Автомашин, нисэх онгоц, бууны хамгийн жижг загварыг цуглуулаад 20 гаруй жил болж буй Э.Мэндсайхантай ярилцлаа. Цуглуулга нь өдгөө 300 давсан аж. Тэрбээр мэдээлэл авах зорилгоор цуглуулсан техниктэй холбоотой сонин, сэтгүүл нь хэд хэдэн хайрцаг дүүргэсэн талаар ч ярьж байв. Түүний цуглуулгад  ихэнхдээ "Mercedes-Benz" загварын автомашины жижиг хувилбар байдаг аж.

-Урилга хүлээн авч сонирхолтой цуглуулгынхаа талаар ярих гэж байгаад баярлалаа. Манай уншигчдад өөрийнхөө хобби, цуглуулгынхаа талаар ярьж өгөөч?

   -Би хамгийн жижиг автомашин цуглуулах дуртай. Энэ нь автомашины маш жижигсгэсэн хувилбар юм л даа. Машинд байх бүх л тоног төхөөрөмжүүдийг багтаасан байдаг нь гайхалтай шүү. 

-Хэзээнээс автомашины загвар  сонирхож цуглуулж эхэлсэн бэ?

   -Хүүхэд байхаасаа л автомашин, техник хэрэгсэлд дуртай байсан. Мөн сонин, сэтгүүл цуглуулдаг  байлаа. Цуглуулж эхлээд одоо бараг 20 гаруй жил болж байна. Манай аав, өвөө техниктэй ойр хүмүүс байсан. Манай гэрт техникийн  тухай сэтгүүл их байсныг санадаг юм. Багаасаа хараад байхаар өөрийн эрхгүй дуртай болчихдог юм билээ. Эцэг эх маань дугуйн спортын мастер хүмүүс. Олон улсад очиж байсан болохоор их гоё автомашины загварууд харагдана. Хүүхэд байхдаа тэрийг хараад “Ямар гоё юм бэ” гэж их боддог байлаа. Багад бол жижигхэн машин чинь эрдэнэ шиг л харагдана шүү дээ. Тэгж л миний сонирхол өдөөгдсөн байх.

-Цуглуулгынхаа эхлэлийг хэрхэн тавьж байв. Анхны худалдан авсан автомашины загварын талаар яривал?

    -Монгол дахь "Mercedes-Benz" автомашины худалдаа засвар үйлчилгээг хариуцсан компани бий. Тэднийхээс очиж “Mercedes-Benz G-Class” автомашины 1x43 хэмжээтэй загварыг захиалан худалдан авч байлаа. Энэ загварыг авахаас өмнө цуглуулсан хэд хэдэн загвар байсан ч хамгийн нандин, сэтгэлд үлдсэн нь л тэр юм  Би ер нь арав орчим сантиметр урттай загваруудыг цуглуулдаг.

-Та машины цуглуулгаа тоолж байв уу?

    -Би машинаас гадна онгоц болон бууны загвар цуглуулдаг. Айхтар тоолоод байдаггүй ч барагцаагаар 300 гаруй загвар бий юм билээ. Мөн хажуугаар нь техник, автомашинтай холбоотой сонин,сэтгүүл их бий. Гэртээ хайрцагт хийгээд тавиад байдаг. Заримдаа эхнэр ад үзнэ шүү дээ, хэдэн сэтгүүлийг минь.

-Автомашины загваруудаа хаанаас ихэвчлэн худалдан авдаг вэ?

    -Монгол тоглоомын зориулалттай загварууд их бий. Жинхэнэ загварыг нь оруулж ирж зардаг цөөн хүн бий. Цуглуулагч нар ихэвчлэн гадаадын улс руу захих юм уу өөрсдөө аялж байхдаа худалдан авдаг.  Ихэвчлэн Хятад Улсаас худалдан авдаг.

-Автомашины загварууд төрөл, хэмжээнээсээ шалтгаалаад үнийн хувьд өөр байдаг байх. Таны хувьд хамгийн үнэ өндөр худалдан авч байсан загвар нь аль нь байв?

    -Автомашины загварыг олон компани үйлдвэрлэдэг. Эдгээрийн ихэнх нь Хятад улсад байдаг. Хятад Улсад очихоороо зүгээр байхгүй, заавал дэлгүүрээр нь ороод гарна. Би хоёр  ч загварыг машиныг нийлээд гурван сая төгрөгөөр өвч байлаа .Арай том загвар нь хоёр сая гаруй төгрөгийн үнэтэй. Намайг яг сонирхож байгааг мэдэж байгаа учраас үнэ нь буурахгүй.

-Хүссэн автомашиныхаа загварыг худалдан авахын тулд нэлээд мөнгө зардаг байх. Гэр бүлийнх нь хүн хэрхэн хүлээн авдаг вэ?

    -Манай эхнэр дэмждэг юм. Заримдаа автомашины загвар авч өгч намайг баярлуулна . Гэхдээ ч бас заримдаа  дайн  дэгдэнэ шүү дээ. Миний хувьд  тэр мөнгө огт хайран биш. Эдгээр загварууд олон жил болох тусам үнэ нь нэмэгдэнэ. Би энгийн автомашин аваад уналаа гэхэд хэдэн жил яваад элэгдэж эвдэрч, үнэ нь унасаар байдаг.

-Таны цуглуулдаг машины дунд хуучны загвар бий юу?

    -Хэд хэдэн загвар бий. Тэр дундаас нэлээн дээр үеийнх гэвэл Герман Улсын “BMW R-72” мотоциклийн загвар бий. 1939 онд анх үйлдвэрлэгдэж байсан юм билээ. Герман Улс 1940 онд хатуу ширүүн өрсөлдөөн дунд хийгдэж байсан.  Хоёр өвөө минь энэ загварын мотоциклтой байсан учраас надад их ойр санагддаг юм. Тус загварын мотоциклийг ОХУ Германаас хуулбарлан хийж байсан гэдэг юм байна лээ.

-Өөрөө гадаадаас их худалдан авдаг гэсэн. Тэгвэл гэр бүлийнх нь гишүүд найзууд автомашины загвар бэлэг болгон өгч байв уу?

    -Эхнэр маань их авч өгдөг. Америк Улсад байдаг дүү хааяа хэдэн загвар бэлэг болгож явуулна. Өөр зүйл сонирхдоггүй хүн хамгийн сайхан бэлэг шүү дээ.

-Хамгийн удаан бодож, хүсэж, хүлээж байж авсан загвар байгаа юу?

    -Цар тахлын үед Америк Улсаас нэг автомашины загвар захиалчихсан байсан хаана байгаа нь мэдэгдэхгүй хоёр жил болж байж саяхан миний гар дээр ирлээ. 1970-аад оны автомашины загвар байсан юм. Их ч хүлээсэн дээ. Хоёр жил гэдэг чамлахааргүй хугацаа байлаа.

-Одоо ямар автомашины загвар худалдан авахаар төлөвлөж байна вэ?    

     -“Mercedes-Benz W124” маркийн “500e” загварыг хайж байгаа. Би өмнө нь энэ загварын автомашиныг унаж байсан юм. Энэ загвар их ховор, үнэтэй орж ирэхээр байгаа.

-Таны цуглуулгыг хүүхэд, дүү нар нь их шохоорхож хардаг байх даа. Зөвшөөрөлгүй аваад тоглочихсон тохиолдол байдаг уу?

    -Одоогоос арван жилийн өмнө  эхнэрийн дүүгийн хүүхдүүд ирээд намайг эзэнгүй байх үед  шүүгээн дээр байсан  цуглуулгаар тоглочихсон байсан. Тухайн үедээ бас л их юм болсон доо. Тиймээс гэртээ багачууд авчраад байх тийм ч дуртай биш. Манай хүүхдүүд бол ойртоод байдаггүй юм аа. Харин би зарим нэг голсон загваруудаа өгч тоглуулдаг. Манай бага хүү загвар цуглуулж эхэлж байгаа. Хүссэн хэдэн загварыг нь аваад өгчихсөн. Их техникт хоббитой хүүхэд байгаа юм. Миний сонирхол, хоббиг үргэлжлүүлэх нь болов уу гэж хардаг даа.

-Автомашины загварын цуглуулга их юм байна. Тэгвэл өөрөө хэр сайн жолооч вэ, олон төрлийн автомашин жолоодож байв уу?

    -Би  олон автомашин сольж унах дургүй. Нэг автомашинаа арав гаруй жил уначихдаг. Одоо унаж байгаа автомашин надад арван жил болж байна. Техникийн мэдлэгтэй учраас эвдэрсэн тохиолдолд өөрөө засна, хүн гар хүргэх жаахан дургүй. Хүмүүс  миний автомашиныг гуйхаар харамлана, өгөхгүй шүү дээ. Би 1987 онд анх жолооч болж байсан гэхээр 35 жил жолоо мушгисан туршлагатай хүн.

-Ямар мэргэжил эзэмшсэн бэ?

    -Би барилгын цахилгаан шат оруулж ирж угсардаг хувийн компанитай. Техникт дуртай учраас тэр тал руугаа явсан. Хүний амь насыг хариуцдаг хариуцлагатай ажил шүү.

-Бусад цуглуулагч нарт байдаггүй ховор загвар байгаа юу?

      -“Mercedes-Benz 190E” автомашины загвар байгаа. Энэ нь загвар 501 ширхэг  үйлдвэрлэгдсэнээс 499 нь хар, хоёр ширхэг мөнгөлөг байдаг. Надад мөнгөлөг нь байгаа, тухайн үедээ их үнэтэй л авч байсан санагдаж байна.

-Цуглуулагч бүр төрөлжүүлж автомашины загвар цуглуулдаг юм билээ. Та ямар төрлийн автомашины загвар цуглуулдаг вэ?

     -Миний хувьд Mersidenz benz автомашины загварыг цуглуулдаг. Бат бөх чанартай машин. Одоо унаж байгаа автомашиныхаа загварыг 1984 онд анх сэтгүүл дээрээс харж байлаа.

-Өөрийн гэсэн хоббитой болсноор танд ямар нэгэн эерэг өөрчлөлт гарав уу?

    -Би удахгүй тэтгэвэрт гарах гэж байна. Миний хувьд тэтгэвэрт гараад цуглуулга, хобби гээд ажилтай байна. Харин цуглуулгагүй хүмүүс тэтгэвэрт гараад жаахан уйтгартай амьдрах юм шиг санагддаг. Би хоббитой байна гэдэг өөрийгөө тэр талын шинэ мэдээллээр байнга хангаж байна гэсэн үг. Ирээдүйн өөртөө хийж байгаа том хөрөнгө оруулалт л даа.

-Ярилцлага өгсөнд баярлалаа.

Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн Герман цэргийн автомат буу. Дэлхийд анх гарсан автомат шүршигч бууны загвар