• Өнөөдөр 2025-02-08

Мөрөөдлийн хөлөг онгоц”, “Үргээлэг”, “Бодлын хулгайч”, “Ларьдма”, “Худалдагч охин”-ыг “тарьсан” Ж.Сэнгэдорж найруулагчийн "цэцэрлэг"

2024-06-08,   693

             Ойрдоо Ж.Сэнгэдорж найруулагчийн уран бүтээлийн “цэцэрлэг”-т саатаж, “тарьж ургуулсан” кино бүтээлийг нь зорьж үзлээ.

        Энд тэр анх “Мөрөөдлийн хөлөг онгоц” киногоороо оюутны байрны дүрсгүй дөрвөн “хөвгүүн”-ий баяр хөөр, уйтгар гуниг, хайр дурлал, нэгнээ чадсан, нэгэндээ хань түшиг болж ижилссэн гэгээн нөхөрлөлийг бидэнд үзүүлсэн. Гэнэн итгэмтгий, мөнхүү дурламтгай, өрөөнийхөө аж ахуйн дарга Ганболдын хөглөлт, зүгээр байдаггүй дэггүй санаанууд, мэдэхгүй, чадахгүй зүйл гэж байхгүй, хэнд ч тусч, бусдын төлөө явдаг Гантөгсийн сонирхолтой ханын зургууд, бөх болох хүсэлтэй, өнөө гурваасаа арай нэг гүндүүгүй Ганбаатарын тайван чанар, Тулгаагын бодлогоширолтой хамт байгаагүй үзэгчид ховор болов уу.

        Ингэж анх уран бүтээлийн өөрийн гэсэн “цэцэрлэг”-ээ байгуулж эхэлсэн Сэнгээ найруулагч араас нь “Бодлын хулгайч”-дыг дүрэмгүй мөрөөдүүлж, хүслээ биелүүлэх замыг нь шаргуу мөртлөө дардантан тавьж өгсөн. Гэхдээ бодсон бүхэндээ хүн зоргоор хүдэггүй гэдгийг ч багтаан оруулах нь яг л зүйн хэрэг байв. Харин Монголын газар нутагт дураар орших Хятадынхныг “Үргээлэг” киногоороо соёлтойхон “хөөж”, хүсэл мөрөөдөл дүүрэн жүдочин охины амьдралын түүхээр “Цагаан хадаг”-ийг найруулсан. Хайрыг харин “Lovers”-оор, хардалтыг “Ларьдма”-гаар, итгэл найдварыг “Үүр цайгаасай” киногоор, эмэгтэй хүний дотоод ертөнцийг “Гэргий”-гээр “тарьж ургуулсан”. Гурван ч бүтээлийнх нь зохиол Д.Төрмөнх зохиолчийнх. Энэ цэцэрлэгт санаа сэтгэл нийлсэн үр, суулгацыг хамтран тарьдаг, дараа нь ч хамтдаа арчлан торддог зохиолч бол тэр. Харин Үргээлэг” киноны зохиолыг “Шөнө дундын яриа”, “Хамгийн сайхан нь” киног найруулсан О.Батзориг найруулагч бичсэн бол “Цагаан хадаг” киноны зохиолыг Т. Номуунзул гэж залуу зохиолч бичжээ.

       Тов тодорхой санаа, түүнийгээ баяжуулсан сонирхолтой үйл явдал, баяр, гуниг, зовлон, жаргалын алийг нь ч дааж гарах овсгоо самбаа, зориг тэнхээтэй, тэмүүлэл дүүрэн дүрүүд түүнийх байдаг. Нэг ёсондоо тэр дүрээ “балчир”-аас нь “бойжуулж”, өсгөн өндийлгөж, хөгжүүлж, тэр хөгжлийг, түүнд тулгарах даваа нугачаа бүхнийг үзэгчид харах, хамт туулж, цугтаа мөрөөдөж, мөнхүү мөрөөдөлд нь хамтдаа хүрдэг. Энэ бүхнийг ийн нямбай, цэгцтэй, нарийн арчилгаатайгаар ургуулж чадсан хөдөлмөр бол “цэцэрлэгч”-ийнх. Өөрөөр хэлбэл найруулагч хүнийг цэцэрлэгчтэй зүйрлэбэл түүний бүтээлүүд жигд хэмээр ийн ургаж, тийн ургасан цэцэрлэгээр алхахад түмэн янзын бодол хөвөрч, сэтгэл тайвширч, нүд баясдаг. Түүнийг ургуулсан бүтээл бүр дээр “очих”-ын урьд цэцэрлэгчийн тухай хамтдаа сонирхъё.

        Ж.Сэнгэдорж найруулагчийн тухай өгүүлэхийн урьд Монголын хошин урлагийн нэрт зүтгэлтэн, гавьяат жүжигчин Л.Жанчивдорж гуайг ярьна. Ерээд онд театрын төлөө үнэнчээр зүтгэж, авьяас билгээрээ хөдөлмөрлөж байсан уран бүтээлчийн нэг бол түүний аав. Өдгөө урлагт хоёр хүү нь найруулагчаар ажиллаж байна. Ах нь болох Ж.Жамьянсүрэн уран бүтээлчийг бид “Хөхөө” киног найруулснаар нь, “Мөрөөдлийн хөлөг онгоц”, “Содура” зэрэг кинонд тоглосноор нь мэдэх билээ. Ж.Жамьянсүрэн найруулагч аавынхаа тухай “Аав маань аль ч төрөл жанр руу орж чаддаг, түүнийгээ тултал хийдэг жүжигчин байлаа” гэж дурсаж, аавынхаа үнэнч гэгээн нөхөрлөлөөр ч бахархан ярьсан нь бий. Харин Сэнгээ найруулагч “Аав минь надад чи урлагийн хүн гэж нэг ч удаа хэлж байгаагүй. Харин “Миний хүү заавал жүжигчин болж яах юм, харин И.Нямгаваа ах шигээ сайхан найруулагч болвол ямар уу” гэж хэлсэн нь найруулагч болоход нөлөөлсөн” гэсэн байдаг.
Буржгар үстэй ах, дүү хоёр бусдад тохиолдох бүх л зүйлсийг кино урлагаар дэлгэн харуулж, хайр сэтгэл, хүний оршихуй, мөн чанар, хүсэл мөрөөдөл, хөг аялгуу, мэдрэмж сэтгэлийг өөрсдийн олж харснаараа "атган авч", хөгжүүлэн баяжуулж, энгийн даруухнаар бүтээл болгон төрүүлчихдэгийг, чанартай тэдгээр бүтээлүүд нь өдгөө манай кино урлагийн тэргүүн эгнээнд, өөрсдийнх нь нэр байцтайгаар өлгөгдөж, үзэгчид Ж.Жамьяансүрэн, Ж.Сэнгэдорж нарын бүтээлийг эрэн бэдэрч, үзэн тайтгардаг. Дахиад ч хүлээдэг.
      Сэнгээ найруулагч “Мөрөөдлийн хөлөг онгоц” киног хийчихээд кино бүтээл хийлгүй долоон жил болжээ. Ингээд эргээд орохдоо арт кино хийе гэж зорьсноор “Адам” буюу “Oxygen” нэртэй хоёр дүртэй бүтээлийг найруулсан байдаг. Говьд үйл явдал нь өрнөх энэ бүтээл тухайн үедээ үзэгчдийн хувьд цоо шинэ зүйлийн нэг байжээ.
 
     Түүнээс хойш Сэнгээ найруулагч тасралтгүй камерынхаа ард зогсож, найруулагчийнхаа суудалд тухалж, өөрийн мэдрэмж, хүслээр олон сайхан бүтээлийг туурвисаар байна. Сүүлийн уран бүтээлийн сонин сайхнаас нь өгүүлбэл олон улсын кино наадмын шагналыг “түүгээд” буй “Худалдагч охин”, мөн Ж.Жамьянсүрэн, С.Бямба найруулагчдын хамт антологи фильм “Restart” гурамсан бүтээлийг хамтарч хийсэн нь кино сангуудаар гарч буй. Оюун санаандаа бодож боловсруулсан бүтээлээ өөрийн уран бүтээлийн “цэцэрлэг”-тээ “тарьсаар” буй түүний зарим бүтээл рүү тус бүрд нь авч үзье.
 
                 -БОДЛЫН ХУЛГАЙЧ-
 
    “Өнөөдөр хүн юу тарьна хожим түүнийгээ л хураана” гэдгийг эл кино бидэнд тодорхой хэлдэг. Том сэтгэж, ихийг бүтээж, түүнийхээ үр шимээр хайртай хүмүүсээ аз жаргалтай байлгах хүсэл бол хүн бүрд бий. Гантулга бол тэдний л нэгэн төлөөлөл. Гэхдээ хэт бодлогогүйгээр, эрсдэл тооцохгүйгээр аливаад шунана гэдэг хүнийг хэн болгож, ямар зам руу хөтөлж, эцэст нь ямар бэрх хүндийг эдлүүлдгийг хэлж өгдөг. Гол дүрийг жүжигчин Б.Амарсайхан бол тун ч чадварлаг, чадалтайхан даан авч гарсан. Эцсийн мөчид нуруу нь цоороод босож чадахгүй байгаа ээж дээрээ ирж байгаа тэр хүү бол үзэгчдийн сэтгэлийг алдруулдаг. Тэр цэгт хэн бүхэн түүнтэй адил нугаран унаж, бачууран шаналдаг. Ж.Сэнгэдоржийн найруулагчийн авьяас билэг, ур ухааныг нэрсэн бүтээл яах аргагүй энэ болов уу. 
 
                            -ҮРГЭЭЛЭГ-
 
      Бидний гэсэн бүхэн рүү хэн нэгэн халдаж, тэнд дураар орших шиг тэвчишгүй зүйл үгүй. Тэр дундаа онгон дагшин газар нутгийг харийнхан эзэлж, тэнд дураар омголон оршихыг монгол цустай,энэ нутагтаа элэгтэй хэн бүхэн зөвшөөрөхгүй. Үүний нэгэн илэрхийллийг “Үргээлэг” кино тун сайхан гаргаж өгсөн. Ёстой тэднийг үргээж, бүр хөөн холдуулж, дахин орж ирэх нь битгий гэл, халдах санаа ч төрөхөөргүй болгох ёстойг бах ханатал, бахархал төртөл үзүүлсэн. Найруулагчийн чансааг тогтоосон, түүнийг бидэнд тод томруун, бат бэх илэрхийлсэн бүтээлийг нэг бол энэ. Өөрсдийн гэсэн бүхнээсээ өрөөлийг соёлтойгоор хөөж, явахгүй бол тэмцэн хамгаалах нь бидний гол араншин. Үүнээс хэн ч ухрахгүй, хэн ч тэдэнтэй эвсэн нэгдэхгүй.
 
                         -ЛАРЬДМА-
 
          Олон ч Ларьдма нарыг дэлгэцэд илчлэн гаргасан даа энэ киногоор. Тэд эцэс, төгсгөлгүй хардалт, дарамт, зодуурыг өдөр бүр тогтмол амсдаг ч тэр бүр зарлаад, хэлээд явдаггүй. Харин үүнийг кино багийн хамт олон “Ийм амьдрал байдаг, бүр хүнийг ингэж тамлан тарчлаадаг” гэдгийг нэг бүрчлэн үзүүлсэн. Уран бүтээлчид ч дүрээ чадварлаг гаргаж, үзэгчдийн сэтгэл зүрхэнд орж чадсан. Өдгөө жүжигчин Г.Гэрэлсүх бол энэ дүрээрээ дархлагдаж, олон ч үзэгч хүйтэн зэвүүн, тамлан зовоогч түүний дүрийг үзэн ядаж буй. Гэр бүлийн хүчирхийлэл, тэр дундаа хардалт бол эдгэрэшгүй өвчин, эцэстээ бүр нэгнийхээ амьд хүрч, нөгөө нь шоронд орох хэмжээнд хүрдэг гэдгийг хатуу үзүүлсэн. Үзэхэд зүрх өвдөм ч далд бүхнийг худуугүй илчилсэн дорвитой бүтээл энэ байв.
 
-ҮҮР ЦАЙГААСАЙ-
 
     "Үүр цайгаасай" кинонд харин сонин учрал, сонирхолтой шийдэл өрнөнө. Нөхрөө алдаад удаагүй Ундрал талийгаач нөхрийнхөө хуучин эхнэрийг зорин хөдөө ирнэ. Түүнийг яаралтай Улаанбаатарт аваачихаар явдаг ч зам амаргүй байсаар тэд тэр үеийн зовлон жаргалыг хамтдаа туулж, мөнхүү өөрсдийн амьдралын баяр, гунигийг уудлалцаж, ээдрээтэй хувь тавилантай ч нэгнээ ойлгож, бүхнээ ярих тохиол учирна. Амьдрал бидэнд учралыг, түүнийг дагуулан хувь тавилангийн сонирхолтой бэлгийг өгдгөөрөө сонирхолтой. Зарим нь зам дээр зөрөн өнгөрч, зарим нь учран ханилж байхад, харин нөгөө нь уулзаад л салдаг. Тэдний хувьд ч нөхрөөсөө үүдэн ийн уулзаж, замын холд ийн нэгнээ ойлгох, дэмнэх, хайрлах, магадгүй хамтдаа тэмцэх байсан байх нь.
 
             -ХУДАЛДАГЧ ОХИН-
 
         Сэнгээ найруулагч зохиол, найруулгыг нь хийж ажилласан энэхүү бүтээлээрээ сүүлийн жилүүдэд хол давхиад буй. Амьдралыг төдийлөн таниагүй юм шиг мөртлөө хариуцсан ажилдаа хэрсүү охинд оройн цагаар дэлгүүрт худалдагч хийх болсон ажил нь цоо шинэ ертөнцийг түүнд нээж өгнө. Зүгээр ч нэг дэлгүүр биш томчуудын эрэлт хэрэгцээ тэнд бий. Гэсэн ч Саруул тэр ертөнцөд ч, тэдний тэр оршихуйд ч автаж гайхаагүй. Тэр Катягаас илүү амьдралыг ойлгодог, ухаарсан, түүнд хэдийнэ дасан зохицож, өөрийгөө буулгаж сурсан гэдэг нь кино өрнөх тусам илэрдэг. Сонирхолтой санаатай, содон дүртэй, үзсэн хэн бүхэн нэгийг тунгааж, өөрсдийгөө олж харж, тольдсон байх.

Мөрөөдлийн хөлөг онгоц”, “Үргээлэг”, “Бодлын хулгайч”, “Ларьдма”, “Худалдагч охин”-ыг “тарьсан” Ж.Сэнгэдорж найруулагчийн "цэцэрлэг"
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188