БААСАН ЛАМ АГСНЫ ЭХНЭР Н.АЛТАНЦЭЦЭГ БА Б.ЭРДЭНЭЗУЛ

Сайн эцгийн буянаар гэдэг шиг эцгийнхээ нэрийг саар явдалд хутгах улс байх аж. Баасан лам асан ардчиллын анхдагчдын нэг. Тэрээр 1990-оны эхээр Монгол Ардын намыг сэргээн байгуулж, анхны даргаар нь ажиллаж байсан тухай архивын бичиг баримтад тэмдэглэгдэн үлджээ. Ардчиллын анхдагч 13-ын нэг Баасан ламын охин Б.Эрдэнэзул МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийг дүүргэсэн нэгэн. Тэрбээр ээж Алтанцэцэгийн хамт Баасан лам санг үүсгэн байгуулж, ажиллуулж байсан нийгмийн идэвхтэн.

Эх сурвалжийн мэдээлснээр, тус сан БНХАУ-ын сүм хийдтэй нэн ойр хамтран ажилладаг. Мөн X Богдыг тодруулах ажилд анхаарал хандуулж байжээ. Түүнчлэн тэдний үйл ажиллагааг экс Ерөнхийлөгч Х.Баттулга дэмждэг байсан бөгөөд Түвдтэй холбож өгсөн гэх сураг ч дуулдсан.1924 оноос хойш тодроогүй Богдыг, тэр тусмаа Монголоос тодруулбал, буддын шашны хувьд том дэвшил төдийгүй манай монголчуудад ч нэмэртэй ажил болох нь мэдээж. Наад зах нь X Богдод мөргөж, адис авахаар дэлхийн буддистууд цувж, монголчуудын мөрөөдөл болсон аялал жуулчлалд ч дэм болох нь гарцаагүй. Харамсалтай нь ээж, охин хоёр эх оронч бус үйлдэл хийж, эдүгээ ШШГЕГ-ын харьяа 461 дүгээр ангид наймдугаар сарын 4-нд саатуулагдсанаас хойш цөөнгүй хонолоо.

Баттай эх сурвалжийн мэдээллээр тэднийг Эрүүгийн хуулийн 19 дүгээр бүлэг буюу Үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг бүр тодруулбал, 19-ийн дөрөвдүгээр зүйлээр буруутган саатуулжээ. Эрүүгийн хуулийн 19- ийн дөрөвдүгээр зүйл нь "Гадаадын тагнуулын алба, байгууллага, иргэнтэй хууль бусаар хамтран ажиллах” гэсэн заалттай. Тус бүлгийн дөрөвдүгээр зүйлийн нэгд, "Монгол Улсын иргэн гадаад улсын тагнуулын албатай хамтран ажиллахаар тохиролцсон, хамтран ажилласан, гадаадын байгууллага, иргэнд шилжүүлэн өгөх зорилгоор төрийн нууцад хамаарах мэдээ, баримт, эд зүйлийг хулгайлсан, цуглуулсан, хадгалсан, дамжуулсан бол найман жилээс арван таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ. Хоёрт, Энэ гэмт хэргийг төрийн өндөр албан тушаалтан, төрийн нууцыг итгэмжлэгдэн хариуцсан, албан тушаал, ажил үүргийн хувьд мэдсэн этгээд үйлдсэн бол арван хоёр жилээс хорин жил хүртэл хугацаагаар, эсхүл бүх насаар хорих ял шийтгэнэ” хэмээжээ. Дээрх нэр бүхий иргэдийн тухайд, бичиг баримт дамжуулсан төдийгүй түүхийн дурсгалт болон шашны эд зүйлс дамжуулсан байж болзошгүй хэмээж байгаа юм.

Мэдэхгүй, чадахгүй, гүтгэлэг гэж

Халаасандаа гараа хийчихээд

Улсын дээд шүүхэд төрийн нууц задруулсан хэргээр 14 жилийн ял авсан Б.Эрдэнэбат, Б.Эрдэнэбаяр нарын шүүх хурал боллоо.

Б.Эрдэнэбат, Б.Эрдэнэбаяр нарыг ажил үүргийн хувьд мэдсэн баримтаа ашиглан гадаад улсын тагнуулын албатай хамтран ажиллахаар тохиролцсон, хамтран ажилласан , гадаадын байгууллага, иргэнд өгөх зорилгоор төрийн нууцад хамаарах мэдээ, баримтыг цуглуулж дамжуулсан хэрэгт буруутгасан байна.

ТЕГ-ын схем зургийг ОХУ-ын элчинд гаргаж өгсөн ТЕГ-ын Гадаад тагнуулын албанд ажиллаж байгаад тэтгэвэртээ гарсан, хурандаа Б.Эрдэнэбатыг өнгөрсөн 2020 оны тавдугаар сард гудамжинд салхилж явахад нь сүр дуулиантай баривчилсан дуулиан мартагдах тийшээ ханджээ.

Хан-уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс тэдэнд тус бүр 16 жилийн хорих ял оноосон ба тухайн үед  давж заалдаж ялыг 14 жил болгож хөнгөрүүлж байжээ. Улсын дээд шүүхэд тус хэргийг хянан хэлэлцээд давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэр буюу 14 жилийн хорих ялыг хэвээл үлдээлээ.

Ч.МӨНХБАЯРЫГ ГАДААДЫН ТАГНУУЛТАЙ ТОХИРОЛЦСОН, ХАМТРАН АЖИЛЛАСАН ГЭМ БУРУУТАЙД ТООЦОЖ 10 ЖИЛИЙН ХОРИХ ЯЛ ОНООВ