-Астра Зенека вакциныг нэг удаагийн тариураар 0.5 миллитрээр тарина-

Засгийн газар болон ХӨСҮТ-өөс коронавирусийн нөхцөл байдал болон “Нэг хаалга-Нэг шинжилгээ”-ний үйл явцын талаар мэдээлсэн. Энэ үеэр ХӨСҮТ-ийн Дархлаажуулалтын албаны дарга О.Дашпагма сэтгүүлчдын асуултад хариуллаа.

-Эсрэг биет үүссэн хүмүүст коронавирусийн эсрэг вакцин хийх үү. Халдвар авсан хүүхдүүдийг вакцинд хэрхэн хамруулах вэ?

-Эсрэг биет үүссэн буюу”Ковид-19” халдвараа өвдсөн хүмүүсийг эдгэрснээс нь хойш гурван сар 90 хоногийн дараа дархлаажуулах боломжтой. Энэ хүртэлх хугацаанд вакцин хийлгэхгүй байхыг зөвлөж байгаа. Дэлхий дээр бүтээгдэж буй вакцинууд 18-аас дээш насны хүмүүст хийгдэх заалттай. Эдгээр вакциныг 16-аас доош насны хүүхдэд хийх туршилт, судалгаа хийгдэж байна. Судалгааны үр дүнгээс хамаарч хэдэн насны хүүхдэд вакцин хийх боломжтой вэ гэдэг нь тодорхой болно.

-Вакцины сонголт хийх боломж иргэдэд нээлттэй байгаа юу?

-Оксфордын их сургуулийн Астра Зенека вакцин эхний ээлжинд орж ирж байна. Цөөн тоогоор гэхээсээ илүү эхний ээлжинд орж ирж байгаа учир цаашид шат дараалалтайгаар татан авалт үргэлжилнэ. Мөн 2020 оны арванхоёрдугаар сарын 30-нд Файзер вакцин ДЭМБ-аас зөвшөөрөгдөж, батлагдсан. Хоёрдугаар сарын 15-нд Астра Зенека вакцин мөн батлагдсан. ДЭМБ-аас зөвшөөрөгдсөн эхний хоёр вакцин орж ирнэ. Энэ мэт сонголтууд цаашид нэмэгдэнэ. Өнөөдрийн байдлаар дэлхийн 87 орон дархлаажуулалтын ажлаа эхлүүлээд байна. Үүнээс 41 улс нь бидний хэрэглэх гэж байгаа Астра Зенека вакциныг хэрэглэж байна.

Астра Зенека вакциныг хоёр тунгаар дархлаажуулна. Ихэнх вакцин хоёр тунгаар байгаа. Аливаа вакциныг 2-3 тунгаар дархлаажуулах шаардлагатай бол заасан хугацаанд товлосон цагтаа хугацаанд нь хийж байж судалгааны үр дүнтэй ижил хэмжээний дархлаа тогтоно. Тэгэхээр вакцинд хамрагдаж байгаа хүмүүс хоёр дахь тун болоод дараагийн тунг заавал цаг хугацаандаа хийлгэх ёстой. Их Британи Улсад хийсэн судалгаагаар Астра Зенека вакцин хийлгэсний дараа хэсэг газрын урвал илэрсэн. Энэ нь 1000 хүн тун вакцинд хэсэг газрын урвал 3-4 тохиолдолд бүртгэгдсэн байна. Мөн томуу төст өвчний шинж тэмдэг буюу ханиалгах, халуурах шинж тэмдэг илэрч байгаа нь судалгаагаар батлагдсан байна. Иймд вакцины дараа илэрдэг урвалыг цаг хугацаанд нь мэдээлж, эмчийн зөвлөсний дагуу хариу арга хэмжээ авбал тодорхой хугацаанд арилдаг байгаа.

-Хувийн байгууллагад төлбөр төлөөд коронавирусийн эсрэг вакцинд хамрагдлаа гэхэд сертификат авах ажлыг яаж зохион байгуулах вэ?

-Эрүүл мэндийн тухай хуулиар эм ханган нийлүүлэх байгууллагууд вакцин нийлүүлэх эсэх нь Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулиар зохицуулагддаг. Мэдээж үүнд тавигдах шаардлага байгаа. Хамгийн гол дүрэм бол оруулж ирэх гэж байгаа эм юм уу вакцин Монгол Улсад бүртгэгдсэн байх ёстой. Ялангуяа вакцин оруулж ирэх гэж байгаа бол тээвэрлэх, хадгалах шаардлагыг биелүүэлх ёстой. Энэ шаардлагыг хангасан болон хууль дүрмийн дагуу нийцэж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагыг бодлого барьж байгаа газрууд шийдвэр гаргана.

-Вакцины эхний тунг хийлгэсэн хүн дараагийн тунг хийлгэх хүртлээ юуг анхаарах ёстой вэ?

-Вакцин хийлгэсний дараа тодорхой хугацаанд мөрдөх ёстой зүйлүүд байдаг. Манай улс эрс тэс уур амьсгалтай учраас вакцин хийлгэсний дараа цаг агаарын нөхцөл байдалд тохируулж хувцаслах ёстой. Мөн вакцин хийлгэсний дараа 1-2 хоногт илрэх хариу урвалыг ажиглаж, түүнд тохирсон арга хэмжээ авахыг зөвлөдөг. Тухайн вакцины заавар зөвлөмжөөс хамаардаг хэдий ч оруулж ирэх гэж байгаа вакцинуудад архи, тамхи хэрэглэхгүй гэсэн заалт байхгүй.

-Төрийн үйлчилгээ болон аж ахуйн нэгж байгууллагуудаар үйлчлүүлэхэд заавал вакцин хийлгэсэн сертификаттай байх ёстой гэх мэдээлэл гараад байна. Энэ хэр үндэслэлтэй вэ?

-Зайлшгүй вакцин хийлгэсэн хүнд үйлчилнэ гэдэг журмыг Засгийн газар, УОК гаргаагүй. Олон улсын мэдээллүүдийг харвал тухайн улс агаарын тээврээр үйлчилгээ үзүүлж, хилээр нэвтрүүлэхдээ вакцин хийлгэсэн иргэдэд үйлчилнэ гэдэг дүрэм журам гаргаж, хэрэгжүүлээд явж байгаа. Тэр талаас нь мэдээлэх зорилгоор яригдсан.

-Вакцины тусгай тариур бусад улс оронд хүрэлцэхгүй байгаагийн улмаас бусад улс оронд вакцинаа устгалд оруулж байна. Манай улсад тусгай тариур нь хангалттай байгаа юу?

-Астра Зенека вакциныг 0.5 миллитрээр ДЭМБ-ийн шаардлагыг хангасан өөрөө эвдэрдэг нэг удаагийн тариураар тарьдаг. Эхний ээлжийн вакциныг тарихад шаардлагатай 0.5 мм-ийн зориулалтын тариур нөөцөнд байгаа. Цаашид хийх тариур, аюулгүйн хайрцаг болон бусад дагалдах хэрэгслийг захиалсан. Тэгэхээр тариурын хувьд нөөц хангалттай байгаа.

-Манай улсад нийлүүлэгдэж байгаа вакцин мутацид орсон коронавирусийн эсрэг дархлал үүсгэх найрлагатай юу?

-Коронавирусийн эсрэг вакциныг тухайн вирусийн генетикийн мэдээлэлд тулгуурлан хийж байгаа. Тийм учраас судалгаагаар ихэнх вакцин коронавирусийн эсрэг үр дүнтэй гэж гарсан. Мөн манай улсад мутацид орсон болон өөрчлөгдсөн вирус илрээгүй. Тэгэхээр эхний ээлжинд оруулж ирэх вакцин үр дүнтэй гэсэн үг.

 Засгийн газар болон УОК-оос зөвхөн вакцин хийлгэсэн хүнд үйлчилгээ үзүүлнэ гэдэг журам гаргаагүй

-Шинжилгээний лабораторид өчигдөр 40 орчим мянган сорьцыг шинжлэх ачаалал үүссэн. Энэ ачаалал 24 цагийн дотор багасч чадсан болов уу?

-Нийслэл хотын хэмжээнд ХӨСҮТ, ЗӨСҮТ, УНТЭ, УХТЭ зэрэг 11 лабораторид шинжилгээ хийж байгаа. Өнөөдөр өглөө бид үбх лабораториудаас мэдээлэл, аваад, шинжилгээний үлдэгдэл байгаа эсэхийг асуусан. Одоогоор хүлээгдэж байгаа шинжилгээ байхгүй байна. Хамгийн сүүлд ХӨСҮТ-ийн хоёр лабораторид 10 мянга орчим шинжилгээ хийгдсэн. Тиймээс дараа дараагийн шинжилгээ хийхэд хүлээгдэж байгаа шинжилгээ бахйгүй, бэлэн байгаа гэсэн үг.  

-Хоёрдугаар сарын 23-наас энгийн горимд шилжих талаар ярилаа. УОК, Засгийн газраас журам гаргах уу?

-Өнөөдөр хоёрдугаар сарын 20-ны өдөр. Гурав хоногийн дараагаас эдийн засгаа чөлөөлж, иргэд энгийн амьдралын хэв маяг руу буюу иргэдээс халдвар хамгааллын гуравхан дүрмийг шаардана. Энэ нь зай барьж, амны хаалтаа зүүж, гараа ариутгах юм. Аж ахуйн нэгж байгууллага, төрд илүү их хариуцлага ногдоно гэсэн үг. Эдийн засгаа суллаж байгаа учраас үйлдвэр, үйлчилгээ гэх мэт газрууд нээгдэнэ. Өнөөдөр УОК 14:00 цагаас хуралдаж, гамшгийн зэрэглэлийг бууруулах, түүнийг дагаж мөрдөх нийтлэг түр журамыг танилцуулна. Энэ түр журам олон нийтэд гэхээсээ илүү аж ахуйн нэгж байгууллагад гарын авлага болно. PCR шинжилгээ бичгийг иргэдээс шаардахгүй.