Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн цэргийн дээд цол гардуулах тухай зарлигийн дагуу Зэвсэгт хүчний салбарт шинэ хошууч генерал, бригадын генерал нар “төрсөн” билээ.

          Уншигч та бүхэнтэй энэ удаад Ерөнхийлөгчийн зарлигаар хошууч генерал цолоор шагнуулсан Зэвсэгт хүчний агаарын цэргийн командлагч, хошууч генерал О.Энхбаярыг уулзуулж байна. Хөдөөгийн тал нутаг, эцэг, эхийн гараас эх орны хүү болсон түүний дурсамж дүүрэн амьдралын түүхийг хуваалцъя.

-Зэвсэгт хүчний салбарт зүтгэсэн хөдөлмөрөө үнэлүүлж, хошууч генерал цолоор шагнуулсанд баяр хүргэе.  Баярын сэтгэгдлээсээ хуваалцахгүй юу?

       -Баярлалаа. Миний бие 1979 оноос хойш 40 орчим жил Зэвсэгт хүчний салбарт ажиллаж байна.  Энэ бүх хугацааны дараа хошууч генерал хэмээх эрхэм цолоор шагнуулж байгаадаа их баяртай байна. Намайг хошууч генерал цолоор шагнуулж байгаа тухай мэдээ шагналаа авахаас өмнө цахим орчинд тарчихсан учраас гэр бүлийнхэн, хамаатан садан, танилууд маань баяр хүргээд л байсан. Хэдий мэдчихсэн байсан ч Ерөнхийлөгчийн тамгын газраас яриад энэ мэдээг дуулгахад маш их баярласан. Цол хүртээх зарлиг дээр гуравдугаар сарын 18 буюу Монгол цэргийн өдрөөр огноолсон байсан нь их сайхан санагдсан. Ерөнхийлөгчийн зарлигаар хошууч генерал цол хүртсэнд надаас илүү хамт олон, хань ижил маань л их баярлаж байх шиг санагдаж байлаа даа. Ялангуяа ээж минь их сайхнаар хүлээж авсан.

-Ээждээ хошууч генерал цолоор шагнуулж байгаагаа дуулгахад хэрхэн хүлээж авсан бэ?

      -Ээж маань өдгөө 87 настай сайхан буурай бий. Хошууч генерал цол гэхлээр нэг сайн мэдэж өгдөггүй “За ямар ч байсан нэг таван хошуу нэмэгдэж байгаа юм байна даа” гэсэн (инээв). Ээж маань их баярлаж, юу хэлэх учраа мэдэхгүй л байсан шиг байгаа юм. Манай удамд цэргийн хүн цөөн. Би 17, 18 настайгаасаа гэрээсээ гарч, өнөөг хүртэл цэргийн албанд зүтгэж байна. Би ч эцэг, эхийн гараас шууд эх орны хүү болж байлаа.

-Таны ард үргэлж “асаалттай танк” болж зогсож байдаг гэр бүлийнхээ тухай ярихгүй юу. Монгол Улсын аюулгүй байдал гэж явсаар гэр бүлдээ ч зарим үед цаг гаргаж чаддаггүй байх?

-Эхнэртэйгээ гэрлэж, гэр бүл болоод 36 жилийг үджээ. Манай хүн бид хоёр нэгнийгээ аль 10 жилийн сургуулиасаа л мэднэ. Нэг охинтой. Охин маань бид хоёрыгоо хоёр хүүхдийн өвөө, эмээ болгосон доо.

-Таны бага нас хаана, хэрхэн өнгөрч байв. Бага насны гэгээн, гэрэлт дурсамжаасаа манай уншигчидтай хуваалцаач?

       -Миний аав Очир гэж их даруу, дөлгөөн хүн байлаа. Ерөнхий боловсролын сургуулийн багш байсан юм. Одоо байхгүй ээ бурхны оронд очсон. Ээж маань ч мөн багш хүн. Би сургуульд сурахаасаа өмнө хөдөө нутагт бусад хүүхдүүдийн л адилаар өссөн. Би дээрээ нэг эгч, доороо таван дүүтэй. Хэнтий аймгийн Биндэр сумын уугуул хүн.

-Жирийн нэгэн сумын амьдралаас хошууч генерал цолонд хүрчээ. Харин Зэвсэгт хүчинд элсэхээс өмнөх таны хүсэл, мөрөөдөл юу байсан талаар уншигчдад маань ярьж өгөөч?

       -Надад бага наснаасаа л цэргийн хүчин болно гэх бодол байгаагүй юм. 1979 онд улс, эх орон даяар Зэвсэгт хүчний салбараа өргөтгөх том ажил зохион байгуулсан. Гэтэл тэр үед дөнгөж 10 жилийн сургуулиа төгсөөд байсан манай үеийнхнийг цэргийн анхан шатны бэлтгэл хийлгээд л армид элсүүлсэн юм. Хөдөөгийн сургуульдаа гайгүй онц сурлагатайдаа ордог ч байсан юм уу, дээд сургууль, МСҮТ, Техникумд орох бүр болохгүй бол нэгдэл малчин болох мөрөөдөлтэй байсан хүн дээ (инээв).

-Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний салбарт агаарын цэргийн үүрэг нөлөө их байгаа байх. Энэ төрлийн цэргийн командлал Монголын зэвсэгт хүчний салбарт ямар үүрэг гүйцэтгэж, хэрхэн хөгжиж байгаа юм бэ?

       -Зэвсэгт хүчний салбарт хуурай зам, агаарын зам гэсэн хоёр төрөл байгаа. Хуурай замын танк, хуягт гэхээсээ илүүтэй агаарын зам нь онгоц, нисдэг тэрэг гээд асар их хөрөнгө шаардагддаг. Хамгийн наад зах нь л гэхэд онгоц шатахууныг тонн тонноор нь “иднэ” шүү дээ. Энэ утгаараа агаарын замын цэрэг Монгол Улсын эдийн засагт том байр суурь эзэлж байгаа. Нөгөөтээгүүр, 1960 оны үеэс Зөвлөлтийн цэрэг манайд байлаа. Тухайн үед агаарын хил, орон зайн аюулгүй байдлыг хойд хөршдөө даатгадаг байсан юм. Харин хойд хөршийн цэргүүд Монгол Улсаас гарсны дараа манайд энэ салбартаа бие даах том үүрэг ногдсон. Учиргүй сөнөөгч онгоц ашиглаж, пуужин харваад байхгүй ч гэсэн улсынхаа агаарын хил, орон зайг бат хамгаалах чадвартай болсон шүү дээ.

-Зэвсэгт хүчний салбарт 40 орчим жилийн амьдралаа зориулсан тухайгаа хэлсэн дээ. Таныг анх энэ салбарт ажиллаж байх үеийн болон өнөөгийн агаарын хүчний хооронд хэр их ялгаа гарч байна. Хэр их өөрчлөгдсөн байна вэ?

-Асар том өөрчлөлт гарсан. Нийгэм ямар байгааг дагаж, Зэвсэгт хүчний салбар ч хөгжиж, өөрчлөгдөж, дэвжиж байдаг. Агаарын хүчний салбарт техникийн хувьд асар том өөрчлөгдсөн зүйл бага ч шинэчлэгдсэн зүйлүүд олон бий. Өмнөхөөсөө илүүтэй асуудлыг аргачлалаар өөрчилж чаддаг болсон ч гэх юм уу. Энэ салбарын залуу үеийнхэн юмыг илүү ухаалгаар хүлээн авч, олон талаас харж чаддаг болжээ.

-Өнөө цагт залуус цэргийн албанд татагдах дургүй болж, өөрчлөгдөж байх шиг. Энэ тухай та ямар бодолтой байдаг вэ?

       -Зэвсэгт хүчний нэр хүндтэй холбоотой асуудлыг зөвхөн нэг талаас нь харж, түүнийг нь дэвэргэж байгаа нь залуусын урмыг мохоож байна. Өнөөгийн нийгэмд сэрдэсхийлгэх гэмт хэрэг, муу, муухай зүйлс олон гарч байгаа. Харин тэр дунд Зэвсэгт хүчин дэх өөрийгөө ухамсарлаж чадаагүй хүмүүсээс болж эх орны ирээдүй урам зориггүй болж байна. Гэхдээ өнөөгийн цаг үе, нийгэмд энэ төрлийн асуудалд зодож, нүддэг байдлаар хандмааргүй байна. Бид ч цэрэг биш эх орны хүн болж, эх орон биднийг харж байдаг. Айхтар нийгэм, соёлын баялаг бүтээхгүй ч улсынхаа аюулгүй байдлын цаана байж байх ёстой.

       -Ярилцлагынхаа төгсгөлд зэвсэгт хүчний салбар, гэр бүл, хамт олон, найз нөхдөдөө зориулж үг хэлэхгүй юү?

-Юун түрүүнд надад баяр хүргэж, баярын сэтгэгдлийг маань хуваалцаж байгаа танай хамт олонд үнэхээр их талархаж байна. Энэ жил Ардын хувьсгалын 100 жилийн ойтой давхцаж, Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний салбарын 100 жилийн ой тохиож буй. Зэвсэгт хүчний нийт бие бүрэлдэхүүн, мөрдөс зүүсэн бүхий албан хаагчдадаа сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе. Та бүхэн бол Монгол Улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлын баталгаа болсон хүмүүс шүү гэж хэлмээр байна.